Sinds het eerste nummer van Focus zijn in deze rubriek allerlei vrouwen in de Bijbel de revue gepasseerd. Nu verschijnt het laatste nummer en kijken we naar welke boodschap de Bijbel heeft voor alle (christen-)vrouwen door de eeuwen heen en dus ook voor vandaag. In onze tijd klinken - ook tot christenvrouwen - oproepen als: Sta op en Schitter! Blijf dicht bij jezelf. Je bent waardevol! Je mag staan in je kracht. Je bent een powergirl! Volg je dromen. Jij mag er zijn! Dergelijke thema’s kunnen bemoedigend en in bepaalde situaties helpend zijn, maar is dit echt alles?

De wet is door Mozes gegeven. God gaf die op de berg Sinaï, en de wetgeving getuigde van een afstand tussen God en de mens. Maar de genade en ook de waarheid zijn door Jezus Christus geworden (Joh. 1:17). Dat spreekt van zijn Persoon, de Zoon van God, Die naar ons is toegekomen.

Het is best lastig om na te denken over het woord ‘bedeling’, want voor sommigen is het woord totaal onbekend terwijl het bij anderen weerstand oproept. Die weerstand komt door de zogenaamde bedelingenleer (dispensationalisme), die Gods handelen met de mensheid opdeelt in een aantal tijdvakken.

Aan Abraham geeft God de Allerhoogste voor het eerst opdracht tot besnijdenis. Voor alle Israëlieten bleef die opdracht gelden, maar ook liet de Heere via de profeten duidelijk merken dat de besnijdenis een geestelijke betekenis had. Paulus lijkt de letterlijke besnijdenis af te schaffen, maar spreekt ook over de besnijdenis van Christus - en in hetzelfde verband ook over de doop. Wat is nu het verband tussen doop en besnijdenis? We raadplegen de Schrift en ik zeg alvast dat mijn conclusie is dat de doop noodzakelijkerwijs volgt op de besnijdenis - dat vraagt natuurlijk om nadere uitleg.

Het is een gewoon verhaal over gewone mensen. Een verhaal van liefde, honger, verlies, asielzoekers, trouw, relaties. Tegelijk is het is een bijzonder verhaal van bijzondere mensen met een bijzondere God. Nog steeds dezelfde elementen, dezelfde mensen, maar een nieuwe hoop, een koningsgeslacht, de belofte van een Verlosser. En een God die ingrijpt en de bitterheid geneest. Het boek Ruth is vaak genoeg typologisch besproken. Die invalshoek heb ik nu niet gekozen, hoe waardevol dat ook is. In dit verhaal zitten zó al genoeg lessen voor ons eigen geestelijk leven, lessen ook voor onze gezamenlijke wandel..

'Het moet 16 jaar geleden zijn geweest, ongeveer oktober 2008, dat ik een aantal broeders aanschoot met de vraag: hoe nu verder? Zojuist was wereldkundig geworden dat het blad Bode zou stoppen. Bode, officieel 'Bode des Heils in Christus', werd in 1858 opgericht door de jonge voorman van de prille geloofsbeweging 'Vergadering van Gelovigen', H.C. Voorhoeve. Het blad Bode heeft overigens zelf ook een opvolger gehad in het blad Bodem, dat echter al in 2010 ophield te bestaan wegens te weinig abonnees. Bode heeft anderhalve eeuw gefungeerd als spreekbuis en platform voor thema's die de Broederbeweging na aan het hart liggen: toekomstverwachting, typologisch Bijbelonderwijs en allerlei vragen rondom gemeente-zijn. Verdere wel-en-wee's van het Vergaderingsleven in de 19e en 20e eeuw zijn elders uitvoerig verwoord; die laat ik nu voor wat ze zijn. Focus op de Bijbel werd dus in 2009 opgericht met een redactie die bestond uit Peter van Beugen, Karel Remmelink, Arie Slingerland en Jaap Vergouwe. Daarnaast werkten vaste medewerkers Kees Fieggen, Gerard Hoddenbagh, Gerard Kramer, Kris Tavernier en Philip Nunn mee aan de inhoud, bij wie zich later een aantal broeders voegden en niet te vergeten onze zuster Gerda Hoddenbagh-Los, die trouw de achterpagina verzorgde met de rubriek 'Vrouwen uit de Bijbel'.

In Focus 51 (2021) heb ik een boekje van Pieter J. Lalleman besproken, getiteld Vijftig misverstanden over de Bijbel. Ik was gematigd positief over dat boekje, al betreurde ik het dat er vijf hoofdstukken gewijd waren aan m.i. nep-misverstanden, oftewel aan misverstanden die deze betiteling niet verdienen. Daarom was de titel van mijn recensie Misverstanden of 'woorden van waarheid en gezond verstand'? - waarbij er altijd nog 45 misverstanden overbleven die terecht met dit woord werden aangeduid en die correct werden weerlegd.

'Want ik word al als een drankoffer uitgegoten en de tijd van mijn heengaan is aangebroken. Ik heb de goede strijd gestreden, ik heb de loop geëindigd, ik heb het geloof behouden. Overigens is voor mij de kroon van de gerechtigheid weggelegd, die de Heer, de rechtvaardige Rechter, mij in die dag zal geven; en niet alleen mij, maar ook allen die zijn verschijning hebben liefgehad.'.

Fascinerend, die vier 'maagdelijke' dochters die zo terloops worden genoemd. Wat is Gods bedoeling met deze vermelding? Wat kan ik ervan leren? Wat weten we wel en wat niet?

In het NT worden gelovigen zowel kinderen van God als zonen van God genoemd. Wat betekent het onderscheid tussen kinderen en zonen? We kijken hiernaar in zowel Galaten als Romeinen. Opmerkelijk is dat we alleen in deze gedeelten over het zoonschap vinden dat we Abba, Vader mogen roepen. In Efeze 1:5 wordt ook over zoonschap gesproken. Wat betekent dat zoonschap en wat is het verband met 'Abba, Vader'?

Petrus' Eerste Brief is vele eeuwen lang, in overeenstemming met de aanhef ervan, aan de apostel Petrus toegeschreven. In de loop van de 19e eeuw zijn er ineens vraagtekens bij Petrus' auteurschap geplaatst. In mijn eerder verschenen commentaar Als Levende Stenen. Bijbelstudies bij de Eerste Brief van Petrus, Zwolle 2023, ga ik op de in deze discussie gebruikte argumenten in. Mijn conclusie is dat er geen reden is aan Petrus' auteurschap van 1 Petrus te twijfelen.

'Wie is Deze?' vroegen velen zich verwonderd af, toen zij hoorden en zagen wat Christus deed. Die vraag leefde bij vriend en vijand: bij discipelen (Mark.4:41), mensen in Jeruzalem (Mat.21:10), Farizeeën (Luk.5:21) en zelfs bij koning Herodes (Luk.9:9). Vandaag, zo'n 2000 jaar later, lijkt niemand die vraag nog te stellen.

'Daarom dan ook, daar wij zo'n grote wolk van getuigen rondom ons hebben, laten ook wij alle last en de zonde die ons licht omstrikt, afleggen en met volharding de wedloop lopen die voor ons ligt' (Hebr.12:1)

Arnoud zat tegenover me tijdens onze jaarlijkse lunch. Hij is christen-ondernemer, enthousiast in het geloof en sinds een aantal jaar delen we zowel onze ervaringen als ondernemer, als ook ons gedeeld verlangen naar geestelijke groei. We praten over onze plaats in Gods koninkrijk, gebed, genezing en de wonderlijke weg waarop de Heer soms leidt. Tijdens het gesprek wordt me duidelijk dat Arnoud de gedachten omarmt dat God materiële overvloed belooft en dat wij als gelovigen moeten leren ons daarnaar uit te strekken.

Profetisch aangekondigd in Mattheüs 1-2 en Lukas 1-2.

Wij zouden haar Damáris noemen, maar de Griekse uitspraak is Dámaris. Ze is één van de personen van wie de naam slechts eenmaal in de Bijbel wordt genoemd. Ze woont in de stad Athene, in voorbije jaren het centrum van kunst, cultuur, filosofie en godsdienst.

De 'voorjaarsfeesten' zitten erop. Tijd om stil te staan bij dingen die we eigenlijk echt belangrijker vinden dan de vele dingen waar we het hele jaar achteraan hollen. Even stilstaan, tijd om misschien dingen te zeggen tegen elkaar waar we anders niet aan toekomen. De wereld heeft behoefte aan vergeving, aan vrede, aan vervulling in ons leven. Dat is wat God ons aanbiedt in de gave van zijn Zoon, dat is wat Jezus belooft aan eenieder die Hem volgt. We lezen in de Bijbelverhalen van mensen zoals jij en ik, jong en oud, man en vrouw, arm en rijk, die een verlangen hadden, en die in hun zoektocht naar dat verlangen, bewust, of juist onverwacht, bij Jezus uitkwamen. Ik kies er drie voor je uit die we tegenkomen in het evangelie van Johannes.

Bij het schrijven van een commentaar op Petrus' tweede brief werd ik getroffen door de energieke manier waarop Petrus soms schrijft. Een voorbeeld daarvan is zijn toevoeging 'met inbreng van alle ijver' in 2 Petr. 1:5, als hij zijn lezers enkele concrete opdrachten geeft, een soort stappenplan op weg naar energiek christendom. Opdrachten die niet alleen golden voor christenen in de eerste eeuw, maar die ook voor ons nog altijd actueel zijn.

Het Nieuwe Testament vertelt ons veel over ons functioneren als gemeente van Jezus Christus. In dit artikel wil ik graag kijken naar enkele lessen uit de bouw van de tabernakel. De gemeente is immers net als de tabernakel en de tempel een woonplaats van God. Veel in de tabernakel verwijst naar Jezus Christus, maar we kunnen ook meer ontdekken over onszelf. We kijken vooral naar de planken en de palen: hoe we samen gemeente van Jezus Christus zijn naar binnen en naar buiten.

Door de studie van de Hebreeënbrief kom ik verzen tegen die al jarenlang vragen bij mij oproepen. Ik heb geleerd dat er uiteindelijk altijd antwoord komt! Daarom vind ik het zo mooi van Asaf, dat hij in momenten van vertwijfeling God vasthoudt (Ps. 73:15). Zo was dat met mij toen ik de wolk van getuigen ging bestuderen. Het viel mij direct op dat David niet met zijn positie als koning wordt genoemd (Hebr. 11:32). Onze positie doet er bij God niet toe. De grond onderaan het kruis is gelijk!

Onder het geweten verstaat men de werkzaamheid van de geest van de mens, waarin deze rekenschap geeft van zijn daden en waarin hij zich verantwoord weet tegenover zichzelf, zijn medemensen en de samenleving bindende normen. We vinden een aanwijzing van de aanwezigheid van een geweten wanneer we lezen dat Davids 'hart bonsde' toen hij een stuk van Sauls kleding afsneed (1 Sam. 24:6). Na de volkstelling had David 'wroeging' over zijn daad (2 Sam. 24:10). Job, tenslotte, zei 'mijn hart veroordeelt niet een mijner dagen' (Job. 27:6).

Gods wegen zijn anders ('hoger', Jes. 55:9) dan die van ons. Zelfs een dienstknecht als Paulus kan dat beamen. Op zijn tweede zendingsreis wordt hij verhinderd om gebieden links (Asia) of rechts (Bithynië) van zijn geplande route te bezoeken, maar in een gezicht wordt hem duidelijk dat God andere plannen heeft (Jes. 30:21).

Spurgeon zei eens: de Bijbel is een wonderland: het vertelt ons niet alleen over wonderen, maar is op zichzelf een wereld van wonderen. Vorig jaar schreef ik over geestelijke groei en het woord. Nieuw leven vraagt onderhoud, dus is het belangrijk en logisch om als christen regelmatig de Bijbel open te doen en je hart te openen voor wat je daarin vindt. Maar hier valt heel wat meer over te zeggen, want de Bijbel is een rijk boek - of eigenlijk een bibliotheek van 70 boeken (ja: 70, want de Psalmen is niet één boek, maar vijf boeken). Wie hier echt induikt, wordt een schatgraver. Maar hoe doe je dat, hoe krijg je al die schatten naar boven? In dit artikel wil ik iets vertellen over wat ik daar zelf over geleerd heb.

Het KNMI geeft bepaalde kleuren aan stormen: code geel, oranje of rood. Rood is wel de heftigste storm. In enkele gevallen treft een 'code rood' storm de discipelen. Maar niet alleen zij, ook wij hebben met stormen te maken. Wanneer komen zij? Wat doet de Heer? En hoe reageren wij daarop?

In de Bijbel zijn er drie kanalen van profetie, via het Joodse volk, de volken en de gemeente van God (1Kor.10:32). Wie horen er bij Zijn gemeente? Allen die de Heere Jezus aanvaard hebben als Heere en Heiland en weten dat zij gekocht zijn door Zijn kostbaar bloed. Ik was al 21 jaar lid van een kerk, maar niet van Gods gemeente. Ik had helemaal geen zekerheid en er was geen begrip voor de Heere Jezus in mijn hart. Nu mag ik al 50 jaar een lid zijn van Gods gemeente. Het eerste wat ik leerde is: Mijn identiteit is in Christus. In Adam was ik geestelijk dood, maar in Christus ben ik levend gemaakt en schatrijk geworden in Hem.

Petrus schrijft in alle soberheid en beknoptheid enkele intrigerende zinnen over engelen die gezondigd hebben, en over Gods oordeel over hen. Waar doelt Petrus op, en waarom brengt hij dit onderwerp ter sprake? En wat moeten wij ermee?

"Toen Amazia vijfentwintig jaar oud was, werd hij koning, en hij regeerde negenentwintig jaar in Jeruzalem" (vs.1). Over Amazia wordt gezegd: "Hij deed wat juist was in de ogen van de HEERE, alleen niet zoals zijn vader David; hij deed overeenkomstig alles wat zijn vader Joas gedaan had" (2Kon.14:3). In welke situatie jij je ook bevindt, jij hebt ook voorbeelden die je kunt volgen. David maakte veel fouten in zijn leven, sommige ernstig, maar zijn hart was goed, hij van wie God zei dat hij Zijn geboden in acht nam en Hem met heel zijn hart volgde… (1Kon.14:8). Joas herstelde de tempel en diende op de juiste wijze zolang de priester Jojada naast hem stond. Toen hij stierf, werd de slechtheid in het hart van Joas duidelijk (2Kr.24:2, 17). Is jouw hart verdeeld? Jezus wist hoe wij mensen in elkaar zitten en zei: "Niemand kan twee heren dienen" (Mat.6:24). Amazia "deed wat juist was in de ogen van de HEERE, alleen niet met een volkomen hart" (vs.2). Als we voor Hem willen leven, moet ons hart maar aan één Meester toegewijd zijn. Het leven van koning Amazia illustreert de ups en downs van een leven met een verdeeld hart.

De apostel Petrus citeert uit deze Psalm tijdens zijn toespraak op de Pinksterdag en bevestigt dat David deze Psalm heeft geschreven (Hand.2:25). De Psalm werd waarschijnlijk geschreven tijdens één van die periodes in zijn leven waarin hij in ernstig gevaar verkeerde. Zijn openingskreet is "Bewaar mij, o God!". Dit prachtige en hoopvolle lied kan in drie delen worden verdeeld.

Iemand heeft eens, naar aanleiding van de hierboven geciteerde tekst, gezegd: 'Zo ziet Gods gereedschapskist eruit!' Niet erg vleiend, maar wanneer we naar enkele voorbeelden kijken van personen uit Gods woord, dan zullen we ermee moeten instemmen. Want Mozes was een moordenaar en een vluchteling, Gideon een boer, Amos een schapenfokker, Paulus een vervolger van de gemeente en Petrus een eenvoudige visser. En toch deed God grote dingen door hen omdat ze geloofden dat Hij die dingen in hen kon bewerken waartoe ze zelf niet in staat waren!

De persoon van de apostel Petrus spreekt tot ieders verbeelding, maar hoe zou dat komen? Misschien wel omdat we van hem zo veel in onszelf terugvinden? Is het zijn enthousiasme, zijn vaak krachtdadige uitspraken, of zijn het meer de tragische gebeurtenissen in Petrus' leven die ons aanspreken? Hij had niet alleen het hart op de tong, maar ook op de juiste plaats; je wist wat je aan hem had! In zijn toewijding aan de Heer wilde hij zijn leven voor de Heer afleggen (Joh.13:38) en was hij zelfs bereid met Hem te sterven en Hem niet te verloochenen (Mat.26:35). In zijn ijver voor de Heer overschatte hij zichzelf toen hij zei: 'Al zullen allen over U ten val komen, Ik zal nooit ten val komen' (Mat.26:33). Toch zou Petrus de Heer tot driemaal toe verloochenen (Mark.14:72) en ontkennen dat hij een discipel van de Heer was (Mark.14:71). Hij ging soms onbezonnen te werk, zoals toen hij met een zwaard het rechteroor van de slaaf van de hogepriester afsloeg tijdens de arrestatie van de Heer Jezus (Joh.18:10-11). Hij bedacht niet altijd de dingen van God en reageerde daarom soms niet juist (Mat.16:23; Kol.3:1-2). Maar naast die tragische momenten die zich in Petrus' leven voordeden, zijn er ook heel mooie uitspraken van hem in de Schrift vermeld die getuigen van zijn grote liefde voor de Heer Jezus. Waren die er niet geweest, dan hadden we misschien een vertekend beeld van hem overgehouden. Op de 'uitnodiging' van de Heer Jezus om mee te gaan met hen die niet meer met Hem wilden wandelen, reageerde Petrus met de onvergetelijke woorden: 'Heer, naar wie zullen wij toe gaan? U hebt woorden van eeuwig leven' (Joh.6:68). En op de vraag van de Heer: 'Wie zegt u dat Ik ben?' antwoordde Simon Petrus: 'U bent de Christus, de Zoon van de levende God' (Mat.16:16). Redenen genoeg om ons te verdiepen in wat er gebeurde 'tussen twee vuren' waarvan sprake is in het evangelie. Maar voordat we dat doen, willen we eerst eens zien hoe Petrus een discipel van de Heer Jezus is geworden.

Het echtpaar Ananias en Saffira (leeftijd onbekend) is onderdeel van de prille, bruisende gemeente die na de pinksterdag in Jeruzalem is ontstaan. Jong en oud, rijk en arm, zonder onderscheid komen de pasbekeerden dagelijks - één van hart en ziel (Hand.4:32) - bij elkaar voor onderwijs, gebed en gemeenschappelijke maaltijden. Er is geen verplichting, alles komt voort uit harten die bevrijd zijn van het juk van de wet. Zelfs hun bezittingen hebben ze gemeenschappelijk, ze worden uitgedeeld aan minderbedeelden. Niemand lijdt gebrek. Hun manier van gemeente-zijn valt op en is een getuigenis naar de volksgenoten (Hand.2:42-47). Reken maar dat de satan - net als ooit bij de schepping - dit moois knarsetandend observeert en zoekt naar een bruikbaar instrument om roet in het eten te gooien. Die mogelijkheid vindt hij in de personen van Ananias en Saffira.

Vlak vóór Zijn sterven vertelt de Heer Jezus aan de discipelen dat er na Zijn hemelvaart een andere Trooster (of: Voorspraak) bij hen zal komen, namelijk de Heilige Geest (Joh.14:16). Maar wanneer Hij spreekt over 'een andere' moet er dus nóg een zijn. Dat blijkt Hij Zélf te zijn, ook ná Zijn hemelvaart (1Joh.2:1). Dat betekent dus dat een gelovige twee Troosters heeft:
1. de Heilige Geest op aarde in de gelovige, en
2. de Heer Jezus in de hemel bij de Vader.

Door het bijzondere werk van Jezus Christus op het kruis is er genade voor elke zondaar. Bij de reformatie kwam dat woord (genade) weer centraal te staan: we worden alleen door genade behouden. Maar in de Bijbel betekent genade heel wat meer dan alleen vergeving van zonden. Hoe werkt dat in het huwelijk? Hoe kan genade zorgen dat huwelijken niet stuklopen - of dat er weer herstel plaatsvindt, zelfs na overspel? Dat ons vlees tegenstribbelt, is te verwachten. Denk aan hoe de discipelen reageren op wat de Heer Jezus over het huwelijk zegt (Mat.19:10): het leek hen raadzaam om niet te trouwen. Veel christenen stellen dat we 'niet zo moeilijk moeten doen' als het gaat om echtscheiding: 'God is toch genadig?' maar weten we wel wat genade in de praktijk van het leven als christen betekent en hoe de Heer in genade kan werken? Geven we Hem wel de ruimte om zijn diepste wens voor ons huwelijk werkelijkheid te laten worden?

Grote kans dat u al een idee hebt waarover dit artikel gaat. Keizer Augustus komt immers maar één keer in het Nieuwe Testament voor, en dat is in Lukas 2:1, aan het begin van het kerstverhaal. Daar geeft hij het bevel tot een inschrijving. Het zijn deze beide woorden waar we, in omgekeerde volgorde overigens, bij stil zullen staan.

In het leven van Elia spelen twee heidense vrouwen een grote rol. De ene is Izebel, de dochter van de koning van Sidon, de krachtige vrouw van Achab. Zij is ongetwijfeld voor een groot deel verantwoordelijk voor de grote afgoderij waarin Achab het Tienstammenrijk stort. Elia zegt Achab aan dat er geen regen zal vallen dan op het woord van de profeet - Jakobus vertelt ons dat dat op het gebed van Elia gebeurt. In die drie-en- een-half jaar droogte zit Elia eerst een tijdje aan de beek Krith en brengen de raven hem brood en vlees - wellicht van de tafel van de koning. Daarna stuurt de Heere hem naar een arme weduwe in Zarfath - ook uit het gebied van Sidon. Deze vrouw is uit heel ander hout gesneden. We vinden haar verhaal in 1 Koningen 17.

Vanaf het begin van Jezus' openbare optreden maakte Hij duidelijk waarvoor Hij gekomen was, namelijk de prediking van het koninkrijk van God. Hij gaf daarmee antwoord op een brandende vraag die alle Joden bezig hield: wanneer komt dat koninkrijk? Meer dan dat vertelde Hij hoe dat koninkrijk zou komen en hoe dat er uit zou zien. De eerste grote toespraak - de Bergrede - gaat hier helemaal over, en midden in deze toespraak geeft Jezus antwoord op de vraag van de discipelen: leer ons bidden. En raad eens hoe Hij ze leert bidden: "Onze Vader die in de hemelen bent, Uw Naam worde geheiligd, laat Uw koninkrijk komen, uw wil geschieden, zoals in de hemel, zo ook op de aarde". De prediking van het koninkrijk bestond niet alleen uit woorden. Jezus gaf een voorbeeld aan zijn discipelen door de werken die Hij deed van naastenliefde en door de wonderen die Hij deed door de kracht van de Heilige Geest. Woorden, werken en wonderen maakten een integraal onderdeel uit van zijn prediking. Jezus volgen is een manier van spreken, leven en werken.

'En er kwam een Schriftgeleerde naar Hem toe en zei tegen Hem: Meester, ik zal U volgen, waar U ook heen gaat' (Mat.8:19)

Paulus eindigt de brief aan de gelovigen te Galatië met de woorden: 'Maar ik wil volstrekt niet roemen dan alleen in het kruis van onze Heere Jezus Christus, door Wie voor mij de wereld gekruisigd is, en ik voor de wereld' (Gal.6:14). Er zijn mensen die zich beroemen op hun positie of op hun kennis. Paulus niet, hij richt onze volledige aandacht op de Heere Jezus Christus.

"Maar de vrucht van de Geest is: liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, goedertierenheid, goedheid, trouw, zachtmoedigheid, zelfbeheersing."

De titel van dit artikel, maar dan zonder vraagteken, was de titel van de rede die J.Smit Sibinga op 20 april 1970 hield bij de aanvaarding van zijn ambt als hoogleraar in de uitlegging van de geschriften van het Nieuwe Testament en de oud-christelijke letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Een jaar later begon ik zelf mijn studie klassieke talen en geschiedenis aan de Vrije Universiteit, eveneens in Amsterdam.

Er zijn personen in de Bijbel die maar op één plaats worden genoemd en soms zelfs in één tekst. Dat laatste geldt voor de vrouw van Pilatus. Over haar man is meer bekend. Hij is Romeins stadhouder/gouverneur over o.a. Judea en is gestationeerd in Jeruzalem. Je kunt dus stellen dat zijn vrouw zich beweegt onder de elite van de door de Joden gehate Romeinse bevolkingsgroep. In Jeruzalem heerst onrust en door de drukte rond het komend paasfeest nemen de spanningen toe. Pilatus en zijn gevolg houden zich liever op in het rustiger Caesarea, maar juist om de rust te bewaren heeft keizer Tiberius hem aangesteld. Pilatus moet in Jeruzalem zijn.

We leven in een tijd dat het vertrouwen in de overheid een dieptepunt heeft bereikt vanwege de toeslagenaffaire, het coronabeleid, de kabinetsformatie, het stikstofbeleid, e.d. dan is het belangrijk om te onderzoeken wat volgens Gods Woord de houding van een christen naar de overheid hoort te zijn. Daarbij kijken we natuurlijk naar de Heer Jezus en zijn apostelen. Zij leven ten tijde van het Romeinse Rijk. Wat is zijn houding naar de overheid, en hoe hebben de apostelen dat uitgewerkt?.

Hoe zie jij vandaag een man of vrouw met een groot geloof? Wat doen ze dat jou inspireert? In Hebreeën 11 vinden we een lijst van mannen en vrouwen met geloof. Daarin komen we bekende namen tegen zoals Abel, Noach, Abraham, Mozes en Rachab. Maar ook minder bekende namen, zelfs mensen van wie alleen God de naam kent. Elke persoon is door God zelf geplaatst in deze 'hall of fame' van geloofshelden. Het lezen van dit hoofdstuk kan ons helpen om ons begrip van wat het betekent om een man of vrouw van geloof te zijn, opnieuw te kalibreren. Probeer het maar eens!

In juni jl. kampeerden wij op de Veluwe in een prachtige omgeving. Het weer was uitstekend en op een zaterdag begon men tot onze verbazing op de camping al vroeg een boekenmarkt op te bouwen. Natuurlijk was mijn interesse gewekt en zodra de markt begon ben ik gaan neuzen bij de boekenkraampjes. Het waren hoofdzakelijk Bijbelverklaringen en preken uit reformatorische hoek. Bekende namen als Charles Spurgeon - de prins der predikers - John Bunyan - de ketellapper die o.a. het prachtige boek 'Pilgrim's Progress' (De Christenreis) geschreven heeft - Matthew Henry, de alom bekende schrijver van de Bijbelverklaring 'Exposition of the Old and New Testaments' en anderen uit Engeland vulden de vakken. Er waren ook titels van Nederlandse predikanten zoals 'Vader Smytegelt' en 'Vader Brakel'– hoofdzakelijk gelezen in de meer bevindelijk gereformeerde traditie.

De Importantia Studiebijbel begon in 2017 met de publicatie van het Hebreeuws-Nederlands Lexicon en het Grieks-Nederlands Lexicon, met daaraan gekoppeld ook een Oude en Nieuwe Testament met Strong-coderingen. De aanvankelijke publicaties waren een afgeleide van de veel uitgebreidere naslagwerken die beschikbaar zijn voor de Online Bijbel apps (www.onlinebible.com). De twee nieuwste delen van de Importantia Studiebijbel zijn van de hand van dr. Raymond R. Hausoul, en zijn geschreven met zowel het gebruik van gedrukte boeken als van de Online Bijbel apps in het achterhoofd. Beide boeken neem ik in deze recensie onder de loep.

Al vier keer heb ik de geboorte van een nieuw mensje mogen meemaken; een wonderlijke gebeurtenis! Maar daarna begint het pas: we verwachten dat baby's groeien en zich ontwikkelen. Een belangrijke voorwaarde daarvoor is een goede eetlust en daar hebben onze kinderen nooit gebrek aan gehad (als ze niet ziek waren). Vanzelfsprekend is dat trouwens niet, anders zouden baby's niet voortdurend met zoveel zorg omringd worden: de vroedvrouw, de kraamzuster, het zuigelingenbureau en allerlei goedbedoelde adviezen van ervaren moeders. Een moeder die ontdekt dat haar baby na een paar slokjes al niet meer wil zuigen, wordt al snel ongerust. Ouders raken regelrecht in paniek als een kind niet meer lijkt adem te halen. Het geestelijk leven lijkt veel op het natuurlijke - de Bijbel trekt vaak die vergelijking. Laten we daar eens beter naar kijken, o.a. wat Petrus en Paulus zeggen over geestelijke groei.

Het is al een poos geleden dat ik als middelbare scholier bij de conrector op het matje moest komen. Ik zat op dat moment als tiener niet lekker in m'n vel. Eén uitlaatklep voor mij was om op school de clown uit te hangen en dat liep natuurlijk wel eens de spuigaten uit. Op een dag zaten we in het leslokaal op een docent te wachten die om een of andere reden niet op kwam dagen. Ik besloot daarom de klas maar eens te vermaken. Dit eindigde erin dat ik letterlijk boven op het bureau van de docent kabaal stond te maken. Precies op dat moment verscheen het hoofd van de docent om de hoek van de deur. De man kon de eerste tellen geen woord uitbrengen en stond alleen maar naar adem te happen. Het gevolg van deze actie was dat ik op bezoek mocht bij de conrector. De conrector had al een oogje op mij en dat was bepaald niet omdat hij verliefd op me was. Dit bezoek beloofde dus niet veel goeds. Als er nog iets te lachen viel, dan verging je dat wel als je bij hem in het kantoor moest komen. Het gesprek leek aanvankelijk ook die kant op te gaan, maar in de loop van het gesprek veranderde de toon. Ik merkte dat hij doorvroeg naar mijn leven en dat ik daardoor - ik denk voor het eerst - gedwongen werd om dingen te verwoorden die me dwarszaten. Ik kan me maar enkele flarden herinneren van wat er gezegd is, maar ik besefte in enige mate en op een onbestemde manier dat dit gesprek mij bewust maakte van mezelf en helend was. In gewoon Nederlands zouden we zeggen dat ik er in dat kantoor bijzonder genadig van af was gekomen.

'Opdat je weet hoe men zich moet gedragen in het huis van God, dat is de gemeente van de levende God, de pilaar en grondslag van de waarheid' (1Tim.3:15) Een christelijke etiquette? Waarvoor is dat nu nodig, en wat is eigenlijk een etiquette? Laten we met het laatste maar beginnen: Een etiquette of het decorum is een geheel van cultuurgebonden beleefdheidsregels en de omgangsvormen.

Dit hoofdstuk helpt je om enkele belangrijke dingen over jezelf te begrijpen. Dit hoofdstuk is één van de bewijzen dat de hele Bijbel te vertrouwen is. Het toont ons ook de toekomst, en alles komt dan ook precies zo uit.

Het koninkrijk der hemelen (of: van God) is een onderwerp dat christenen veel bezighoudt. Dat is begrijpelijk, want het is een boeiend en belangrijk onderwerp. Er is ook veel discussie over, en niet alle uitleggers trekken uit het uitgebreide Schriftmateriaal dezelfde conclusies.

Wat valt er te vertellen over en te leren van een vrouw aan wie maar één tekst in de Bijbel is gewijd? Het betreft opnieuw een vrouw met de naam Maria. Ze woont in Jeruzalem en maakt onderdeel uit van de jonge christelijke gemeente. Maria heeft een eigen huis met personeel en kan dus een welgestelde vrouw worden genoemd. Er zijn gelovigen die hun bezittingen verkopen om te voorzien in de noden van anderen (Hand.4:34,35).

Het is Hemelvaartsdag als ik dit artikel begin te schrijven. Markus schrijft daarover: De Heer Jezus dan, nadat Hij tot hen had gesproken, werd opgenomen in de hemel en ging zitten aan de rechterhand van God (Markus 16:19). Wat betekent dat voor ons? Voor dit artikel ga ik vooral te rade bij de brief aan de Hebreeën. Dit bijzondere Bijbelboek is geschreven aan Joodse christenen, die (opnieuw) moesten ontdekken hoe groot de Heer Jezus is en hoe bijzonder het is wat Hij heeft gedaan. Eén kernwoord typeert het hele boek: beter. Het woord voor beter komt in Hebreeën wel 13x voor (tegen 19x totaal in het NT) en soms wordt het vertaald met meer, zoals in 1:4. Daar kun je ook denken aan hoger, want Hij heeft de allerhoogste positie gekregen.

Onlangs werd mijn aandacht getrokken door Israël, een wereld apart. Een geschiedenis van 3000 jaar op leven en dood. De auteur ervan is dr. Piet van Midden (1949), emeritus PKN-predikant en tot 2023 docent Hebreeuws aan de Universiteit van Tilburg. Hij is ook voorzitter van de Vereniging Hebreeuws en van het OJEC, het Overlegorgaan van Joden en Christenen. Het boek bevat 179 pagina's tekst. Dat is niet veel voor 3000 jaar geschiedenis, en daarom heb ik het aangeschaft. Ik was oprecht benieuwd hoe de auteur zoveel jaren over zo weinig pagina's wist te verdelen.

Onze Heere Jezus Christus had met Zijn discipelen over Zijn dood, opstanding en hemelvaart gesproken. De Vader bevestigde door de hemelvaart alles wat Christus op aarde had verricht. Jezus wist van te voren wat er met Hem zou gebeuren. Hij wist dat Hij Gods toorn moest dragen (2Kor.5:21). Hij wist dat Hij zou opstaan uit de doden en dat Hij zou teruggaan naar de Vader (Joh.6:62; 7:33; 14:3-4, 28; 16:5; 17:4; Hebr.12:2).

Paulus schrijft in zijn beide brieven aan de Thessalonicenzen interessante dingen over de toekomst. In 1 Thess. 4:13-17 onthult hij de opname van de gemeente, oftewel die bijzondere gebeurtenis op dat ondeelbare ogenblik: dan zullen tegelijk de nog levende én de al ontslapen gelovigen in wolken worden opgenomen, de Heer tegemoet in de lucht! Daarna gaat Paulus nader in op wat zijn lezers al wisten, namelijk de periode die genoemd wordt de 'dag van de heer'. Dat doet hij in 1 Thess.5:1-11.

Iemand heeft ooit Hebreeën 11 'een bijenkorf van geloof' genoemd. Je hoort als het ware het zoemen, het in- en uitgaan. Wat heeft dit hoofdstuk ons te zeggen? Het stimuleert, geeft nieuwe impulsen, daagt uit, spoort aan en bemoedigt. We hebben een omslag nodig van doemdenken naar verwachtingsvol denken. Het is nodig om elkaar voortdurend te herinneren aan Wie God is, aan Zijn wil en aan Zijn macht. 'Geloof droomt of fantaseert niet, geloof werkt!' (David J. Macleod). Hebreeën 11 is 'een opsomming van levende werken - tegenover de eerder genoemde dode werken (9,14). Het zit vol met geloof in actie' (Vrij naar Kees Fieggen in 'Hebreeën').

Er is XS4all (Access for all is een internetprovider in Nederland en de letters XS en het getal 4 gevolgd door 'all' is een afkorting voor 'toegang voor iedereen'). Daarbij mogen we denken aan God als de beste Provider (een provider is iemand die diensten levert) in Christus, die een volmaakte service biedt.

Ik heb het voorrecht gehad om een groot aantal keren de 'stad van de grote Koning', Jeruzalem te mogen bezoeken. En bijna zonder uitzondering heb ik altijd een bezoek gebracht aan de Graftuin, waarvan de toegang zich bevindt in een straat recht tegenover de Damascuspoort. De meeste toeristen bezoeken de grafkerk die door de moeder van Constantijn de Grote in 335 werd ingewijd, en hebben vaak geen weet van de zgn. 'Graftuin'. Volgens de overlevering is de grafkerk gebouwd op de plek waar Christus zowel gekruisigd, begraven als opgestaan zou zijn: het Heilige Graf. Maar in de 19e eeuw ontstonden er twijfels over de vraag of de kerk zich werkelijk op de plaats van de kruisiging bevond.

De wereld waarin een nieuwe generatie opgroeit – het tijdperk dat wij met elkaar gecreëerd hebben - is complex, diffuus, snel, verwarrend en onzeker. De jongeren van deze tijd duiden we aan met de kreet Gen-Z, of Generatie-Z. De leeftijdsafbakening verschilt een beetje afhankelijk van welke bron je er op natrekt, maar globaal gaat het om de generatie die geboren is tussen 1995 en 2010. Dat zijn de jongeren die nu tussen de ruwweg 12 en 25 jaar oud zijn. Hun voorgangers, de zgn. Millenials of Gen-Y, zijn geboren tussen 1980 en 1995. Daaraan vooraf gaat Gen-X, geboren tussen 1965 en 1980 en de Boomers, die werden geboren in de naoorlogse jaren tot ca. 1965. Inmiddels staat na Gen-Z een nieuwe generatie op die wordt aangeduid als Gen-Alpha, dat zijn de basisschoolkinderen van onze tijd.

Een vrouw wordt bij de Here Jezus gebracht. Dat zou fantastisch kunnen zijn, als redding van deze vrouw het motief van de brengers was. Helaas is dat niet het geval. Het zijn schriftgeleerden en farizeeën die haar gebruiken om de Meester in een val te laten lopen. Zij is op heterdaad betrapt op overspel. De Bijbel vermeldt – heel diskreet – alleen deze juridische aanklacht. In onze tijd zouden de media er een smeuïg verhaal van maken door allerlei details toe te voegen over het hoe, wie, waar, wat en wanneer. De enige conclusie die wij kunnen trekken is dat het hier een Joodse vrouw betreft die getrouwd is en een buitenechtelijke relatie is aangegaan.

Een theoloog uit Bangladesh schrijft in een commentaar over Genesis 1-11 over de persoonlijke uitdaging die het lezen van de Bijbel met zich meebrengt. Hoe lezen we, waar zijn we naar op zoek, welke vragen gaan we stellen? Hij noemt drie mogelijkheden: 1. Stellen we vragen zoals de slang (heeft God werkelijk gezegd)? 2. Of stellen we vragen zoals Kaïn? 3. Of willen we luisteren naar de vragen die God ons stelt? De eerste manier van lezen trekt de tekst van de Bijbel in twijfel, of zegt dat het waarschijnlijk toch wat anders is bedoeld. Dat is handig als we Genesis toch vooral minder letterlijk willen lezen. Het lijkt me dat op dat terrein de laatste jaren een geestelijke strijd gaande is - en daar heb ik al aardig wat over geschreven. Maar hoe zit dat met de benadering van Kaïn, de vragen die hij stelt?

Onze Heere Jezus Christus had met Zijn discipelen over Zijn dood, opstanding en hemelvaart gesproken. De Vader bevestigde door de hemelvaart alles wat Christus op aarde had verricht. Jezus wist van te voren wat er met Hem zou gebeuren. Hij wist dat Hij Gods toorn moest dragen (2 Kor. 5:21). Hij wist dat Hij zou opstaan uit de doden en dat Hij zou teruggaan naar de Vader (Joh. 6:62; 7:33; 14:3-4, 28; 16:5; 17:4; Hebr. 12:2).

In 2000 verscheen bij Uitgeverij Boekencentrum in Zoetermeer een Nederlandse vertaling van Eusebius van Caesarea's rond 324 voltooide, in het Grieks geschreven werk, getiteld Kerkgeschiedenis. Deze vertaling, voorzien van een inleiding en aantekeningen, was het werk van dr. Chris Fahner, een beminnelijk en deskundig man die ik goed gekend en zeer gewaardeerd heb. Hij was een veelzijdig en begaafd geleerde, en vooral een trouwe broeder in Christus, die in 2003 op 58-jarige leeftijd is overleden.

Petrus is uitermate praktisch in zijn onderwijs. Hij is duidelijk niet iemand die denkt: 'Het einde nadert; laten we, ons bewust van onze zwakheid, maar rustig afwachten en kijken wat de Heer misschien toch nog wil werken'. Nee, hij wil zijn lezers bewust maken van de tijd waarin ze leven, en hen juist tot activiteiten brengen die daarbij passen. Dat doet hij op een manier die verfrissend aandoet. Het is niet voor niets dat ik in de tegenwoordige tijd ben gaan schrijven! Wat nu volgt is een deel van de 'grote letters' - dus zonder de detailuitleg - van mijn commentaar op Petrus' Eerste Brief, waar ik op dit moment aan werk.

In het pas begonnen jaar 2023 heeft Hugo Bouter al twee nieuwe boeken laten verschijnen: 'Leven bij de bron. Waterbronnen in de boeken van Mozes en hun betekenis' en 'Nieuwe en oude dingen uit de rijke voorraad van Gods Woord. Bijbelstudies over thema's uit het Oude en Nieuwe Testament'. 

In Focus 48 (laatste nummer van 2020) heb ik een artikel geschreven onder de titel 'De opname van de gemeente'. Daarin betoog ik dat de opname van de gemeente plaatsvindt voordat de laatste jaarweek (Daniël 9:27) begint, voordat het verbond van zeven jaar wordt gesloten (zie mijn eigen schema verderop). Dit boek daagt mij uit om hier opnieuw over na te denken. Kurschner stelt dat de opname van de gemeente gebeurt na de grote verdrukking en voordat de Dag van Gods toorn begint. Ik beperk mijn bespreking tot het kernpunt van dit boek: het tijdstip van de opname van de gemeente. Het boek bestaat uit drie delen, met wat bijlagen. Ik bespreek alleen de hoofdzaken van deel 1 en 2.

Tijdens ons verblijf in India (januari jl.) rijden Kees Fieggen en ondergetekende door een stadje genaamd 'Stone Town' (Steenstad). Het stadje is gebouwd in de buurt van een gebergte met allerlei steengroeven. De stenen schijnen van een bijzondere kwaliteit te zijn, want ze worden niet alleen in India voor werkzaamheden gebruikt maar ook wereldwijd geëxporteerd. Terwijl we door het stadje rijden, zegt één van ons: 'Zoals de mensen hier werken met dode stenen, zo mogen wij met levende stenen werken', waarop een ander reageert met: 'Ja, we kunnen zelfs stenen exporteren', denkend aan zendelingen die worden uitgezonden over heel de wereld. Alles bij elkaar genomen vind ik dit een mooie aanleiding voor een kort artikel.

Het is me nogal een jaar geweest, een jaar waarin veel veranderd is - uiteraard niet in het minst door de gevolgen van de oorlog van Rusland tegen Oekraïne die begin 2022 begonnen is. De coronapandemie, die nu gelukkig grotendeels achter ons ligt, heeft aan veel mensen het leven gekost. We hebben de laatste decennia grote veranderingen meegemaakt in de wereld en de maatschappij, en het lijkt wel of die veranderingen in steeds sneller tempo gaan. In mijn jonge jaren was er geen McDonald's, mijn moeder had geen wasmachine, auto's waren nog een bijzonderheid, televisie was onbekend, het woord computer, fax of GSM kenden we niet. De pil was nog niet uitgevonden en ook IKEA niet en ook kinderbijslag was nog toekomst.

De vrouwen in de Bijbel die tot nu toe in deze rubriek voor het voetlicht kwamen, hebben over het algemeen daadwerkelijk bestaan. De vrouw in Lukas 18 is fictief. In feite is het een vrij vaag verhaal: in een stad woont een anonieme vrouw met een onbekend probleem, veroorzaakt door een onbekende tegenstander. De vrouw is weduwe en heeft dus geen man om voor haar op te komen. Daarom neemt zij haar toevlucht tot een rechter. Helaas, de man houdt geen rekening met God en dus ook niet met Zijn geboden (Zacharia 7:9,10; Jesaja 1:17b). Aanvankelijk vangt ze bot, maar na (lang) aandringen besluit de rechter haar recht te verschaffen.

Enkele jaren geleden was ik in Ethiopië en zag ik vier mannen die een zieke op een mat droegen en naar de dokter brachten. Dat beeld is op mijn netvlies blijven hangen. Het herinnert me aan de geschiedenis in Lukas 5:17-26. Uit Markus 2:3 weten we dat het vier mannen zijn. Alle vier hebben geloof dat de Heer Jezus de verlamde kan genezen. Lukas zegt erbij dat er kracht van de Heer is om gezond te maken (5:17). Paulus zal later zeggen dat hij zich niet voor het evangelie schaamt omdat het Gods kracht is tot redding voor ieder die gelooft. Kracht komt door gebed (Luk. 11:13; Hand. 1:14, 4:31; Ef. 3:14-21). Een biddende gemeente is een krachtige gemeente. Ook nu kunnen mensen die van nature verlamd zijn (Rom. 5:6) – want zo wil ik deze geschiedenis nu toepassen – door de kracht van het evangelie gered worden en leren om in vrijheid en door de Geest te wandelen (Gal. 5:1,25). Eveneens op andere plaatsen gaat er wel degelijk kracht van de Heer uit (zie Luk. 6:19; 8:46), maar elders wordt die kracht geblokkeerd door ongeloof (Mark. 6:5,6 en Matt. 13:58). Hoewel het evangelie de kracht van God is tot redding (Rom. 1:16), is er dus een voorwaarde aan verbonden: geloof.

'Hoe gaat jouw kerk om met lhbt?' Het is een vraag die zomaar op je afgevuurd kan worden. De vraag kan uit oprechte interesse worden gesteld - hoe staat het hier met de liefde voor mijn zoon of dochter? De vraag kan ook als een lakmoestest op je bord – of dat van de kerkenraad - worden geschoven, om 'eens even te zien hoe het hier zit met de Bijbelgetrouwheid'. En trouwens, over vragen gesproken: is de god van moslims dezelfde als de God van de Bijbel? Is er een hemel en een hel? Preken vrouwen in jullie kerk? Mag je ongehuwd samenwonen? Moet je alles in de Bijbel letterlijk nemen? Wat vind je van de inval in de Oekraïne? En hoe zit het met de kinderdoop? Is het verboden om naar een dance feest te gaan? …. en waarom dan?

Geweldig dat wij mogen zeggen: Jezus is Overwinnaar. Hij is de Onveranderlijke (1 Sam. 15:29). Het woord duidt in het Hebreeuws een Persoon aan. Het is de Heere Jezus, Die de overwinning heeft behaald op de zonde, de dood, en de satan. Als wij in Zijn overwinning staan en Hem gehoorzamen gaan wij van kracht tot kracht, van overwinning tot overwinning (Rom.6:14). 'Wij willen juichen over Uw overwinning' (Ps. 20:6 NBG'51).

We kunnen veel leren van de geschiedenis van Abraham en Sarah, van Ismaël en Izak - vooral als we de uitleg in het NT erbij nemen. Paulus zegt in Galaten 4 dat Izak de zoon van de belofte is en Ismaël de zoon van de slavin. Natuurlijk horen we dan graag bij Izak, zien we graag het Hemelse Jeruzalem als onze moeder. Dan ben je wellicht verbaasd over de titel boven dit stuk, maar laten we eens goed in de spiegel van Gods Woord kijken en zien dat Paulus in Galaten 4 een bijzondere draai geeft aan het verhaal. En er is hoop voor Ismaël! Maar we beginnen in Genesis.

Het komt soms voor dat een mensenleven in meer dan één biografie wordt beschreven. De zendelinge Heleen Voorhoeve was zo iemand. Ik heb haar zelf een aantal keren ontmoet in de jaren dat zij nog periodiek vanuit haar werkplek, Egypte, naar Nederland kwam. Zij vertelde dan tijdens de jaarlijkse Bijbelstudieconferentie in Alphen aan den Rijn iets over haar werk. Ook maakte ik haar mee in huiselijke kring, als ze bij mijn ouders logeerde. Ik herinner mij haar als een interessante, energieke vrouw, die diepe indruk op mij maakte. Later heeft mijn echtgenote nog vele jaren (van 1992-2012) met haar gecorrespondeerd.

Lukas schreef 'zijn' evangelie onder de leiding van de Heilige Geest nadat hij het leven van de Heer Jezus nauwkeurig had onderzocht (1:1-4). Wanneer we de woorden 'van voren' in vers 3 mogen lezen als 'van boven', zoals sommige uitleggers doen, dan zouden we kunnen stellen dat God Lukas geleid heeft bij het verzamelen van de informatie en het ordenen daarvan, voordat hij het evangelie schreef. Zijn doel was ons een nauwkeurig verslag te geven van de geboorte, het leven, het onderwijs, de dood en de opstanding van de Heer Jezus. De hoogedele Theófilus ('vriend van God') aan wie Lukas schrijft, kan een vooraanstaand Romeins persoon zijn geweest, die als nieuwe gelovige het nodig had in zijn geloof bevestigd te worden (Hand.1:1-4). Lukas begint zijn evangelie met het vermelden van vier belangrijke bezoeken die vooraf zijn gegaan aan Jezus' geboorte.

Op het plein van de tempel is het een drukte van belang. Daar lopen onder anderen schriftgeleerden te paraderen. Zij vallen op door hun kleding en gedrag. Ook de Heer Jezus is daar met Zijn volgelingen. Zojuist heeft Hij hen gewaarschuwd voor die schriftgeleerden omdat zij 'de huizen van de weduwen opeten en genieten van begroetingen en ereplaatsen aan de maaltijden' (:38,39). Eén van die weduwen is daar aanwezig. Zij is met twee koperstukjes op zak op weg naar de schatkist. Die muntjes hebben nauwelijks enige waarde, maar zij vormen haar hele bezit en dat offert zij aan God. Haar motief kennen we niet, maar God kent dat wél en Hij zal het haar vergelden (Mat.6:3,4). Hij beoordeelt offers naar hun kwaliteit, niet naar hun kwantiteit.

Enkele jaren geleden maakte ik in een afgelegen gebied in Ethiopië een samenkomst mee. Tijdens de dienst zong een jonge vrouw een lied waarvan de vertaalde tekst me trof. Ze zong o.a. de woorden 'we hebben niets dan de Heer'. Haar oude gitaar had maar 4 of 5 snaren en klonk vals. Het zaaltje waar we samenkwamen, leek meer op een schuur dan op een kerkgebouw en was oud en vervallen, maar…haar lied maakte diepe indruk. Later realiseerde ik me dat het bij ons in het rijke West-Europa precies het tegenovergestelde kan zijn. Wij lopen het gevaar dat we alles hebben, behalve de Heer.

Deze titel kwam bij me op toen ik het begin van Petrus' Eerste Brief overdacht. Wat heeft God, wat heeft de Heer Jezus een bijzonder perspectief voor ons, uitverkoren vreemdelingen, die in Hem geloven en Hem liefhebben! Voor het doorgeven van die boodschap heeft de Heer een bijzondere man gebruikt, een man die Hij door en door kende. Drie jaar lang was Hij met hem opgetrokken. Petrus heeft een veelbewogen leven geleid, dat samengevat kan worden met de woorden 'vallen' en 'opstaan'. Hij reageerde nogal primair en ging daardoor regelmatig onderuit - maar hij wist ook Wie het was die hem steeds weer overeind had geholpen! Zijn boodschapper wilde Petrus graag zijn, tot het eind van zijn leven.

Het getal 40 komen we vaak tegen in de Bijbel1 en we associëren dat terecht met menselijke beproeving. Denk aan de 40 dagen in de woestijn van de Heer Jezus en de 40 jaren in de woestijn van het volk Israël. Maar er zijn ook glorieuze 40 dagen! Mozes was twee keer op de Horeb in Gods nabijheid - vooral die tweede keer was glorieus voor Mozes, want hij straalde toen hij terugkwam. En de Heer Jezus verscheen na zijn opstanding 40 dagen lang aan zijn discipelen. Laten we eens beter kijken naar die laatste twee om die toe te passen op ons eigen leven.

In hoofdstuk 7 van het Lukasevangelie wordt melding gemaakt van drie wonderen: (1) de genezing van de dienstknecht van de hoofdman was een groot wonder; (2) de opwekking van een dode was een nog groter wonder en (3) de vergeving van een zondares het grootste wonder! Vergeving heelt de grootste nood, brengt de grootste vrucht voort en vergt de grootste prijs. Het kostte God weinig moeite om iemand te genezen, maar het kostte Hem zijn Zoon om ons te kunnen vergeven!

Keuzes? Prioriteiten? Op heel wat manieren wordt er een beroep gedaan op onze beperkte voorraad energie, tijd en middelen. In Galatië was er destijds, evenals nu, werk te doen in de gemeenten. Er waren ook sociale noden. Wat wil de Heer dat we doen? Paulus spoort ons aan het leven als een tuin te zien.

Geloven is vertrouwen op God, en dit leidt tot gehoorzaamheid aan God. Het geloof ziet de toekomst als het heden en het onzichtbare als het zichtbare (vs. 1). Het geloof maakt alle dingen mogelijk. De liefde maakt alle dingen gemakkelijk. Met het woord 'want' beginnen de getuigenissen over de kracht van het geloof (vs. 2). Door het geloof verheugden deze ouden Gods hart. Omdat zij geloofden, vermeldt de Heere hun namen in Zijn eeuwig blijvend Woord.

Het boek met deze titel verscheen in 2021 bij Uitgeverij Labarum Academic, en is geschreven door dr. Mart-Jan Paul en dr. Jan Hoek. Eerstgenoemde auteur is hoogleraar Oude Testament aan de Evangelische Theologische Faculteit te Leuven (ETF) en eindredacteur van de twaalfdelige serie Studiebijbel Oude Testament; de tweede auteur is emeritus hoogleraar systematische theologie aan de ETF en emeritus hoogleraar gereformeerde spiritualiteit aan de Protestantse Theologische Universiteit Groningen.

Juist in tijden van crisis is God op zoek naar mensen die Hem willen dienen. Dat kun je makkelijk vaststellen als je door de Bijbel bladert op zoek naar mensen die er echt uitspringen als Zijn dienaren. De mooiste voorbeelden zijn Godsmannen (en -vrouwen) die min of meer alleen lijken te staan. Een grote crisis in de geschiedenis van Israël is natuurlijk de ballingschap. Uit die periode en wat kort daarna gebeurt, kennen we figuren als Daniël, Esther, Ezra en Nehemia. Ze verschillen nogal van elkaar, ook in wat ze beleven, maar er zijn zeker overeenkomsten te noemen en lessen te trekken uit hun levens: hun voorbeeld kan een stimulans zijn voor elk van ons.

Maria Magdalena - haar naam wordt in alle evangeliën genoemd. Van haar 'oude leven' weten we alleen dat zij afkomstig is uit Magdala - een vissersdorp aan de westelijke oever van het Meer van Galilea – en dat zij bevrijd is van zeven demonen (Luk.8:2b; Mark.16:9). Wij komen niet te weten op welke wijze die demonen zich manifesteerden, terwijl dat over anderen, zoals de 'bezetene' in Gerasa (Mark.5:1-9) en de 'maanzieke knaap' (Mark.9:17,18), wel beschreven staat. Het is een intrigerende vraag hoe die demonen hun intrek hebben kunnen nemen bij Maria Magdalena.

De titel van dit artikel is ontleend aan het onderwijs dat Paulus geeft over de genadegaven (1Kor.12- 14), waar Paulus o.a. schrijft: "Maar als allen profeteren en er komt een ongelovige of een onkundige binnen, dan wordt hij door allen overtuigd, door allen beoordeeld; het verborgene van zijn hart wordt openbaar, en dus zal hij op zijn aangezicht neervallen en God aanbidden en verkondigen dat God werkelijk onder u is" (1Kor.14:24-25). De eerste brief aan de Korinthiërs is een algemene rondzendbrief aan alle gemeenten. Paulus snijdt in deze brief belangrijke onderwerpen aan. Orde in de gemeente, het huis van God; vragen over huwelijk en echtscheiding; de viering van het avondmaal als centrum van aanbidding; een heel hoofdstuk over een kernwaarheid in het evangelie: de lichamelijke opstanding van Christus. En in deze brief wijdt Paulus dus drie hoofdstukken aan het onderwerp van de gaven van de Geest. Ik denk dat er geen thema is dat hij zó uitgebreid bespreekt in al zijn brieven. En toch zijn weinig onderwerpen zo onderbelicht gebleven in de geschiedenis van de kerk als wat we noemen 'de gaven van de Geest'.

Lukas kiest bij het doorvertellen van gelijkenissen van de Heer Jezus voor een heel andere aanpak dan Mattheüs. Zeker acht gelijkenissen vind je alleen in Lukas. Bij die gelijkenissen is vaak de omgang met geld een belangrijk thema en de manier waarop de Farizeeën in het leven stonden - Lukas verbindt dat met elkaar in 16:14 en zegt dat de Farizeeën geldzuchtig waren. Wat is belangrijk in ons leven, wat zijn onze prioriteiten? Uit Lukas 15 wordt vaak gepreekt: driemaal verloren en gevonden - en reden tot feest. Maar in Lukas 16 volgen twee gelijkenissen die met de derde uit Lukas 15 het thema 'verkwisting' gemeen hebben. De verloren zoon verkwistte zijn hele erfenis: anderen werden rijk van hem en hij raakte zelf alles kwijt - totdat hij ontdekte dat hij nog een vader had. Hij had hem als het ware dood verklaard, maar bij zijn vader vindt hij meer ontferming dan waarop hij gehoopt had. Maar hoe zit dat met die onrechtvaardige rentmeester en die rijke man? Over dit thema heb ik gesproken op een conferentie in India in januari 2020. In dat land landen deze gelijkenissen bijna als vanzelf, omdat de tegenstellingen tussen arm en rijk daar veel groter zijn dan bij ons en ook veel beter zichtbaar - en schrijnender. Maar als we goed en met een open hart lezen, kunnen ook wij lessen trekken voor onszelf.

De brutale inval van Rusland in Oekraïne eind februari heeft veel in beweging gezet en grote angst onder de mensen teweeggebracht. Al vrij gauw na de inval hoorden we geruchten in de media dat er sprake was van een mogelijke 'derde wereldoorlog'. Een enquête in Vlaanderen bracht aan het licht dat 62% van de bevolking daarvoor vreesde. Drie weken na de inval in Oekraïne begonnen de mensen te hamsteren uit angst dat er binnenkort niet voldoende voedsel meer te koop zouden zijn. De dreiging van Rusland om biologische wapens of op beperkte schaal kernwapens te gaan gebruiken bracht een golf van angst en afkeer teweeg. Een dreigend tekort aan tarwe bestemd voor gebieden als Egypte en Afrika zou een mogelijke hongersnood kunnen betekenen, wat ondertussen werkelijkheid is geworden! De prijzen gingen omhoog voor energie en brandstof voor de auto, en bereikten al snel de twee euro per liter. Wat begon als een conflict tussen twee landen, Rusland en Oekraïne, had wereldwijde gevolgen. Die gevolgen zijn op meerdere terreinen van de maatschappij voelbaar, ook door de opgelegde sancties tegen Rusland, aangezien die ook hun invloed op onze eigen economieën hebben.

Wij willen nadenken over het rijke onderwerp: de Vader en de Zoon. Wij zien de relatie van de Vader en Zijn geliefde Zoon al van vóór de schepping (Spr.8:23-31). Het boek Spreuken is ook vol met wijze instructies van een vader aan zijn zoon. De instructies van een vader aan zijn kinderen en kleinkinderen vinden wij tevens bij de wetgeving (Deut.6:1-2). Typologisch zien wij de relatie van de Vader en Zijn geliefde Zoon al bij Abraham en Izak (Gen.22). Als een met de Geest vervulde gelovige kun je als vader spreken op de manier zoals Jozef deed (Gen.50:20-21). De relatie van de Vader en Zijn geliefde Zoon zien wij uiteraard bij Christus' omwandeling op aarde (Joh.5:19). Als de satan spreekt over de Vader en de Zoon, laat hij echter het woord 'geliefde' weg (Matt.4:6).

Een vraag om goed over na te denken… want… de tijd is kort, we staan vlak voor de komst van de Heer, het is het elfde uur en wat doen we met onze talenten?

Recensies worden gewoonlijk geschreven over pas verschenen uitgaven. Op die gewoonte vormt deze recensie een uitzondering, want ik bespreek hier een in 2006 geschreven brochure van Hugo Bouter, getiteld Aspecten van het koninkrijk van God. Een studie over het Koninkrijk Gods in het heden en in de toekomst. Geen klein onderwerp, dat de auteur in slechts 43 pagina's behandelt.

In profetische studies over het toekomstige, herstelde Romeinse rijk duikt vaak de vraag op of een bepaald gebied of een bepaalde staat vroeger bij het Romeinse rijk hoorde. De onuitgesproken gedachte daarbij is dan dat, als dat gebied of die staat vroeger binnen de grenzen van het Romeinse rijk viel, dat waarschijnlijk ook in de toekomst het geval zal wezen. Dat laatste is natuurlijk nog lang niet zeker. Maar we moeten ergens beginnen. Daarom toch nu eerst de vraag: wat was precies de omvang van het historische Romeinse rijk?

Het is bekend dat Jezus (half-)broers en -zussen had, maar nergens lezen we dat Hij bij hen in huis was. Dat lezen we wel over een bevriend gezin in Bethanië, een plaats 3 kilometer verwijderd van Jeruzalem. Hoe precies de verhoudingen liggen binnen het gezin is niet helemaal duidelijk.

Wij moeten ervoor oppassen, dat wij het werk van de Heere niet beperken of begrenzen. Zoals wij lezen in deze psalm: 'Want telkens weer stelden zij God op de proef en beperkten de Heilige van Israël' (vs.41 HSV). Wij moeten altijd de juiste dingen doorgeven wat betreft de Heere God en Hem niet begrenzen. Dat was het verdriet van de Heere over het Joodse volk. Telkens stelden zij de Heere op de proef en beperkten zij de Heilige van Israël. Wat een gewaarwording is het dat de Almachtige, de Schepper van hemel en aarde beperkt wordt door Zijn schepselen. Zo was het ook bij de Heere Jezus, die in Zijn vaderstad haast geen enkele kracht kon doen (Mark.6:5-6). Wij wijzen niet met onze vinger naar het Joodse volk. Hun geschiedenis is die van ons eigen hart. Wij worden erbij bepaald om ervan te leren (1 Kor.10:11).

Na weken van diplomatie en onderhandelingen om de president van Rusland, Poetin van gedachten te doen veranderen en Oekraïne niet militair aan te vallen, gebeurde het toch! Op 22 februari 2022 brak 'de beer los' en kwamen zijn 'vredestroepen' op Oekraïens grondgebied. En op het moment dat ik dit artikel schrijf, 24 februari 2022, komt het nieuws binnen dat Rusland zich niet beperkt tot de zogenaamde 'erkende republieken' maar dat heel Oekraïne deel uitmaakt van zijn aanval. De president van Oekraïne is Volodymyr Zelensky; hij is de zoon van joodse ouders. Wie een klein beetje op de hoogte is van de geschiedenis van de Joden in Rusland - denk aan de daar doorgevoerde progroms in de negentiende eeuw onder andere in Odessa- begrijpt uiteraard de oproep van het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken die haar staatsburgers dringend aanmaant Oekraïne te verlaten. Volgens het ministerie gaat het zeker om 8000 Israëlische staatsburgers. Het officiële embleem van de Russische Federatie is de tweekoppige adelaar, maar in de praktijk is het eerder de beer die als zinnebeeld van Rusland fungeert. Frederik II, de koning van Pruisen (1712-1786), werd ooit gewaarschuwd om de slapende Russische beer niet wakker te maken. Men bedoelde daarmee dat het Russische volk, net zoals de bruine beer, niet gevaarlijk is zolang je het niet beledigt, want dan kan hij veranderen in een agressieve en krachtige tegenstander. Rusland heeft al sinds de 16de eeuw de beer als symbool. Die staat voor kracht en agressie. Die oude Sovjet-Unie is er niet meer, maar het nieuwe Rusland is sterker dan ooit! Ja, 'de beer is los' en wat de gevolgen daarvan zijn, zullen we in de komende tijd wel ervaren. De verdere berichtgeving daarvan laat ik graag over aan de reguliere pers. Wat ik mij wel afvroeg is: 'Wat zegt de Bijbel over Rusland?' of, vroeg ik mij af, en misschien u ook wel: 'Zegt de Bijbel eigenlijk wel iets over Rusland?

Het corona-virus heeft een flinke impact gehad en tegenstellingen verscherpt. Ook onder christenen zijn zaken soms op scherp gezet. Is er bij de vaccins een verband met het teken van het Beest uit Openbaring 13? Moeten we bevreesd zijn voor een Great Reset, voor weldoeners als Gates en Soros? Kunnen we de overheid wel vertrouwen, hoe zit dat met dat corona-toegangsbewijs en (in sommige landen) met de vaccinatiedwang? Heeft de overheid wel de juiste maatregelen genomen? Waar gaat dat allemaal naar toe? Of ook: is dit virus een oordeel van God over ons land of over de westerse wereld die steeds meer los van God komt? Het denken in onze westerse samenleving beweegt zich steeds meer in een absurde richting. Ook seculiere denkers bekritiseren dat (lees bijvoorbeeld de columns van Jan Kuitenbrouwer in HP de Tijd) - al lijken ze niet echt te worden gehoord. Hoe zit dat met Gods oordelen? Worden de geesten rijp gemaakt voor totale controle? Waaraan herkennen we de antichrist? Welke leugen(s) verspreidt hij, wat moet onze focus zijn, waar is het front? Veel om over na te denken….

In zijn jonge jaren schreef de Jood Josephus De Joodse Oorlog. Dit in het Grieks geschreven werk had als doel zijn volksgenoten af te houden van verdere opstandige activiteiten tegen de onoverwinnelijke macht van Rome. De Joodse Oorlog was in 73 immers in het nadeel van de Joden beslecht en Jeruzalem was in 70 verwoest. Later schreef hij, eveneens in het Grieks, het uitvoerige werk De oude geschiedenis van de Joden, dat gereedkwam in 94. Daarin wilde hij - volgens sommigen om zijn geweten te sussen na zijn pro-Romeinse houding tijdens de Joodse Oorlog (66-73) - de grootheid van het Joodse volk laten zien aan de Grieks-Romeinse wereld. Josephus ging ervan uit dat de Romeinen na hun overwinning op de opstandige Joden en de verwoesting van Jeruzalem belangstelling zouden hebben voor de cultuur en de geschiedenis van het nu door hen overwonnen volk. Bovendien konden de Romeinen in Rome op het Forum Romanum de Boog van Titus bewonderen, waarop de recent op de Joden behaalde oorlogstrofeeën zichtbaar waren. In feite wilde Josephus in dit historische werk laten zien dat de Joden een geschiedenis hadden die vergelijkbaar was met die van hun overwinnaars, en die de geschiedenis van deze overwinnaars in ouderdom zelfs veruit overtrof.

Bovenstaand boek is volgens de uitgever in de tekst op de achterkant 'een geweldig boek als je van Bijbelstudie houdt. Het geeft een nieuwe, sterk doordachte en doorleefde visie op genade en geloofszekerheid. Als je een diepgravende, systematische uiteenzetting van het evangelie van genade wilt bestuderen, dan is dit je boek'. Iemand had mij gevraagd dit boek te recenseren, mede vanwege het Grieks dat soms overvloedig opduikt. Maar uiteraard ook om de inhoud.

Verder weg van Jeruzalem kon je in het Israël van Jezus' dagen niet zijn dan in Caesarea Filippi, aan de voet van de berg Hermon. Daar, en niet in Jeruzalem of op de berg Horeb, kondigt Jezus een nieuw project, een nieuwe fase aan in het plan van Gods koninkrijk. Het was een illustere, duistere plek ook nog eens: een gapend grote grot, de 'poort van de Hades', waar de Jordaan ontsprong, maar waar ook de afschrikwekkende god Pan werd vereerd en de macht van het kwaad bijna tastbaar was. De naam Banyas, die de plek nu draagt, voert terug op het Griekse Paneas. Hier spreekt Jezus voor het eerst over zijn gemeente, zijn ekklesia, in woorden die een enorme dynamiek bevatten. Zijn woorden – hoe kan het ook anders - bevatten voor ons een actuele boodschap, die rechtstreeks raakt aan de missie van de gemeente, het verbreiden van Gods zegen en de confrontatie met de vijand.

De moeder heet Herodias, de naam van haar dochter wordt in de Bijbel niet genoemd. Uiterlijk hebben deze twee alles wat hun hartje begeert. Ze leiden een luxe leven aan het hof van een machtig heerser: Herodes Antipas. Herodias was eerder getrouwd met een halfbroer van deze Antipas: Herodes Filippus, de biologische vader van haar dochter.

'En zij, Maria, baarde haar eerstgeboren Zoon' (Luk.2:7): dat is de eerste van zes verzen die in het Nieuwe Testament op de Heer Jezus toegepast worden als 'eerstgeborene'. Het woord 'eniggeboren' wordt vijf keer op de Heer Jezus toegepast, wat zoveel betekent als 'uniek' of 'enig in zijn soort'. Over het woord 'eerstgeboren' in Luk.2:7 bestaat veel discussie, omdat de rooms-katholieke leer beweert dat Maria geen andere kinderen heeft gehad en dat 'eerstgeborene' niet inhoudt: gevolgd door andere zonen of dochters. In Mat.12:46 wordt echter duidelijk gesproken van zijn 'broers' en in Mat.13:56 van 'zusters'. Met inachtneming van de paralleltekst Mark.3:31-35 denk ik dat we dan ook zonder meer mogen aannemen dat de Heer Jezus naast broers ook zusters heeft gehad. Eerstgeborene wordt in de rooms-katholieke leer echter opgevat als 'enige', een uitleg die de leer dat Maria maagd is gebleven op zo'n wijze moet ondersteunen. Tussen de woorden 'eniggeboren' en 'eerstgeboren' bestaat echter wel degelijk verschil. In het algemeen kan worden gezegd, dat de betekenis van 'eerstgeborene' de eerste, de belangrijkste, de voornaamste onder de mensen is.

In totaal wordt 318 keer vermeld in het Nieuwe Testament dat Jezus terugkomt. Wij zullen Hem zien van aangezicht tot aangezicht, en wij zullen ook zijn zoals Hij is (1Joh.3:4). Hoe laat je die mooie ontmoeting nu al groeien in je hart? Dat kan door het gebed, door met Hem te leven, door Zijn Woord te bestuderen! De Heere kent onze zwakheden. Daarom heeft Hij goed gereedschap gegeven. De Heilige Geest wil ons helpen in al onze zwakheden (Rom.8:11,26). De Heilige Geest openbaart ons ook de verre toekomst volgens Joh.16:13-15. Mozes spreekt van de Heere Jezus en er zijn ook al typen van de gemeente in de vijf boeken van Mozes (Joh.5:46). De hele geschiedenis van het Oude Testament staat ook vermeld in Rom.15:4.

Onlangs is de lang verwachte Nieuwe Bijbelvertaling verschenen, onder de naam NBV'21. Het is een grondige herziening van de NBV'04. Wat is er nieuw in de NBV21? Volgens de website van NBV'21 het volgende: ' Elk vers is opnieuw getoetst aan de brontekst en verbeterd waar dat nodig was. En er is extra aandacht besteed aan consistentie in de vertaling. Daardoor kun je teksten die met elkaar te maken hebben nu makkelijker aan elkaar verbinden. Dat maakt deze vertaling nog nauwkeuriger'(...) 'Waar in de brontekst op verschillende plekken hetzelfde motiefwoord gebruikt wordt, zie je dit nu terug in het Nederlands. Hierdoor krijg je meer oog voor extra betekenislagen in de tekst. Daarnaast is er in de NBV21 ruimte om zelf te ontdekken wat de tekst te zeggen heeft, doordat er geen onnodige sturing gegeven wordt in de vertaling'.

Covid-19 zal onderdeel uit blijven maken van ons bestaan. Het is opnieuw een serieuze dreiging waar de mensheid mee zal moeten leren leven. Vanmorgen las ik een artikel in de krant over de toekomst van winkelen in de winkelstraten dat me aan het denken zette. In de afgelopen twee jaar vol lockdowns en fysieke beperkingen is de populariteit van het online shoppen gestegen. Een webwinkel is 24 uur per dag open, je kunt producten en merken beter met elkaar vergelijken, je verliest geen tijd aan reizen en in de rij staan, je hoeft geen parkeergeld te betalen en de prijzen zijn vergelijkbaar met of zelfs lager dan in de fysieke winkels. Waarom zouden klanten ervoor kiezen om weer naar de winkels te gaan?

Wij mensen nemen een bijzondere positie in Gods schepping in. We leven in twee werelden: de materiële en de geestelijke. Hoe houden we die tweeheid bij elkaar, blijven we in balans? In onze maatschappij lijkt het lichaam alle aandacht te krijgen - denk maar aan de mode, foto-shoppen, plastische chirurgie. Maar wie beter kijkt, ziet daarachter een onderwaardering van ons lichaam: we passen dat tegenwoordig graag aan, aan wat we zelf denken dat goed is. Hoe zit dat met ons mensen, met ons lichaam, ons denken, onze ziel, onze geest? Daar zou veel over te zeggen zijn. In dit artikel wil ik enkele lijnen trekken vanuit de schepping. Juist dat is het terrein dat in onze tijd danig onder vuur ligt.

Wat is er zo bijzonder aan de liefde van God, zoals Jezus die ons heeft geleerd in zijn bediening op aarde en die zijn apostelen na Hem hebben onderwezen? Waarin onderscheidt de God van liefde zich van de zogeheten goden van deze wereld? En hoe verandert die liefde ons in een totale transformatie van ons denken en ons doen?

Een van de beste bijbelstudies ooit op aarde gehouden was het onderwijs dat de Heer heeft gegeven aan die twee gedesillusioneerde mensen die van Jeruzalem onderweg naar huis waren en wier hele wereld was ingestort na de berichten die ze hadden gehoord over de Heer Jezus. U weet wie ik bedoelª : juist, de Emmaüsgangers. Ze wisten de recente gebeurtenissen wat de Heer Jezus betreft geen plaats te geven en waren verward.

We vinden deze tekst in Psalm 68:20. Dit is een prachtige Psalm die in dichterlijke taal de triomftocht beschrijft van de ark (vergelijk 68:2 met Num.10:35) van de Sinaï naar Sion en uiteindelijk ook de overwinning laat zien van David over al Zijn vijanden en besluit met de zegenrijke regering van Salomo. In zijn tijd komen immers de vijanden en alle omliggende volkeren rijkdom en goederen brengen naar Jeruzalem (vergelijk 68:32,33 met 1Kon.4:34 en 10:1-14)

Je zult maar eeuwenlang bekend staan als 'de bloedvloeiende vrouw'. Gelukkig typeert dat alleen haar oude leven en is er een totaal nieuwe situatie ontstaan (2Kor.5:17). Toch is het leven van de vrouw twaalf lange jaren dag in dag uit gekenmerkt geweest door haar ellendige kwaal. Door de eeuwen heen en in alle culturen kunnen vrouwen erover meepraten. Of… eigenlijk praat je daar juist liever niét over. Voor de meeste vrouwen is het een tijdelijk ongemak, zo niet voor deze vrouw.

Leven door het geloof is altijd Gods bedoeling geweest. Abraham geloofde en werd door het geloof gerechtvaardigd. De nadruk lag in het Jodendom tijdens het leven van Jezus echter niet op het geloof. Het was een systeem van werken geworden, met allerlei voorwaarden waaraan men moest voldoen. Het is altijd Gods verlangen geweest dat wij door het geloof in Hem zouden leven (Gen.15:6; Hab.2:4). De brief aan de Hebreeën is geschreven aan de tweede generatie Joodse mensen die ertoe geroepen werden te leven uit het geloof (Hebr.10:38; 11:4).

Je zult maar geboren zijn in een vreemd land en op jonge leeftijd je beide ouders verliezen. Gelukkig is er een neef die je adopteert en die het beste met je voorheeft. Maar op zekere dag komen hoge ambtenaren je ophalen om je onder te brengen in de harem van de koning. Weg van je familie, weg van je volk, speelbal in een cultuur waar mannen het voor het zeggen hebben. Weg kans op een huwelijk en op een gezin. Waarom overkomt mij dit? Esther had als meisje een kansloze positie in het Perzische rijk. Erger nog, het feit dat zij ook werkelijk heeft bestaan wordt vaak in twijfel getrokken. Door een historisch onderzoek wordt niet alleen bevestigd dat de Bijbel door en door betrouwbaar is, maar komt haar verhaal zo mogelijk nog meer tot leven! Wat een invloed heeft deze jonge vrouw, die tot eenzame hoogte steeg, gehad in de geschiedenis van Gods volk. Ik geloof dat de Bijbel haar portretteert, niet alleen als historisch persoon, maar ook als rolmodel voor vrouwen in onze tijd, die dienstbaar willen zijn in Gods koninkrijk.

Precies volgens de planning heeft Willem Ouweneel het tweede deel van zijn nieuwe serie Beknopt Commentaar op het Nieuwe Testament laten verschijnen, namelijk in februari 2021. Daarmee is hij op de helft van zijn project, want het is de bedoeling dat er uiteindelijk vier delen uitkomen. Dat is een felicitatie waard! Deel 1 ging over de brieven van Paulus en is door mij gerecenseerd in Focus nr.49 (2021). Deel 3 staat gepland voor najaar 2021 en zal over Lukas en Handelingen gaan. Deel 4 zal de serie voorjaar 2022 afsluiten en bestrijkt Mattheüs, Markus en Hebreeën.

Dr. Pieter J. Lalleman heeft een boek geschreven met de prikkelende titel 50 misverstanden over de Bijbel. Iemand maakte mij er telefonisch op attent en deed de suggestie het in Focus te gaan recenseren – en stuurde het vervolgens toe! Dan moet je wel sterke argumenten hebben om aan zo'n oproep geen gehoor te geven. Inmiddels was ik nieuwsgierig geworden welke misverstanden de auteur zou noemen, en ben het boek na ontvangst meteen gaan lezen.

Mirjam, de zuster van Mozes en Aäron, wordt slechts veertien keer vermeld in het Oude Testament en in het Nieuwe Testament vinden zelfs geen enkele vermelding van haar. Ook komt ze niet voor in de lijst van geloofshelden in Hebreeën 11, niet omdat ze geen heldendaden zou hebben verricht, want haar rol in Gods handelen met het volk Israël mogen we zeker niet over het hoofd zien. Door haar ingrijpen heeft ze Mozes van een zekere verdrinkingsdood gered! Ze was het eerste kind uit het huwelijk van Amram en Jokebed, zoals geschreven staat: 'En de naam van de vrouw van Amram was Jokebed, de dochter van Levi, die de vrouw van Levi baarde in Egypte. Jokebed baarde aan Amram Aäron, en Mozes, en Mirjam, hun zuster' (Num.26:59).

We leven in een soort tussentijd: tussen Hemelvaart en de Wederkomst van onze Heer Jezus. In die tussentijd klinkt het evangelie, dat is: goed nieuws. Maar welk goed nieuws brengen wij? Spreken wij alleen over vergeving van zonden of ook over het komende Koninkrijk? Sommige liederen in de bundel Opwekking spreken over het Koninkrijk dat baan breekt en dat 'de Heer regeert', over Koning Jezus. De uitdrukking 'Koning Jezus' komen we in het NT niet tegen, maar het gaat wel vaak over het Koninkrijk. Regeert Hij inderdaad (al)? En naar wat voor toekomst kijken we eigenlijk uit? Bestaat die vooral uit eeuwig zingende hemelkoren, zoals sommige van onze liederen suggereren? Tijd voor wat Schriftonderzoek.

Na een aantal pittige twistgesprekken die de Heer voerde met farizeeën en schriftgeleerden, gaat Hij naar het gebied van Tyrus en Sidon in het uiterste noordwesten van Israël. Hij wil niet dat iemand het weet, maar kan niet verborgen blijven. Zodra Hij een huis (van een heiden?) is binnengegaan, komt er een vrouw, die aan Zijn voeten valt en Hem vraagt een demon ('een onreine geest') uit haar dochter te drijven. Heftige vraag! Moeders kunnen ernstig bezorgd zijn over het gedrag van hun kind, maar wanneer zegt een moeder: 'Mijn kind is ernstig bezeten'(Mat.15:22b)..

Een korte blik op de verschillende Bijbelvertalingen van Mattheus 11:12 verraadt dat de brontekst een ruime keuze laat aan vertalingen en dus ook interpretaties.

Toen de Heer Jezus de gestorven Lazarus had opgewekt, geloofden gelukkig velen van de Joden in Hem. Dat is begrijpelijk, want het opwekken van een dode was natuurlijk buitengewoon spectaculair! Toch waren er ook mensen die naar de farizeeën gingen om te vertellen wat zij hadden gezien, en kennelijk met niet zulke vriendelijke bedoelingen. De farizeeën en de overpriesters waren bepaald niet blij met de aandacht die het optreden van de Heer trok.

In de tijd van het Nieuwe Testament, dus in de 1e eeuw, was het antwoord op de vraag 'Wie geven er leiding aan de plaatselijke gemeente?' eenvoudig te beantwoorden: dat deden de oudsten. Twintig eeuwen later is die vraag nog steeds actueel. Kan in de 21e eeuw hetzelfde antwoord worden gegeven als in de 1e eeuw? In hoeverre wel, en in hoeverre niet? We nemen als vertrekpunt en basis wat Paulus over dit onderwerp aan Timotheüs schreef, en gaan dit gedeelte zorgvuldig bekijken.

Bovenstaande titel is een regel uit lied 729 van Opwekking (door Marcel en Lydia Zimmer). Soms brengt God de storm tot stilte, Soms leidt Hij ons er doorheen. In de stormen van het leven Zijn we niet alleen. Soms geneest Hij ons van ziekte, Soms laat Hij het lijden toe. Hoe het ook zij, Hoe het ook zij, Hij is erbij. Soms tilt God ons over bergen, Soms voert Hij ons er omheen. Maar hoe zwaar de weg ook zijn zal, Wij gaan niet alleen. Soms draagt Hij ons in zijn armen, Soms laat Hij ons even gaan. Hoe het ook zij, Hoe het ook zij, Hij is erbij.

In alle vier evangeliën staat het Pascha beschreven dat de Heer voor het laatst met zijn discipelen heeft gegeten. Een indrukwekkende viering, niet alleen om het feest zelf, maar zeker ook omdat de Heer tijdens dit Pascha Judas als de verrader heeft aangewezen, en aansluitend het avondmaal heeft ingesteld. Over de plaats waar dit Pascha gevierd werd, geven twee evangelisten, Markus en Lukas, een interessante bijzonderheid die bij de andere twee ontbreekt.

Onder christenen is ongetrouwd blijven niet populair. Als je niet trouwt, word je vaak niet voor vol aangezien - alsof je zielig bent. De norm is het huwelijk en het gezin. Hoe Bijbels is dat? In dit artikel doe ik een pleidooi voor een heroverweging van het celibaat - niet als een gebod voor priesters zoals in de RK kerk, maar als een goede en te waarderen optie. Maar dit Bijbelse alternatief kan alleen echt werken als de hele gemeente dit omarmt en de gemeente als Bijbelse gemeenschap functioneert. Dit artikel is mede geïnspireerd door twee recent in het Nederlands vertaalde boeken: 'Geloofwaardig' van Ed Shaw (Inside Out Publishers) en 'Vernieuwd en onveranderd' van Rachel Gilson (De Banier) - beide boeken kan ik van harte aanbevelen.

Het lijkt of wij hier – met eerbied gesproken - toeschouwer zijn van een eenakter met slechts enkele personages en weinig tekst. Het decor is de woning van Simon, één van de nauwgezette Farizeeërs (Hand.26:5b). We zien een maaltijd waar Simon gastheer is en Jezus van Nazareth gast, met mogelijk nog enkele anderen (:49). Van discipelen wordt geen melding gemaakt. Het valt op dat Simon de gebruikelijke oosterse gastvrijheid achterwege laat. Meteen al aan het begin komt – ongenodigd - een vrouw binnenlopen.

Salomo, de auteur van het boek Prediker, zag reizigers voorbijkomen en zag de wereld op z'n kop, want hij zag slaven die te paard zaten en vorsten die te voet gingen! Kan het nog gekker, hoe had het zover kunnen komen? Hoe is het gekomen dat de mens die de heerschappij over de schepping had ontvangen, en als een vorst op een paard had moeten zitten, daarvan afgevallen is en te voet verder moest gaan? Dat kwam omdat ze zichzelf niet konden regeren, ze zijn van het paard gevallen en zo tot slaven geworden. De eerste mens moest heersen; het waren geen beheerders (Gen.1:28), maar ze hebben hun macht afgegeven. De mens is een slaaf geworden terwijl hij eigenlijk zou moeten heersen als een koning.

Een subtiel verschil in vertaling kan een verrassend perspectief geven op de boodschap van een vers. Eén voorbeeld daarvan vinden we in Efeze 1:14 waar Paulus zegt dat wij 'verzegeld zijn met de Geest van de belofte, die het onderpand is van onze erfenis, tot de verlossing van de verkregen bezitting, tot lof van zijn heerlijkheid'. Het betreft in dit geval de vertaling van een Grieks woord 'arraboon', dat zowel 'onderpand' als 'aanbetaling' kan betekenen. Dit woord wordt in het NT altijd gebruikt in samenhang met de gave van de Geest, nl. in 2Kor.1:22; 5:5 en Ef.1:14.

Ja, je zult echt even moeten doorlezen om te zien waarover dit artikel gaat: niet over één woord of Bijbelplaats, ook niet over een bepaalde woordgroep van verwante woorden, maar over een combinatie van twee Griekse woorden. Dat betreft de combinatie kai autos, en die betekent 'ook zelf'. Het bijzondere is dat we deze combinatie in ieder geval tweemaal aantreffen, in twee evangeliën, in dezelfde geschiedenis, maar niet in verband met een identiek detail. Nu ben je het spoor vast volledig bijster, en daarom ga ik snel vertellen wat ik bedoel.

Bijna aan het eind van zijn brief aan de christenen in Filippi schrijft Paulus het: "Ik vermag alles in Hem die mij kracht geeft" (Fil.4:13). Even daarvoor schrijft hij: "Verblijdt u altijd in de Heer!" (Fil.4:4). Het eerste is zijn persoonlijke getuigenis, het tweede de opdracht die hij ook aan ons geeft. De woorden 'alles' en 'altijd' laten weinig ruimte voor uitzonderingen - het geldt zeker ook tijdens een lock-down! Laten we eens beter kijken naar deze geestelijke krachtpatser en wat wij van hem kunnen leren.

In dit volgens de auteur niet te dikke, niet te geleerde en, naar hij hoopt, niet te oppervlakkige boek probeert hij uit leggen waar het volgens hem in het christelijk geloof uiteindelijk om gaat. Het is de samenvatting van zijn tussen 2007 en 2013 verschenen dogmatische reeks.

Dit in het najaar van 2020 verschenen deel is het eerste van een geplande serie van vier delen. De naam van de serie is Beknopt Commentaar op het Nieuwe Testament, en daar is duidelijk over nagedacht. We hadden al de serie Commentaar op het Nieuwe Testament, met als samenvattende pendant de Korte Verklaring der Heilige Schrift. Recenter is de door J. van Bruggen opgezette reeks Commentaar op het Nieuwe Testament (aangeduid als 'Derde Serie'). Daar kan nu dus de vierdelige reeks Beknopt Commentaar op het Nieuwe Testament van Willem Ouweneel aan worden toegevoegd. Het eerste deel is uit, het laatste verschijnt DV voorjaar 2022.

Diep van binnen weet je dat er iets niet klopt. Moet jij er iets van zeggen? Tegen wie? Wanneer? En wat als anderen het niet met je eens zijn of niet willen horen wat je te zeggen hebt? Misschien ben je wel eens in zo'n situatie beland. Mordechai kwam achter een complot dat beraamd werd om de koning te doden. Moest hij daar wat van zeggen? Dat zou gevaarlijk zijn. Koningin Esther kreeg informatie over een weldoordacht plan van Haman om de Joodse mensen uit te roeien in het Perzische rijk. Zijn plan was al als wet uitgevaardigd en geen enkele wet van de Perzen kon veranderd of herroepen worden. Moest ze er iets van zeggen? Of was het al te laat? Dit boek over Esther is geschreven om ons er aan te herinneren dat onze God soeverein is en de gang van zaken in de wereld in Zijn hand heeft. We kunnen Hem vertrouwen en hoeven niet in angst te leven. Maar het is ook geschreven om ons er aan te herinneren dat Hij 'toevalligheden' coördineert zodat jij en ik op het juiste moment op de juiste plaats zijn om namens Hem te spreken of te handelen. Ieder jaar, in de maand Adar (februari of maart) vieren de Joden Gods goedheid en het initiatief en de moed die Esther en Mordechai toonden tijdens het Purimfeest.

In alle vier evangeliën staat het Pascha beschreven dat de Heer voor het laatst met zijn discipelen heeft gegeten. Een indrukwekkende viering, niet alleen om het feest zelf, maar zeker ook omdat de Heer tijdens dit Pascha Judas als de verrader heeft aangewezen, en aansluitend het avondmaal heeft ingesteld. Over de plaats waar dit Pascha gevierd werd, geven twee evangelisten, Markus en Lukas, een interessante bijzonderheid die bij de andere twee ontbreekt.

Stel je eens voor dat Mozes je jongere broer is... Dit was het geval met Aäron, de oudste zoon van Amram en Jochebed, afstammelingen van Levi. De familie van Jakob was als gevolg van een zware hongersnood in Egypte gaan wonen, oorspronkelijk een familie van 70 mensen (Gen.46:27). Zij waren in Egypte uitgegroeid tot een groot volk (Ex.1:7; 12:36- 37). Er worden 600.000 mannen genoemd. Dan reken je de vrouwen en de kinderen niet mee. Zo'n volk is een grote hulp als slavenvolk. Maar een buitenlands volk kan ook een gevaar vormen, als er oorlog komt en zij zich tegen je keren. Daarom besloot de farao, die niet in geloof leefde maar in vrees, dat al de jongetjes die werden geboren, moesten sterven (Ex.1:16).

De geschiedenis van de vrouw bij de Jakobsbron in Samaria is zo goed als zeker bij iedereen bekend. Op 'het zesde uur' gaat de vrouw moederziel alleen water halen en ontmoet bij de bron een mysterieuze Joodse man. Er ontspint zich een bijzondere discussie naar aanleiding van Zijn vraag om water. Bijzonder, omdat een Jood sinds generaties geen omgang heeft met Samaritanen én omdat mannen in die tijd niet met vrouwen spreken over religieuze zaken.

Door de eeuwen heen werd geen gebed vaker uitgesproken dan het gebed met deze zinsnede: Onze Vader die in de hemelen bent, moge Uw Naam worden geheiligd, uw koninkrijk komen, uw wil geschieden (Matth.6:9). Met welke gedachte of verwachting spreken we dit uit? Tijdens Jezus' leven waren er geestelijke en politieke stromingen die zo hun eigen gedachten hadden bij de manier waarop Gods koninkrijk moest komen. Kerkelijke tradities lopen uiteen. Waar de één vooruitwijst naar de jongste dag, beschouwt een ander het gebed als reeds vervuld in de triomf van de kerk. Volgens een derde is dit gebed niet bestemd voor de kerk maar voor Israël en heeft dit gebed voor ons geen praktische betekenis. Tegelijk trekken we echter volop lering uit het onderwijs in de Bergrede (Matth.5-7), waarin dit gebed een centrale plaats inneemt. Ik wil aan de hand van drie vragen, die betrekking hebben op de zinsnede 'laat uw koninkrijk komen', bespreken wat deze woorden voor ons betekenen. Deze vragen zijn: (1) wat is nu dat koninkrijk waar Jezus van spreekt en waaraan kun je herkennen dat het gebed wordt verhoord? (2) hoe komt dat koninkrijk, hoe zag dit er uit in het leven van de Heer Jezus zelf? (3) hoe vormt dit gebed ons leven? Voor we tot de eerste vraag overgaan, grijp ik terug op een centrale vraag die op de eerste bladzijden van de Bijbel al aan de orde komt, namelijk de heerschappij van God over de aarde en de plaats die de mens in dat plan inneemt.

Hoe pak je dat aan als je een boek wilt bespreken waar je niet blij van wordt, dat eigenlijk een giftig boek is - maar wel populair onder christenen? Ik voel me als Judas die in zijn brief zegt dat hij zo graag iets opbouwends wilde schrijven, maar zich genoodzaakt zag om te strijden voor het geloof. De groep theologen en wetenschappers die wil uitdragen dat God heeft geschapen door middel van evolutie, lanceert steeds weer nieuwe boeken. Oer is de nieuwste loot aan deze tak en richt zich op een breed en deels onwetend publiek. Dit grote verhaal van nul tot nu wringt zich tussen de Bijbel en de lezer en dist een mythe op, een kunstig verdichte fabel (vergelijk 2 Petrus 1:16). In dit artikel doe ik twee dingen: ik leg uit waarom ik dit zo'n verkeerd boek vind en ik presenteer ook een kort alternatief verhaal …

Wat heeft God precies gedaan met de zonden van de gelovigen vóór het kruis? Dus met die van de oudtestamentische gelovigen? Heeft Hij ze vergeven, of heeft Hij de bestraffing ervan opgeschort omdat Hij wist dat er eens een kruis zou staan op Golgotha waar ze uitgeboet zouden worden? Of is dit helemaal geen tegenstelling, maar is het eerste een gevolg van het tweede? En betekent dat laatste dan dat de zonden van de oudtestamentische gelovigen, juist omdat zij in de tijd vóór het kruis leefden, tijdens hun leven slechts 'bedekt' waren? En dat mensen als Abraham, Mozes en Daniël zichzelf niet konden beschouwen als verzoend met God?

Een vuistdik boek schrijven over Febe, een christin aan wie Paulus slechts twee (!) Bijbelverzen - Rom.16 vers 1 en 2 - heeft gewijd, dat zullen niet veel mensen klaarspelen. Maar achter de titel Febe staat dan ook: een verhaal. En de ondertitel luidt: Paulinisch christendom in narratieve vorm. Die twee extra bijzonderheden waren genoeg om mijn nieuwgierigheid te wekken toen iemand mij dit boek liet zien. Ik heb het direct ter recensie aangeschaft.

In het boek Openbaring lezen we viermaal 'Ik kom spoedig' en tweemaal 'de tijd is nabij'. Het boek is geschreven om 'zijn slaven te tonen wat spoedig moet gebeuren'. Het gaat over de volgende gebeurtenis op de profetische kalender. Maar: de 'Dag van de Heer' is nog niet aangebroken … Op internet vinden we veel over de tekenen van de tijden (rijp en groen) - vaak wordt de opname van de gemeente niet in rekening gebracht. Wat zegt Gods Woord daarover? En waarom is dat belangrijk? Wat heeft het bijvoorbeeld met Israël te maken en met de 'Dag van de Heer'?

Bij deze woorden kunnen we denken aan de gemeente te Efeze uit Openbaring 2:1-7. Het is, zeg maar, een Bijbelgetrouwe gemeente.

Zowel in het Oude als in het Nieuwe Testament wordt de pre-existentie van de Heer Jezus vermeld. Pre-existentie is het vóórbestaan van de Zoon vóór diens incarnatie, eigenlijk van eeuwigheid af. Enkele teksten uit de Schrift bevestigen deze gedachte: 'Wiens oorsprong is van ouds' (Mi.5:1) en 'Hij is wel voorgekend vóór de grondlegging van de wereld' (1Petr.1:20) en 'De heerlijkheid die Ik bij U had voordat de wereld was' (Joh.17:5,24) en 'Vóór Abraham werd, ben Ik' (Joh.8:58). Met die gedachte begint ook de apostel Johannes 'zijn' evangelie: 'In het begin was het Woord; en het Woord was bij God, en het Woord was God' en 'het Woord is vlees geworden en heeft onder ons gewoond' (Joh.1:1,14). Over de pre-existentie van de Heer Jezus hoeft dus geen enkele twijfel te bestaan!

Probeer je een voorstelling te maken van de stoet die op een dag door de poort van Naïn trekt: een baar met een overledene, een in het zwart geklede, diepbedroefde vrouw, klaagvrouwen die luidkeels uiting geven aan het verdriet en daarbij een aanzienlijke menigte. Die vrouw is de moeder van de overleden jongen. Leeftijden weten we niet, maar de vrouw heeft al eerder afscheid moeten nemen. Ze is namelijk weduwe. Toen haar man overleed, hebben mensen misschien (volkomen te goeder trouw) gezegd: 'Je hebt in ieder geval je zoon nog.'

Augustus en Augustinus, een keizer en een kerkvader, worden niet vaak samen genoemd. Ze hebben elkaar niet gekend. Toch zijn ze allebei van belang voor christenen. Augustus is de keizer van de volkstelling (de 'inschrijving') uit de kerstgeschiedenis, die in het jaar 14 overleed. Augustinus, die zo'n vier eeuwen later leefde, is een invloedrijke bisschop en Schriftuitlegger geweest; hij overleed in 430. Van beide is recent (opnieuw) een werk in het Nederlands vertaald. Beide vertalingen wil ik graag bespreken.

Als ik dit schrijf, staat het nog vers in mijn geheugen: op 9 juli 'kregen' we deze tekst via een dagboekje. Het sprak tot ons hart en was precies wat we op dat moment als bemoediging nodig hadden. Kent u ook van die momenten dat er als het ware vanuit de hemel een licht schijnt op je pad? Later ging ik er nog eens goed voor zitten: wie zegt dit eigenlijk en in welke context? Het gedeelte in Genesis 28 begon opnieuw te stralen voor mijn hart en graag wil ik u deelgenoot maken van wat ik in deze bekende geschiedenis vond - en wat die bijzondere tekst ons allemaal te zeggen heeft. Misschien is het goed om eerst Genesis 28:10-22 te lezen voordat u verder leest. En dan gaan we met Jakob mee op reis.

Er zijn minstens vier waarheden die onwankelbaar zijn in een wereld die sterk verandert. Deze vier waarheden moeten wij die geloven in ons hart bewaren. Veranderingen kunnen wij immers verwachten. De dag van de Heere komt als een dief in de nacht (2Petr.3:10). Dan zullen de hemelen met gedruis voorbijgaan en de elementen brandend vergaan, en de aarde en de werken daarop zullen verbranden. Alles wat niet op de Rots is gebouwd, valt in elkaar (Matt.7:24-29).

Hoe zou Jozefs verhaal eruit hebben gezien als iemand anders het had opgeschreven? Jozef werd verstoten uit zijn gezin, op de slavenmarkt verhandeld, veroordeeld voor de aanranding van een vrouw en daarvoor zou hij de rest van zijn leven in de gevangenis slijten. Als door een wonder komt hij aan het hof van de koning terecht en krijgt een droombaan. Hij krijgt bovendien ook nog eens een droomvrouw en een gezin, en daarmee is dan toch alles eind goed, al goed.
Maar er is een andere laag in het leven van Jozef, die een gewone verhaalverteller niet ziet. Dat is het plan van God met zijn volk en de geestelijke dimensie van zijn leven. Voordat de film van zijn leven gaat draaien, krijgt Jozef tot twee keer toe een droom. Die dromen kwamen niet voort uit zijn eigen onderbewustzijn. Het was een openbaring van God - een boodschap uit de hemel die een profetie over zijn leven uitsprak. Een bemoediging voor Jozef: de droom moest duidelijk maken dat God Jozef niet zou loslaten. Maar het was tegelijk ook een beetje 'Gods droom': een groter plaatje, waar Jozef een sleutelrol in zou gaan spelen. Ik wil laten zien hoe God Jozef gebruikt heeft en wat wij daaruit kunnen leren. En om dat te doen wil ik eerst kijken naar het gezin waar Jozef uit kwam.

Toen ik mij in 1984 in Limburg had gevestigd, bezocht ik daar ook regelmatig de in de regio georganiseerde PAV-colleges. Die letters PAV stonden voor 'post-academische-vorming', hoewel mijn vrouw aanvankelijk dacht dat het om 'paf-colleges' ging, want er werd in het begin nog stevig gerookt, zoals zij aan mijn kleding kon ruiken als ik weer een cursus had bijgewoond. Deze nascholingscursussen werden doorgaans gegeven door hoogleraren. Hoewel... niet altijd, want ook ikzelf stond, vlak voordat ze werden afgeschaft, op de sprekerslijst en heb tweemaal een PAV-college mogen geven. Verrijkend was daarnaast het contact dat je tijdens de colleges en het diner had met vakgenoten uit de hele provincie. Op een keer stapte aan het begin van zo'n sessie een onbekende collega op mij af, die zich voorstelde als 'Simon Petrus'. Binnen een tiende seconde, die ik in totale verrassing beleefde, besefte ik dat ik het verkeerd verstaan had, en dat de man 'Simon Peeters' heette. Vreemd genoeg moest ik even van deze ontmoeting bijkomen.

Wat een vreemde titel boven een onderwerp. Moet het niet 'zonde' zijn? Nee, het is echt 'zonder'. Probeer je eens voor te stellen dat je zonder water en brood komt te zitten. Of zonder licht of verwarming in de winter. Zie je jezelf al zonder pinpas of contant geld bij de kassa staan in de supermarkt terwijl anderen staan te wachten om af te rekenen? Of je staat zonder paspoort bij de douane, met een lege tank op de snelweg of…er zijn allerlei situaties te noemen waarin 'zonder' een nare situatie weergeeft..

Er is meer bekend over Jobs lijden dan het leven dat eraan voorafging. We lezen in het eerste hoofdstuk wel over zijn welvaart en kinderen, maar hier in het voor ons liggende hoofdstuk 29-31 krijgen we meer inzicht in zijn persoonlijk leven als gelovige. Het hele boek Job is eigenlijk een autobiografie; tenminste als we ervanuit gaan dat hijzelf de schrijver is. In de hoofdstukken 1 en 29 beschrijft Job zijn leven vóór het lijden dat hij onderging en de rest van het boek gaat over zijn leven tijdens en ná zijn beproeving. Wanneer we een moeilijke periode in ons leven meemaken, zijn we al gauw geneigd om het verleden te verheerlijken. We spreken dan over: 'die goede oude tijd'. Iemand heeft de uitdrukking 'die goede oude tijd' gedefinieerd als: 'een combinatie van een slecht geheugen en een rijke fantasie'. In Jobs geval mogen we ervan uitgaan dat zijn geheugen nauwkeurig was en dat 'die goede oude tijd' ook werkelijk goed was. Job lijkt nogal met zichzelf ingenomen, want we lezen nergens dat hij God de eer geeft van wat hij bezit, maar wel lezen we zeventien keer in dit hoofdstuk het woordje 'ik' en vijftien keer 'mijn'. Niet bepaald bescheiden zult u zeggen, maar hoe het ook is, het geeft ons in ieder geval een goed inzicht van hoe een gelovige in vroegere tijden met God leefde - en daar kunnen we, denk ik, ons voordeel mee doen. In de hoofdstukken 29-31 vinden we het laatste antwoord van Job aan zijn vrienden, daarna zwijgt hij. In hoofdstuk 29 beschrijft hij zijn zegeningen, in hoofdstuk 30 zijn ellendige situatie en in hoofdstuk 31 zijn voornemens. Verleden, heden en toekomst! Wanneer we deze hoofdstukken aandachtig lezen en overdenken, dan begrijpen we misschien waarom God van Job kon zeggen: 'Er is niemand op de aarde zoals hij!' (1:8).

De genezing van de schoonmoeder van Simon Petrus beslaat in drie van de vier evangeliën slechts enkele verzen, maar die zijn dan ook heel leerzaam. Over het 'wanneer' verschillen de beschrijvingen. 'Waar' is geen vraag: Kapernaüm, in het Noorden van het land, dicht bij de zee van Tiberias. Mattheüs benoemt Kapernaüm als woonplaats van de Heer ('Zijn eigen stad' Mat.9:2a). Wie alleen het evangelie van Lukas leest, krijgt de indruk dat de Heer diverse heftige gebeurtenissen, voorafgaand aan de genezing van Petrus' schoonmoeder, alleen beleeft. Pas in Lukas 5 worden namelijk de eerste discipelen geroepen, terwijl de Heer al eerder op bezoek is in het huis van Simon Petrus. Het maakt in principe niet zoveel uit.

Hoe kan het dat het brengen van het evangelie soms direct resulteert in een bekering, en in andere gevallen geen resultaat heeft en vruchteloos blijft? Heeft dat te maken met Gods 'agenda', en is Zijn timing in het eerste geval door de evangelist feilloos opgepikt, en in het tweede geval niet? Verdient de evangelist dus in het eerste geval een compliment, en in het tweede geval een verwijt? Of ligt het toch iets gecompliceerder, en wordt er op twee 'niveaus', namelijk in de hemel door God en op aarde door de evangelist gewerkt? Is het misschien zo dat we niet kunnen begrijpen hoe dit precies gaat, en moeten we dat ook niet proberen?

'We kunnen de omstandigheden van het leven niet beheersen, maar we hebben wel controle over onze reactie' Teleurstellingen maken deel uit van het leven. De meeste mensen zijn wel ergens in teleurgesteld en daar ontkomen gelovigen ook niet aan. De oorzaken van onze teleurstellingen zijn verschillend. Het kan zijn dat we teleurgesteld zijn in de omstandigheden, mensen, kerk, gelovigen of zelfs in God. Ik denk dat Noömi in veel dingen teleurgesteld was, maar bovenal in God. Zij concludeerde immers: 'De hand des HEREN is tegen mij uitgestrekt' (Ruth 1:13,20,21). Maar ik denk dat haar conclusie niet terecht was. Noömi en haar man Elimelek hadden namelijk tijdens een hongersnood de beslissing genomen om naar Moab te gaan, een land en volk dat zich vijandig gedroeg tegenover Gods volk. We lezen niet dat zij daarover de Here raadpleegden, en ook lezen we niet dat de Here hen daavoor opdracht had gegeven. Ze deden wat goed was in hun eigen ogen en gingen een eigen weg (Ri.21:25). De tekst: 'Soms schijnt een weg iemand recht, maar het einde daarvan voert naar de dood' werd helaas werkelijkheid voor haar man Elimelek en voor hun beide zonen (Spr.16:25). Het is niet zo dat gelovigen geen keuzes mogen maken, maar het kan gebeuren dat ze een verkeerde keuze maken omdat ze God niet in hun plannen betrekken (Joz.9:14). Noömi en Elimelek vonden in Moab wel voedsel voor het lichaam, maar ze ontmoetten daar ook de ene tegenslag na de andere. Elimelek en Noömi hadden zich moeten afvragen hoe ze in die moeilijke situatie terecht waren gekomen. Ik geloof echter dat Noömi daar geen pogingen toe heeft ondernomen, want zelfs na haar terugkeer naar Betlehem geeft ze van alles God de schuld (Ruth 1:13,20,21). Geen wonder dat ze als een verbitterde vrouw terugkwam en dat ze in God teleurgesteld was! We kunnen uit de haar overkomen gebeurtenissen een aantal lessen ter harte nemen.

Er zijn in de christenheid helaas twee stromingen van misleidend onderwijs aangaande het Joodse volk. Allereerst de vervangingstheologie. Deze leer beweert dat de God van Israël het volk Israël verlaten heeft en heeft vervangen door de Kerk, alsof Israël niet langer meer Zijn volk zou zijn en er voor hen verder geen toekomstig plan of doel meer zou zijn. Als dat waar is, hebben alle profeten en apostelen gelogen. Als dat waar is, is het hele Woord van God bedrieglijk. Maar dat is niet de waarheid van God. Als God niet trouw is aan Zijn eeuwigdurend verbond met Abraham, Isaak, Jakob en David, wat voor hoop of zekerheid zouden wij als gelovigen uit de volken dan überhaupt kunnen hebben? Dan zou God onwaarachtig zijn. Als Hij Zijn eeuwigdurend verbond met het volk Israël verbreekt, welke zekerheid hebben wij dan dat diezelfde God Zijn beloften aan u of mij wel zal nakomen?

Van de redactie: Er is veel te doen over gender-diversiteit en (homo)seksualiteit, zowel in de maatschappij als in de christenheid. Een belangrijke vraag is altijd weer: hoe ga je om met mensen die 'anders' zijn (bijvoorbeeld iemand met homofiele gevoelens)? Die vraag kwam op een studiedag in september 2019 naar voren in de lezing van Philip Nunn en tevens in een panel-bespreking, waar o.a. Gert Lemkes (de schrijver van dit artikel) aan deelnam. Veel mensen - ook christenen - voelen zich ongemakkelijk bij dit vraagstuk. Dat zien we terug in de houding van veel kerken en gemeenten. Het leek de redactie een goede zaak om (na het artikel hierover van Philip Nunn in nummer 40) een ervaringsdeskundige hierover aan het woord te laten: hoe kun je een Bijbels-veilige kerk zijn voor mensen die 'anders' zijn?

Dat hebben we de laatste tijd vaak horen zeggen. We zitten allemaal, niemand uitgezonderd, in hetzelfde schuitje. Of je het wilt of niet. Wereldwijd hebben we te maken met dezelfde crisis. Er is geen ontkomen aan. Is er verschil in de manier waarop christenen en nietchristenen moeilijkheden en crises te lijf gaan? Wie zit er bij ons in het schuitje? Wat of wie maakt het verschil?

Het is bijna Hemelvaartsdag als ik dit schrijf. Dat is een feest van afscheid en van verwachting. De discipelen zien Jezus naar de hemel gaan nadat ze Hem hebben gevraagd of in deze tijd het Koninkrijk voor Israël hersteld zal worden. Ze krijgen geen tijdsschema, maar als ze naar de hemel staren, krijgen ze te horen dat Hij terug komt. Wat betekent dat uitzien naar Zijn komst (het kon elk moment gebeuren) voor ons als christenen in deze corona-tijd?

'Er is al heel wat gespeculeerd over de vraag wie de antichrist is. We pretenderen niet daarover het laatste woord te hebben, maar willen proberen om iets dichterbij het antwoord te komen.

Het is voorjaar 2020 en Nederland doet zijn best om zich te ontworstelen aan de greep van het coronavirus. Vinden jullie het ook allemaal zo lang duren? Thuis zitten, niet naar school of naar je werk kunnen, geen vrienden bezoeken; niet naar de samenkomsten of de kerk gaan? We missen de omgang met elkaar, een bakje koffie drinken, het gewone leven.

Het zal je maar gebeuren: je bent goed opgevoed, wel ter tale en je hebt met hartzeer gezien hoe het grootste deel van de elite om je heen lak heeft aan God en zijn geboden. Terwijl jij als tiener trouw probeert te zijn aan de God van Israël, lijkt de HEERE zelf het opgegeven te hebben: de Chaldeeën voeren je weg van je vertrouwde omgeving om te gaan dienen in een totaal vreemd land, aan een heidens hof. Gelukkig ben je niet alleen: je bent met z'n vieren en samen besluit je ervoor te gaan - maar je vraagt je af hoe je daar kunt overleven. Alles is anders hier - hoewel: 'thuis' was alles toch ook al aan het afglijden. Hoe lang gaat dit duren? Zul je de stad en de tempel nog terugzien? Dit artikel gaat over vier Joodse vrienden, die niet alleen overleven aan dat vreemde hof, maar zelfs hoge posities krijgen. Eén van de vier schrijft hun belevenissen op en als hij lijkt uitgerangeerd aan het hof, laat de HEERE hem bijzondere visioenen zien. Meer dan zeventig jaar blijft deze Daniël aan eerst het Chaldese en later het Perzische hof. We kunnen veel leren van deze vier vrienden - zeker als we in voor ons nieuwe omstandigheden belanden.

Door de eeuwen heen is en wordt over Maria veel gezegd en geschreven. Haar worden titels toegedicht die haar niet toekomen ('Koningin van de hemel', 'Moeder Gods', 'middelares'). We mogen echter nooit vergeten dat zij 'gezegend is onder de vrouwen' (Luk.1:28b). Uit de Bijbel leren we Maria kennen als een gelovige, toegewijde vrouw die uitgroeit tot een discipelin van haar Heer. Maar nergens geeft de Bijbel aanleiding om Maria méér eer te betuigen. Jezus ontmoet tijdens Zijn rondreis een vrouw die Hem met stemverheffing zegt: 'Gelukkig de schoot die U heeft gedragen en de borsten die U hebt gezogen!' Zijn reactie? 'Jawel, maar veeleer gelukkig zij die het woord van God horen en bewaren.'.

Het is al avond en schemerig. We zijn onderweg naar een afgelegen dorp. De tocht ernaartoe is nogal riskant. We zitten met 15 personen in een autoriksja en rijden door een bos en over een smal zandpad met kuilen, boomwortels en stukken steenrots naar onze bestemming. 'Als we maar niet omkiepen', denken en bidden we. Bij aankomst is het zo goed als donker. Langzamerhand komen er van alle kanten steeds meer mensen naar een open plek binnen een omheining met een grote primitieve hut in het midden, tot er geen ruimte meer is. Iedereen zit op de grond.

Onlangs heb ik de tekst afgerond van een commentaar op Paulus Eerste Brief aan de Thessalonicenzen. Eén van mijn meelezers merkte op dat ik af en toe de vertaalkeuzes van de NBV tegen het licht hield. Hij adviseerde mij om consequent de vertaling van de hele brief in de NBV-weergave te controleren en afwijkingen zo nodig te vermelden, omdat die vertaling door velen wordt gebruikt. Ik heb dit advies ter harte genomen, en het resultaat is de basis voor dit artikel geworden. Het is grotendeels, voor zover ik dat nodig vond, alsnog in mijn commentaar verwerkt.

Gods gedachten en doel ten aanzien van de Tempel in het Vrederijk zijn geopenbaard aan Zijn volk (en aan ons), opdat zij zichzelf en hun geschiedenis recht beoordelen in het licht van Gods openbaring, en opdat zij de wijsheid verwerven om zichzelf te corrigeren en op Gods weg te leiden. Daarvoor was nodig dat zij zich allereerst zouden schamen over hun zonden (Ez.43:10-11), zoals onze bekering begint bij het zien van onze eigen zondigheid. Daarna gaan we de dingen zien zoals God ze bedoeld heeft, zoals vermeld in Spr.9:10 'De vreze des Heren is het begin der wijsheid en het kennen van de Hoogheilige is verstand'. Deze beschrijving van de Tempel is door de Heilige Geest geïnspireerd opgeschreven, opdat we daarvan zouden leren, en opdat het ons nu al steeds meer onder de indruk doet komen van Gods heiligheid.

Nu ik deze studie schrijf, kom ik net weer terug uit Israël en heb ik wat hieronder staat een week lang gebruikt om de harten van Joodse mensen te bereiken. De woorden van Filippus aan Natanaël zijn het meest geschikt om het Joodse volk te overtuigen (Joh.1:46). Filippus getuigt: 'Wij hebben Hem gevonden, over Wie Mozes in de wet geschreven heeft'. De nadruk ligt niet op wonderen om hun harten te bereiken, maar op de krachtige profetieën van het Oude Testament (Joh.5:39). Nog een voorbeeld: Johannes 3:16 is het bekendste vers uit het Nieuwe Testament. Maar het is ook belangrijk om de twee voorafgaande verzen te lezen over het verhogen van de slang in de woestijn. Dit brengt de gedachten naar Israëls woestijnreis (Num.21:4-9). Ook Paulus predikte niet alleen, maar kwam met harde bewijzen (Hand.9:22).

Dit fraai uitgevoerde boek kreeg ik onlangs in handen, en het had direct mijn interesse. Wat de auteur erin wil duidelijk maken, is hoe de tabernakel en de tempel lang geleden niet alleen functioneerden als Huis van God in de eredienst - de altaardienst - van Israël, maar ons ook helpen onze eigen christelijke eredienst te begrijpen. Het gaat immers steeds om zinnebeelden en schaduwen van de hemelse dingen waarop wij in het Nieuwe Testament zicht hebben gekregen, oftewel om illustraties waarmee God Zelf aanschouwelijk onderwijs gaf en geeft.

'Er zijn niet veel mensen die betwijfelen dat Jezus Christus werkelijk heeft bestaan; daarvoor zijn er gewoon te veel aanwijzingen. Over Jezus Christus en zijn volgelingen, de christenen, wordt niet alleen in de Bijbel gesproken, maar ook twee bekende geschiedschrijvers maken melding van hen, zoals Tacitus en Flavius Josefus. Je moet trouwens wel met heel goede troeven komen om de aanwezigheid van het christendom te kunnen verklaren, mocht Jezus niet bestaan hebben! Neen, het is niet de vraag of Jezus bestaan heeft, maar veel belangrijker is het antwoord op de vraag waarom en waarvoor Jezus geleefd en geleden heeft. Ik wil drie redenen noemen waarom de Heer Jezus gestorven is, maar eerst wil ik de vraag: 'Maakte het kruis deel uit van Gods plan?' beantwoorden.

Wat zijn onze prioriteiten - als christen, als mens in deze veranderende wereld? Herman Paul heeft een tijdlang een leerstoel over secularisatie bekleed en heeft twee boeken over dat onderwerp geschreven. De titel van het eerste boek staat ook als titel boven mijn artikel, want dat geeft weer waar het in wezen om draait. Augustinus dacht volgens Paul als geen ander na over 'verlangens die ontsporen zodra ze zich afkeren van de Schepper en hun vervulling zoeken in het geschapene'. In zijn tweede boek (en in een artikel in het RD) benoemt hij het consumentisme als nieuwe religie. Een aantal gelijkenissen in het Lukas-evangelie stelt ons steeds weer de vraag: wat zijn onze prioriteiten, waar gaat ons hart naar uit, wat vinden we echt belangrijk in het leven? In dit artikel wil ik daar nader op ingaan en daarbij regelmatig aandacht vragen voor details die we bij het lezen makkelijk over het hoofd zien (met dank aan Kenneth Bailey).

In februari van dit jaar uitgekomen, dus vers van de pers en uiterst actueel: 'Lente in de kerk, een impressie van een nieuwe en hoopvolle beweging'. Dat is, in een tijd van secularisatie en sombere geluiden, een opwekkende titel. Heeft de auteur René van Loon het over de kerk in Nederland? nee toch? Ja toch!

Het is verleidelijk om in de decembermaand Maria onder de loep te nemen, maar we kunnen niet voorbij aan Elizabeth. De twee zijn familie van elkaar, hoewel afkomstig uit verschillende stammen. Het is heel bijzonder hoe hun levens totaal van elkaar verschillen en toch zo dicht bij elkaar komen. Twee vrouwen, beiden onverwacht zwanger, twee levens in Gods heilsplan.

Ergens in een uithoek van het Romeinse Rijk, aan de oever van een onbeduidende rivier, is een bont gezelschap verzameld. Ze kijken toe naar het tafereel dat zich in de rivier afspeelt. Daar staat de nogal excentrieke profeet Johannes, die een tamelijk ongepolijste boodschap van bekering predikt. Je moest wel 'over jezelf heenstappen' om je hiermee in het bijzijn van alle mensen te associëren, en dat is precies wat deze mensen deden. Maar plotseling gebeurt er iets buitengewoons. Eén van de dopelingen komt op uit het water en de Geest daalt in de gedaante van een duif neer uit de hemel en blijft op hem zitten. Nog meer dan dat, de hemelen worden geopend en er klinkt een stem: 'Deze is mijn Zoon in wie ik welbehagen heb gevonden'. De hele wereld kon het nu weten. De Vader heeft publiek gemaakt dat déze zijn Zoon is en daarmee de enige wettelijke vertegenwoordiger van het gezag van de hemel op aarde.

De titel maakt al duidelijk over welke vraag dit artikel gaat. Vergelijkt Paulus zichzelf en zijn beide medewerkers, Silas en Timotheüs, met baby's of met volwassen vriendelijke mensen? Dat heeft in dit geval niets te maken met de (on)deskundigheid van de vertalers. Die vertalen namelijk wat ze in hun gedrukte teksteditie van het Griekse Nieuwe Testament zien staan - en dan wordt er soms een probleem zichtbaar.

In Psalm 45 staat het volgende vers: 'Omdat Hij uw Heere is, buig u voor Hem neer' (:12). Dit vers wil ik als leidraad nemen voor een korte gedachte over het Koninkrijk der hemelen. Wat betekent het Koninkrijk der hemelen? Een goede definitie staat in Daniël 4:26: 'uw koningschap zal bestendig zijn nadat u erkend zult hebben dat de God van de hemel de Heerser is.' Of, zoals de NBG vertaling zegt: 'Van het ogenblik af, dat gij erkent, dat de hemel de heerschappij heeft'.

Dit lijkt een vraag naar de bekende weg. In artikelen over het jodendom en over het vroege christendom wordt immers regelmatig – ook door mij in Focus – verwezen naar de Joodse geschiedschrijver Flavius Josephus. En hij zou nu ineens een christen zijn? Heeft hij die overtuiging dan ergens vermeld? Heeft hij de Heer Jezus als zijn Redder aangenomen? Was hij dus een 'Messiasbelijdende Jood', zoals we dat tegenwoordig noemen? Roept hij zijn Joodse volksgenoten er in zijn werken toe op om het evangelie aan te nemen, dat getypeerd wordt als 'Gods kracht tot behoudenis voor ieder die gelooft, eerst voor de Jood, en ook voor de Griek' (Rom.1:16)?

Zowel in het Oude als het Nieuwe Testament wordt de pre-existentie van de Heer Jezus vermeld. Pre-existentie is het vóórbestaan van de Zoon vóór diens incarnatie (= vleeswording), eigenlijk van eeuwigheid af. Enkele teksten uit de Schrift bevestigen deze gedachte: 'Wiens oorsprong is van ouds' (Mi.5:1) en 'Hij is wel voorgekend vóór de grondlegging van de wereld' (1Petr.1:20) en 'De heerlijkheid die Ik bij U had voordat de wereld was' (Joh.17:5,24) en 'Vóór Abraham werd, ben Ik' (Joh.8:58). Met die gedachte begint ook de apostel Johannes 'zijn' evangelie: 'In het begin was het Woord; en het Woord was bij God, en het Woord was God' en 'het Woord is vlees geworden en heeft onder ons gewoond' (Joh.1:1,14). Over de preexistentie van de Heer Jezus hoeft dus geen enkele twijfel te bestaan!

Dit boek is een bewerking van artikelen die de auteur vanaf 2013 geschreven heeft voor het blad Immanuël van de Stichting Steun Messiasbelijdende Joden, voor De Waarheidsvriend en voor het maandblad van de Stichting Israël en de Bijbel. Siebesma begint met uit te leggen dat Messiasbelijdende Joden een dubbele identiteit hebben. Ze zijn Joods, omdat ze tot het Joodse volk behoren en tegelijkertijd maken ze deel uit van de gemeente van Christus. Ze vormen geen uniforme groep. Dit boek is het eerste (beknopte) overzichtswerk van hun geschiedenis in het Nederlands taalgebied.

Velen van onze lezers zijn ongetwijfeld vertrouwd met de gedachte dat elk evangelie een bepaald thema heeft. De vier evangeliën zijn als een vierstemmig lied over het leven, sterven en de opstanding van de Heer Jezus. Elke evangelist heeft het hem beschikbare materiaal op eigen wijze geordend - natuurlijk geleid door de Heilige Geest, de vaardige Schrijver over wie David in Psalm 45 spreekt.

Vrijwel elke dag lezen we over duurzaamheid, klimaat, CO2 of stikstof. Boeren protesteren, de maximumsnelheid moet omlaag, de bouw stagneert, er zijn twijfels aan metingen en modellen. Politici, ambtenaren en wetenschappers vliegen de wereld over, rapporten en modellen worden gepresenteerd, maatregelen met elkaar afgesproken.

'Broeders, de wens van mijn hart en mijn gebed voor hen tot God is dat zij behouden worden. Want ik getuig van hen dat zij ijver voor God hebben, maar niet met verstand. Want daar zij Gods gerechtigheid niet kennen en hun eigen gerechtigheid trachten op te richten, hebben zij zich aan de gerechtigheid van God niet onderworpen'. Romeinen 10:1-3

In Israël kwam ik tot persoonlijk geloof in Jesjoea (Jezus) als de Heer van mijn leven. Ik beleed mijn zonden en aanvaardde Zijn heerlijke aanbod van redding met een dankbaar hart. Het wonder van Gods aanneming gebeurde! Ik ontving de Heilige Geest in mij en werd een nieuwe schepping in Christus. Ik wist dat ik niet langer voor mezelf kon leven, maar alleen voor Hem die voor mij stierf en opstond.

U, mensenkind, breng het huis van Israël de boodschap van dit huis, zodat zij zich schamen vanwege hun ongerechtigheden, en laten zij het ontwerp meten. Als zij zich dan schamen vanwege alles wat zij gedaan hebben, maak hun dan bekend de vorm van het huis, de inrichting ervan, de uitgangen ervan en de ingangen ervan, ja, alle vormen ervan, met alle bijbehorende verordeningen, alle bijbehorende vormen en alle bijbehorende wetten, en schrijf dat voor hun ogen op, zodat zij heel de vorm ervan met alle bijbehorende verordeningen in acht nemen en die houden. Ez. 43:10-11 (NBG 1951).

'Toen nu Johannes in de kerker de werken van de Christus hoorde, zond hij door middel van zijn discipelen [een vraag], en zei tot Hem: Bent U Degene die zou komen, of moeten wij een ander verwachten?' (Mat.11:3)

In het bergland van Efraïm woont een moeder met haar zoon: Micha. Over eventuele verdere gezinsleden staat niets vermeld. Waar is de vader? Groeit Micha op zonder mannelijk gezag? De tijd waarin het gezin leeft, wordt in haar algemeenheid gekenmerkt door gezagloosheid ('In die dagen is er geen koning in Israël, ieder doet wat goed is in zijn ogen' (:6). Hoewel de ouders hun zoon een naam hebben gegeven met een mooie betekenis ('Wie is gelijk de Here?'), blijkt van gehoorzaamheid aan Hem geen sprake te zijn.

Je zult maar Josia heten en koning van Juda moeten worden. Als leider van een volk dat 'Gods volk' heet, kun je je nauwelijks een slechter scenario voorstellen. De gloriedagen van David en Salomo lagen honderden jaren achter hem. Waar waren die tijden, dat God zijn tegenwoordigheid manifesteerde in de tempel? De dagen dat God zijn volk leidde in de overwinningen over de vijand? De dagen dat zegeningen uit de hemel uitstroomden over de aarde, het land haar vrucht opbracht en volken optrokken naar Jeruzalem om de wonderen van de Heer te aanschouwen?

Voordat Mozes stierf, had hij een opvolger aangewezen: Jozua (Deut.31:1-8; 34:9). Zoals Jozua na de dood van Mozes de geschiedenis van het volk Israël voortzet (Joz.1:11), vervolgen de richters na de dood van Jozua, Israëls geschiedenis (1:1). Jozua wees geen opvolger aan; we lezen: 'Het geschiedde na de dood van Jozua, dat de Israëlieten de Here vroegen…' (Richt.1:1).

De eerste hoofdstukken van het boek Richteren laten ons niet in onzekerheid wat betreft de situatie waarin het volk Israël in die tijd verkeerde. Het sleutelvers van het boek (17:6) is dan ook veelzeggend: 'In die dagen was er geen koning in Israël; ieder deed wat goed was in zijn ogen'. De Here was geen Koning meer in Israël, de stammen waren verdeeld, het volk had zich vermengd met de heidense volken, redenen waarom God het volk tuchtigde om hen weer tot Zichzelf te brengen. Het hele boek Richteren kunnen we met de volgende kernwoorden samenvatten: zegen- ongehoorzaamheid – tuchtiging – berouw – bevrijding (Richt.2:10-19). En in die tijd leefde Gideon, één van de twaalf richters die God bij tijd en wijle riep om het volk te verlossen van hun vijanden. De lijst van geloofsgetuigen die we vinden in Hebreeën 11 begint met de vermelding van Gideon. Dat is niet zonder reden, want de overwinning die God door Gideon had verricht was één van die momenten uit de geschiedenis van Israël waaraan het volk graag terugdacht (Ps.83:10-12; Jes.9:3; 10:26). Zijn 'belangrijkheid' blijkt ook uit de lengte van het verslag van zijn daden in vergelijking met de andere richters.

Rachab woonde in Jericho en het komende oordeel hing haar boven het hoofd, maar zij werd een vrouw van geloof! De Heere geeft mensen de mogelijkheid tot de God van alle genade te komen. De eerste parel die ik in haar zie, is dat zij zowel in het Oude als het Nieuwe Testament 'Rachab, de hoer' wordt genoemd (Joz.2:1; Hebr.11:31).

Net nadat Petrus had geschitterd met zijn antwoord op de vraag van de Heer wie toch de Zoon des Mensen volgens hen was, komt hij op de koffie met zijn volgende actie. Nee Petrus, hier zit je fout: niet de Vader heeft je dit ingefluisterd, maar de tegenstander! Jezus maakt duidelijk dat Hij moet sterven en uit het vervolg geeft Hij de hint dat dat zelfs aan een kruis gaat gebeuren (dat had Hij er niet gelijk bij gezegd). Sterker nog: al Zijn discipelen worden opgeroepen om dagelijks hun kruis op zich te nemen.

Lange tijd was gemeente-zijn (kerk-zijn) het belangrijkste voor een gelovige. De laatste tijd krijgt het koninkrijk veel aandacht; dat is winst. Maar dat lijkt ten koste te gaan van de aandacht voor de gemeente; dat is verlies. Het is belangrijk om beide de volle aandacht te geven, want elke gelovige heeft met beide te maken.

Deze artikelenreeks over de drie Joodse opstanden volgt niet helemaal de chronologische volgorde. Het eerste artikel ging over de eerste opstand van 66-70, die eindigde met de verwoesting van Jeruzalem en de tempel. Het tweede artikel ging over de derde opstand, de Bar Kochba-opstand van 132-135, die eindigde met de verdwijning van de naam Jeruzalem en de verdrijving van de Joden uit Palaestina. De reden waarom ik die twee opstanden eerst besproken heb, is dat zij zich gedeeltelijk in hetzelfde gebied hebben afgespeeld. Er is dus over nagedacht! Deze beide opstanden zijn bovendien uitstekend resp. redelijk gedocumenteerd, oftewel: we kunnen ons baseren op een uitstekende tot redelijke hoeveelheid bronnen, ook kwalitatief gezien. Het nu volgende artikel gaat over een opstand die chronologisch de tweede Joodse opstand kan worden genoemd: hij vond plaats van 115- 117, in een veel groter gebied dan de beide andere opstanden, en we weten er helaas veel minder van af. De historische bronnen erover zijn schaars en niet van hoge kwaliteit. Ook in dit artikel baseer ik mij in hoofdzaak op de standaardwerken van de beide al eerder genoemde specialisten, namelijk Schürer en Smallwood1 , die elkaar prima aanvullen.

Sommige uitleggers weten niet goed raad met Paulus' scherpe woorden over de Joden in 1Thessalonicenzen 2:14-16, en stellen dat bij hem sprake is van antisemitisme, of op zijn minst van anti-judaïsme, al dan niet tijdelijk en op basis van emoties. Paulus schrijft namelijk het volgende: 2:14 Want u, broeders, bent navolgers geworden van de gemeenten van God die in Judéa zijn in Christus Jezus, omdat ook u van uw eigen landgenoten hetzelfde hebt geleden zoals ook zij van de Joden, 2:15 die zowel de Heer Jezus als de profeten gedood en ons verdreven hebben. Ook behagen zij God niet en zijn tegen alle mensen, 2:16 terwijl zij ons verhinderen tot de volken te spreken opdat zij behouden worden; zodat zij altijd [de maat van] hun zonden vol maken. Maar de toorn is over hen gekomen tot [het] einde toe.

Een woord van bemoediging om niets te zoeken buiten Christus. Wij volgen in dit artikel de geestelijke groei van de Emmaüsgangers (Luk.24:13-35). Zoals de fles in de zee en de zee in de fles is, zo ben ik in Christus en Christus is in mij. Behalve het water waarmee de fles gevuld is, is er nog een oceaan van water om mij heen. Van mijzelf heb ik niets dan leegheid, en daarom moet ik altijd openstaan voor Zijn volheid. In Spreuken 4:23 lezen we: 'Bescherm uw hart boven alles wat te behoeden is, want daaruit zijn de uitingen van het leven'. Wie ons door en door kent en ons onvoorwaardelijk liefheeft, is onze Maker (Jes.54:5). Jezus is onze Schepper (Kol.1:16). Bij Hem moet je eeuwig wezen.

Hoewel twee Bijbelboeken naar een vrouw zijn genoemd, is Hooglied het Bijbelboek waarin de meeste uitspraken van een vrouw opgetekend staan. Logisch misschien, want het gaat over de liefde en dat is bij uitstek een thema voor vrouwen. Lees dit liefdeslied op een rustig moment eens in zijn geheel door. Het zal niet altijd duidelijk zijn wie wat zegt, maar los daarvan valt er veel te leren.

Het gezelschap van 120 eenvoudige mensen, bijeengekomen in een bovenzaal ergens in Jeruzalem, groeide in minder dan 250 jaar uit tot een beweging die zich met kracht en tot in de uithoeken van het Romeinse Rijk had verbreid. Wat dreef deze mensen, wat kenmerkte hun leven en hun dienst? Welk 'Godsbeeld' en welk wereldbeeld hadden zij en wat onderscheidde hen van andere religies? Wat verklaart hun groei en welke methoden hanteerden zij? Welke mechanismen werden funest voor de vitaliteit van deze beweging? En wat kan de kerk in de 21e eeuw leren van de christenen uit de eerste drie eeuwen?

Er waren en er zijn gelovigen die denken dat het lijden niet hoort bij gelovigen. Zij prediken het zgn. welvaartsevangelie. Zie echter 2Tim. 3:12. Hier lezen wij een Bijbelse belofte die ik nooit als reclame op een ijskast of ergens anders vind. Namelijk dat allen die godvruchtig willen leven in Christus Jezus, vervolgd zullen worden.

Onder bijbelgetrouwe gelovigen is het algemeen bekend en aanvaard dat de hoofdstukken 2 en 3 van het boek Openbaring een profetisch overzicht geven van de christelijke kerk, gezien in haar verantwoordelijkheid als getuigenis van God op aarde. Of, om het anders te zeggen, de gemeente van Christus als 'huis van God'. Daarin zijn goed en kwaad met elkaar vermengd (Mat.13:24-30). Dit in tegenstelling met de Gemeente waar de boze uit het midden verwijderd dient te worden (1Kor.5:13; 2Tim.2:19)! De periode begint met de brief aan de gemeente te Efeze en eindigt met de brief aan de gemeente te Laodicéa. De komst van Christus voor de Gemeente, de Opname, wordt in Openbaring 4:1 voorondersteld. Van hoofdstuk 4 tot 19 vinden we de Gemeente niet meer vermeld in het boek Openbaring, omdat na de Opname het volk Israël weer in het middelpunt van Gods handelen staat. Pas in hoofdstuk 19 komt de Gemeente als de bruid van het Lam weer in beeld. De kerkgeschiedenis zoals gezien in Openbaring 2 en 3, begint goed (Efeze) en eindigt slecht (Laodicéa), en is dit niet altijd het geval met de dingen die God aan de mens toevertrouwt?

Van Theresa May - premier van Groot-Brittannië - werd een tijdje geleden in de pers gezegd: 'She is in office, but not in power', wat zoveel betekent als: ze is nog wel in functie, maar ontdaan van alle macht. Hoe zit het met Christus? Geldt voor Hem hetzelfde?

Niemand kan ontkennen dat het volk Israël in Gods plannen een bijzondere plaats inneemt. God koos Abraham en via de zoon van de belofte (Izaäk) komt de lijn van Gods verkiezing uit bij Jakob - de hielenlikker/bedrieger die een strijder Gods wordt. En hoewel het volk in Egypte bepaald niet de Heere diende (uitzonderingen zoals de ouders van Mozes en de twee vroedvrouwen daargelaten), zag God om naar dat volk en besloot hen uit het diensthuis te leiden. Hij had dat aan Abraham beloofd, maar Hij wilde zijn Messias er ook uit laten voortkomen. De profeten zijn er duidelijk over en dat is inderdaad gebeurd - hoezeer ook de satan steeds weer heeft geprobeerd dat volk uit te roeien. Maar wat is Gods plan nu nog met dat volk? Ze hebben toch de Messias verworpen? Daar zou een boek over te schrijven zijn, maar in dit artikel wil ik aandacht vragen voor de bijzondere geschiedenis van Hosea en Gomer, zoals we die in Hosea 1-3 vinden.

Bij het begin van de Babylonische ballingschap (605 v.C.) zijn de Joden onder vreemde heerschappij gekomen. Een eigen staat hadden ze niet meer. Tegenwoordig hebben ze na vele eeuwen weer een eigen staat, sinds 1948, maar ze hebben machtige vijanden in hun directe omgeving, en vanuit menselijke ogen bezien bestaat de staat Israël slechts bij de gratie van de militaire en financiële steun van de Verenigde Staten. De (toekomstige) status van Jeruzalem is zelfs een zaak van de wereldpolitiek geworden. De Heer Jezus heeft over Jeruzalem bijzondere woorden gezegd in zijn profetische rede: 'Jeruzalem zal door de volken worden vertrapt, totdat [de] tijden van [de] volken zijn vervuld' (Luk.21:24). Eén van die volken waaronder de Joden en Jeruzalem hebben gezucht, waren de Romeinen.

Veel christenen weten wanneer Jeruzalem verwoest is: inderdaad, dat was in het jaar 70. Daar is een oorlog aan voorafgegaan, die in 66 begonnen is. Dat was het jaar dat de Joden in opstand kwamen tegen de Romeinse overheid. Toen was Nero nog keizer, en hij belastte zijn generaal Vespasianus met de opdracht Judaea weer onder Romeins gezag te plaatsen en Jeruzalem in te nemen. Tijdens dat beleg stierf Nero, in 68. Vespasianus wist de na Nero's dood uitbrekende burgeroorlog, waarin drie heren om de troon streden, vanaf 69 in zijn voordeel te beslechten door als vierde, gesteund door de troepen, Nero's opvolger te worden. Zijn zoon Titus droeg hij het opperbevel over het beleg van Jeruzalem op, en Titus verwoestte de stad en de tempel in het jaar 70. De oorlog leek voorbij, maar daarin vergisten de Romeinen zich…

Wie het Spreukenboek leest (en het is beslist aan te raden dit regelmatig te doen) komt daarin twee typen vrouwen tegen. Allereerst zijn daar de waarschuwingen voor de 'vreemde vrouw' (2:16-19; 5:3-13). Haar kenmerken staan lijnrecht tegenover de 'degelijke huisvrouw' (31:10-31). Wij geven de laatste het predicaat 'goed' en de eerste 'fout', met een grote afstand tussen beiden. Maar stel nou dat die 'vreemde vrouw' binnendringt in je huwelijk?

Maar liefst drie van de vier 'primitieve elementen', aarde, water, lucht en vuur, worden in de Bijbel gebruikt als metafoor voor de Heilige Geest: wind (lucht), water en vuur. Drie andere beelden zijn minstens net zo bekend: zalfolie, zegel en wijn. Drie van deze beelden wil ik er in dit artikel uitlichten omdat zij samenhangen met vragen die mij in de afgelopen tijd bereikten. Ten eerste de vraag: als je de Heilige Geest ontvangen hebt, kan die dan ook weer bij je weg gaan, of anders gezegd: kun je als gelovige het geloof de rug toekeren en verloren gaan? De tweede vraag luidt: als de Heilige Geest al in je woont, kun je dan of mag je dan verlangen naar meer van de Geest? En ten derde: in charismatische kringen wordt wel gesproken over het 'vuur van de Geest', is dit niet heel gevaarlijk omdat vuur altijd wijst op een oordeel van God? Anders gezegd hangen deze vragen samen met de volgende handelingen waarin de Heilige Geest een sleutelrol speelt, namelijk de wedergeboorte, de vervulling en de doop in de Heilige Geest.

In het jaar dat Barnabas en Saulus in de pas ontstane gemeente in Antiochië onderwijs gaven, gebeurde er iets merkwaardigs. Er kwamen profeten uit Jeruzalem op bezoek. Eén van hen, een zekere Agabus, gaf toen een wel heel gerichte en actuele boodschap door. Lukas vertelt dat Agabus (tijdens een samenkomst?) ging staan en door de Geest te kennen gaf 'dat er een grote hongersnood zou komen over het hele aardrijk'. Lukas meldt direct daarachteraan dat deze profetie daadwerkelijk in vervulling is gegaan. Over de geprofeteerde hongersnood schrijft hij namelijk: 'Die is ook gekomen onder Claudius' (Hand.11:28-29). Interessant is ook dat de christenen in Antiochië direct in actie kwamen: ze besloten samen hulp te bieden aan 'de broeders die in Judéa woonden; wat zij ook deden door het te zenden aan de oudsten, door de hand van Barnabas en Saulus' (Hand.11:29-30).

September 2018 was ik in Ethiopië in een plaats Arba Minch (de naam betekent 40 bronnen). Daarvandaan reden we naar een dorp hoog in de bergen. Vanuit het 'niets' kwamen er talloze mensen aangelopen naar een grote kerkzaal met golfplaten dak. Uiteindelijk zat de zaal vol met naar schatting 400 mensen. De avond ervoor had ik me - geïnspireerd door de naam Arba Minch - voorbereid op de geschiedenis uit Johannes 4: de vrouw bij de bron. Ik heb toen gepreekt over de ene bron die nodig is om een zinvol leven te leiden. Mijn insteek was: ons hart is onrustig - blijft op zoek - totdat het rust vindt in God (naar Augustinus).

De laatste artikelen over sleutelfiguren in de kerkgeschiedenis hebben bij een aantal lezers reacties losgemaakt. Het betreft daarbij met name de beschrijving van ontwikkelingen in de charismatische tak van het kerkelijk spectrum. Een aantal van deze reacties was positief, een aantal was juist kritisch. Om op deze reacties in te gaan en de publicatie te verantwoorden hebben wij reacties gerubriceerd in twee kernvragen die we vervolgens willen beantwoorden.

Dit boek is geen doorlopend commentaar op de geschriften van Johannes, maar een verzamelbundel van 28 studies over thema's in het evangelie naar Johannes. Deze thema's zijn evenwichtig verdeeld over de 21 hoofdstukken van dit evangelie. Niet elk hoofdstuk komt aan bod: er worden geen thema's behandeld uit de hoofdstukken 5,7,9,16 en 18. De auteur, Hugo Bouter uit Gouda, heeft de door hem gekozen onderwerpen grondig uitgediept en op een heldere manier besproken: hij gebruikt bovendien veel tussenkopjes, en veel aangedragen punten worden overzichtelijk genummerd; af en toe wordt er iets cursief gedrukt: grote, massieve tekstblokken komen in dit boek niet voor, en dat leest prettig.

Dat de Psalmen 1 en 2 één geheel vormen, is onder de meeste Bijbeluitleggers algemeen erkend en aanvaard, de parallellen zijn te opvallend om ze te negeren. Psalm 1 begint met 'welzalig' en met hetzelfde woordje eindigt Psalm 2. Dit wordt wel gezien als een aanwijzing dat deze twee Psalmen één geheel zijn, of om het met een theologische term te duiden: een inclusie1. Dat het een inclusie is, wordt mede ondersteund door meerdere tegenstellingen. Ik noem er enkele: (1) Ps.1 begint met 'welzalig', Ps.2 eindigt ermee. (2) Ps.1 richt zich op de Wet, Ps.2 op profetie. (3) In Ps.1 zien we Christus als de perfecte Mens en in Ps.2 als de Koning der koningen. (4) Ps.1 gaat over de zegen voor het volk van God, Ps.2 over het oordeel over de volkeren. (5) Ps.1 is de voorbereiding om de Koning van Ps.2 te kunnen ontmoeten. In het Nieuwe Testament wordt Psalm 1 niet vermeld, terwijl Psalm 2 op zijn minst achttien keer wordt aangehaald of ernaar verwezen. Dat de Psalmen genummerd waren, blijkt uit Handelingen 13:32.

In een eerder artikel in Focus heb ik stilgestaan bij het spectaculaire, maar vrijwel meteen afgeblazen plan van de Romeinse keizer Julianus Apostata (361-363) om de tempel in Jeruzalem te herbouwen. Welke motieven Julianus ook had om dit bijzondere project te starten en snel weer af te blazen, het paste in ieder geval niet in het profetisch plan van God. 'Hoe en door wie dit project dan wel gestalte zal krijgen, hoop ik nog eens in een afzonderlijk artikel te behandelen', schrijf ik aan het eind – welnu, die toezegging wil ik hierbij nakomen.

Eind december werd de Nederlandse Nashville verklaring gepubliceerd en dat heeft heel wat commotie opgeleverd. In de media werd het geframed als een anti-homo pamflet, terwijl het volgens de auteurs in de allereerste plaats een pleidooi is om als christenen pal te staan voor het Bijbelse huwelijk. En dat lijkt meer dan ooit nodig. Het huwelijk is in het begin door God ingesteld en het Nieuwe Testament noemt het een geheimenis dat verwijst naar Christus en de gemeente. Toen ik in december samen met Gerard Hoddenbagh in India was, mochten we een hele zaterdag spreken over het huwelijk en konden we als een soort eregasten de maandag daarop een bruiloft meemaken. Ook hebben we met sommigen gesproken over hoe dat daar werkt - veelal wordt een huwelijk gearrangeerd. Dat zet je aan het denken: hoe zit dat met liefde tussen man en vrouw? In dit artikel willen we vooral kijken naar de basis, het fundament uit Genesis 1 en 2. Het is onmogelijk om compleet zijn.

Als we de lotgevallen van Aquila en Priscilla in dit artikel nagaan, komen we tot de ontdekking dat echtparen veel voor het evangelie kunnen betekenen, ook al denken veel mensen dat het niet zo is. Ze vergissen zich, en dat blijkt wel uit het leven van Aquila en Priscilla! In de brieven van Paulus vinden we steeds Prisca (Rom.16:3; 1Kor.16:19; 2Tim.4:19) in plaats van de verkleinvorm Priscilla, zoals we die in het boek Handelingen vinden (Hand.18:2,18,26). Het valt ook op dat Priscilla vaak vóór Aquila wordt genoemd, hetzij omdat zij eerder tot geloof kwam, hetzij omdat zij meer ijver betoonde of, zoals sommigen denken, omdat ze van voorname afkomst was. Aquila is volgens Handelingen 18:2 een Jood uit Pontus, een provincie in het noordoosten van Klein-Azië, ten zuiden van de Zwarte Zee. De afkomst van Priscilla is onbekend. Herhaaldelijk 'duikt' het echtpaar in verschillende Bijbelboeken en plaatsen op in het Nieuwe Testament en in dit artikel willen we hun 'lotgevallen' nagaan. We zullen ontdekken dat het echte 'globetrotters' waren, waaruit we de conclusie mogen trekken dat er in die tijden veel gereisd werd. Maar ook dat zij de gelovigen en de gemeente van God veel diensten hebben bewezen en veel mensen tot groot nut zijn geweest.

Bij onze zoektocht naar vrouwen in de Bijbel is nu het Psalmenboek aan de beurt. Komen we eigenlijk wel vrouwen tegen in de Psalmen? Ze zijn allemaal geschreven door mannen in verschillende tijden en op diverse plaatsen (ongeveer 50% door David, de overige door Asaf, Etan, Salomo, Mozes, de Korachieten en onbekenden). Psalm 1 begint zelfs met de woorden 'Welzalig de man…'. Deze 150 Psalmen, 'lofliederen', pareltjes in de literatuur, vormen de kern van de Bijbel. Maar… vrouwen vind je er vrijwel niet. Termen als 'vrouw', 'dochter' e.d. komen maar een enkele keer in de Psalmen voor.

We sluiten onze reeks over sleutelfiguren in de kerkgeschiedenis af met een man die de publicatie van dit artikel net niet meer meemaakt. C. Peter Wagner overleed op 21 oktober 2016 op 86-jarige leeftijd. Hij is voor veel lezers wellicht onbekend. Hij was geen spreker of evangelist die grote aandacht trok en verrichtte geen opzienbarende werken. Hij publiceerde wel tientallen boeken maar zelfs daarin is hij niet uniek. Wat Wagner kenmerkte: hij was geen man die in de diepte op één punt uitblonk, hij was vooral een man die de breedte van het christelijke spectrum bestreek en gedachten ontwikkelde of overnam en ze verder uitwerkte en vooral verwoordde. Hij ontwikkelde daarin een aantal gezichtspunten waarvan ik overtuigd ben dat die gezichtsbepalend zijn voor het christendom in de 21e eeuw en – laat ik het er maar vast bij zeggen – of wij daar nu blij mee zijn of misschien wel helemaal niet.

Afgelopen week was ik te gast bij Nieuw Licht Café, een interactief opinieplatform van de EO, om op een open forum ideeën uit te wisselen over LHBT'ers en de kerk. In de uitnodiging stond: 'Nunn en Goossen staan qua opvatting ver van elkaar af; waar Nunn vindt dat er binnen kerken geen ruimte zou moeten zijn voor relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht, wil Goossen juist dat de Protestantse Kerk in Nederland meevaart tijdens de Gay Pride'. Karlijn Goossen is onderzoeker aan de Christelijke Hogeschool Ede.

Er zijn drie Psalmen die Gods handelen met betrekking tot het volk Israël vermelden: dat zijn de Psalmen 78, 105 en 106. Er zijn drie hoofdpersonen in Psalm 105: Abraham, Jozef en Mozes. Deze drie worden ook vermeld in de rede van Stefanus in het boek Handelingen (7:2,9,20). Drie keer brengt God het Joodse volk in het Beloofde Land. De eerste intocht, de Exodus, had tot gevolg dat wij het Oude Testament hebben ontvangen. Het gevolg van de tweede intocht, de terugkeer uit de Babylonische ballingschap, was dat de Messias kon komen. Als gevolg van de derde en laatste intocht, die nog in de toekomst ligt maar waarvan wij het begin al mogen zien, zal het Vrederijk tot stand worden gebracht.

De meeste lezers van Focus zullen weten dat de tempel in Jeruzalem verwoest is in het jaar 70. Nog altijd hebben de Joden over de hele wereld jaarlijks een dag van rouw, genaamd Tisja Beav, waarop ze een vijftal rampen uit hun geschiedenis herdenken, maar vooral die ene ramp: de verwoesting van de tempel. Dit jaar viel die dag op 22 juli. In 2019 zal hij op 22 augustus vallen. Tisja Beav betekent letterlijk 'de negende dag van de zomermaand Av'. Het is een dag van vasten en het zingen van klaagliederen. De synagoge is op deze dag slechts zwak verlicht. In dit artikel wil ik aandacht besteden aan de Romeinse keizer Julianus, die in 363 van plan was de verwoeste tempel in Jeruzalem te herbouwen en die de werkzaamheden ook daadwerkelijk heeft laten beginnen. Toch is die tempel er uiteindelijk niet gekomen. Hoe kan dit? We proberen drie vragen te beantwoorden:
- Wie was Julianus?
- Waarom wilde Julianus de tempel in Jeruzalem laten herbouwen?
- Waarom is er niets van terechtgekomen?

In het vorige nummer schreef ik zowel over Romeinen 7 (met de donkere tonen van het Ik, ellendig mens) als over een boek met de titel 'Bestemd voor overwinning'. Achter die titel had ik een vraagteken gezet en dat heeft sommigen wellicht verbaasd: gelooft hij dan niet in overwinning? Deze studie over Romeinen 8 geeft het antwoord: overwinning hoort bij het christenleven, al is dat nu nog anders dan in de toekomst. Wat we nog niet doen, is regeren (de Engelse titel van dat boek is Destined to reign)! Romeinen 8 laat zien hoe we een overwinningsleven kunnen leiden en waarom we toch verlangen naar de toekomst - en nu soms nog zuchten. De oude wet trekt me naar beneden, het wordt tijd voor een nieuwe wet!

Het is algemeen aanvaard dat de brief aan de Romeinen door de apostel Paulus is geschreven omstreeks het eind van de jaren vijftig, vanuit Korinthe, waar hij toen verbleef. Hoe de gemeente in Rome is ontstaan, daarover kunnen we niets met zekerheid zeggen. Het vermoeden is dat Joden uit Rome, die op de Pinksterdag in Jeruzalem waren en daar het evangelie hoorden, tot bekering waren gekomen (Hand.2:10). Problemen tussen Joodse en heidense christenen (Rom. 14 en 15) zijn voor Paulus mogelijk de aanleiding geweest om deze brief te schrijven, hen te willen bezoeken en dit bezoek aan te kondigen (1:15; 15:24-29).

Het boek Job is hopelijk bekend. Jobs vrouw komt echter maar in enkele verzen voor. Ik schat haar tussen 45-55 jaar oud. Haar man is (waarschijnlijk ten tijde van Abraham) de rijkste man van het Midden-Oosten. Ze wonen in het land Uz. Van Job is bekend dat hij 'vroom en oprecht is, godvrezend en wijkende van het kwaad'. Of van zijn vrouw hetzelfde gezegd kan worden, zal blijken tijdens beproevingen (Jak.1:2). En die komen: zonder enige aanleiding slaat het onheil in golven over het gezin heen.

Wie een beetje thuis is in de wereld van de Rooms-Katholieke kerk, weet dat de paus in deze kerk het hoogste gezag bekleedt. Hij wordt beschouwd als de opvolger van de apostel Petrus, die op zijn beurt wordt beschouwd als de eerste bisschop van Rome en als de eerste paus, de plaatsvervanger van Christus op aarde. Het woord 'Rooms-Katholiek' geeft bovendien aan dat de stad Rome een bijzondere stad is voor deze kerk. Volgens de Rooms-Katholieke (hierna: RK) traditie heeft Petrus in deze stad gewoond en gewerkt, en is hij er ook gestorven. De nog altijd indrukwekkende Sint-Pietersbasiliek is volgens de traditie over zijn graf heen gebouwd: Petrus' graf bevindt zich - nog steeds conform de RK traditie - recht onder het centraal in de basiliek geplaatste altaar, dat op zijn beurt wordt gemarkeerd door de niet te missen baldakijn van Bernini. U voelt de vraag aankomen: zijn deze claims van de RK traditie terecht?

'En een Jood nu genaamd Apollos, van geboorte een Alexandrijn, een welsprekend man, kwam in Efeze; hij was machtig in de Schriften. Deze was onderwezen in de weg van de Heer, en vurig van geest sprak en leerde hij nauwkeurig de dingen betreffende Jezus, hoewel hij alleen de doop van Johannes kende. En deze begon vrijmoedig te spreken in de synagoge. Toen Priscilla en Aquila hem hadden gehoord, namen zij hem met zich mee en legden hem de weg van God nauwkeuriger uit. Toen hij nu naar Achaje wilde doorreizen, moedigden de broeders hem aan en schreven aan de discipelen hem te ontvangen. Daar aangekomen, was deze door de genade de gelovigen tot grote steun, want krachtig weerlegde hij de Joden in het openbaar door uit de Schriften te bewijzen dat Jezus de Christus is.

Hoe is het te verklaren dat de godsdienst van een klein groepje enthousiastelingen in de Romeinse provincie Judaea binnen enkele eeuwen enorm veel aanhangers kreeg, verspreid over een zeer groot gebied? De vraag naar het geheim van het succes van het vroege christendom heeft al heel wat wetenschappers bezig gehouden. In dit artikel geef ik een kritische bespreking van een recent verschenen boek over dit onderwerp. Ik heb dit onlangs aangeschaft omdat de titel mij intrigeerde: Bart D. Ehrman, De God van Galilea. Hoe een verboden religie de wereld veroverde, Uitgeverij Balans, Amsterdam 2018.

Joseph Prince heeft heel wat goedverkopende boeken geschreven. Ook in Nederland wordt hij veel gelezen. Zijn gedachtegoed wil ik bespreken aan de hand van het boek 'Bestemd voor overwinning' - denk maar met me mee!

'Van een veilige afstand van honderden jaren ziet een opwekking er verkwikkend uit: wat is er heerlijker dan het machtige werk van God zelf in ons midden? En als we ons er middenin bevinden, vinden we het allesbehalve verkwikkend en zijn we misschien vol met scepsis, afkeer en angst … waarom verloopt een opwekking soms zo rommelig? De ironie van opwekking is: terwijl we er soms zo hunkerend naar verlangen, veranderen we licht in tegenstanders op het moment dat deze zich aandient. De vijandigheid richt zich niet op het idee van opwekking, waar zo vurig voor gebeden is, maar op de manier waarop deze gebeden worden beantwoord en die een totaal onverwachte vorm aannemen' (John White: 1988).

De vorige keer hebben we Romeinen 6 bestudeerd onder de titel 'Oud en Nieuw'. We hebben gezien dat we met Christus zijn gestorven en in Hem nieuw leven hebben ontvangen. Daar hoort ook een nieuwe praktijk bij: we waren slaven van de zonde en zijn nu in dienst van de gerechtigheid gekomen. Prachtige feiten, maar de praktijk stelt vaak teleur. Velen slagen er maar niet in om een fatsoenlijk christen-leven te leiden - en de Wet lijkt ons daarbij nog in de weg te zitten ook. Waarom lijkt die wet een mislukking? Hoe raken we ervan verlost? Dit hoofdstuk legt aan de hand van vier vragen uit waar het werkelijke probleem zit: in mijzelf - met de Wet is niets mis! En toch moet ik van de wet verlost worden … want anders wordt het nooit wat.

Het boek Job behoort tot de wijsheidsliteratuur van de Bijbel en lijkt op het eerste gezicht over de waaromvraag van het lijden te gaan. Jobs drie vrienden geven alle drie vrijwel hetzelfde antwoord op de vraag waarom Job lijdt: Zijn lijden is een gevolg van zijn zonden. Ze hangen de traditionele wijsheid aan en verdedigen het zgn. 'vergeldingsprincipe'. Het boek Job daagt deze algemeen aanvaarde traditionele wijsheid uit en laat zien dat God met lijden iets anders voor ogen kan hebben dan vergelding voor begane zonden.

Twee vrouwen spelen een belangrijke rol in het boek Esther. Eerst natuurlijk Esther zelf, een Joods weesmeisje dat in een vreemd land is opgevoed door haar oudere neef Mordechai. Op jonge leeftijd wordt ze verkozen tot echtgenote van de machtige Perzische heerser Ahasveros. We leren haar kennen als knap ('schoon van uiterlijk'), bescheiden, intelligent en wijs, want ze voelt zich niet te belangrijk om te luisteren naar de raad van anderen.

Het is een goede zaak ons af te vragen welke basiskennis bij christenen aanwezig behoort te zijn. Daarom is het interessant dat juist de apostel Paulus een aantal keren zijn lezers duidelijk maakt wat zij in ieder geval aan geestelijke bagage moesten bezitten. Op zes plaatsen in zijn brieven vinden we namelijk de uitdrukking 'ik wil niet, dat u onbekend is…'. Hier gebruikt hij de stijlfiguur van de litotes. Dat wil zeggen dat hij door het tegenovergestelde te ontkennen, iets juist krachtig naar voren brengt. Als hij dus zegt: 'Ik wil niet dat u onbekend is', bedoelt hij eigenlijk: 'Ik wil dat u heel goed weet'. Het is daarom de moeite waard deze plaatsen na te lopen en zo te zien welke onderwerpen door ons minimaal dienen te worden beheerst.

'Het debat over schepping-evolutie gaat door. In het vorige nummer van Focus heb ik de boeken van Gijsbert van den Brink en van William VanDoodewaard besproken. Nu wil ik 'Oorspronkelijk' van Mart-Jan Paul en 'Adam, waar ben je?' van Willem J. Ouweneel bespreken. Beide auteurs staan op het (mijns inziens terechte) standpunt dat theïstische evolutie (evolutionair creationisme) een brug te ver is voor hen die trouw willen blijven aan de Schrift. Op 14 mei schonk Ouweneel een 'eerste exemplaar' van zijn boek aan v.d.Brink - een oud-student van hem. Bij die bijeenkomst bleek opnieuw hoe fundamenteel oneens beiden het zijn over de impact van het aanvaarden van de algemene evolutie. V.d.Brink vindt dat hij een constructief, irenisch en hoopvol boek geschreven heeft en niet vooringenomen (volgens mij is dat onmogelijk en dat blijkt ook uit zijn boek). Zijn 'stel dat de evolutie waar is' lijkt de verkeerde vraag - en volgens Ouweneel en Paul hoef je daar ook helemaal niet in te geloven.

Jeremia is wel eens de 'wenende profeet' genoemd en dat is niet zonder reden. Als u de moeite zou nemen om na te gaan met welke moeilijkheden hij te kampen heeft gehad, zult u dat begrijpen.

'Op een vroege maandagmorgen in 1959 in Van Nuys, een voorstadje van Los Angeles, komt de jonge priester Frank op bezoek bij zijn collega Dennis Bennett. Frank: 'Er is een echtpaar bij ons in de kerk dat sinds een paar maanden letterlijk álle samenkomsten bezoekt'. Dennis: 'Hmhmm?' Frank: 'Ze zien er allebei erg gelukkig uit'. Dennis: 'Hmhmm?' Frank: 'toen ik vroeg wat er met ze was gebeurd zeiden ze dat ze zijn gedoopt in de Heilige Geest'. 'Ze zijn ge-wát...?!' proestte Dennis uit. 'Ja' antwoordt Frank, 'en ze zeggen dat ze in talen spreken'. Stilte… 'Nou ja, er zijn wel meer mensen in de war de laatste tijd' antwoordt Dennis. 'Waarom vraag je niet of ze rustig aan doen, of gewoon vertrekken?' 'Het punt is' zegt Frank, 'ze zijn verder niet storend, integendeel, ze zijn behulpzaam, altijd opgewekt, en ze geven zelfs hun tienden. Zou jij niet eens met ze willen praten?' Dennis: 'geen denken aan'.

In Ex.13:13 staat een bijzondere tekst: 'Maar alles wat de baarmoeder van een ezelin opent, moet u vrijkopen met een lam. Als u het niet vrijkoopt, moet u het de nek breken. Maar wat de mensen betreft, moet u alle eerstgeborenen onder uw zonen vrijkopen.'

De Romeinse keizer Caligula (37-41) wordt in het Nieuwe Testament niet genoemd. Te midden van andere, wel genoemde keizers worden zijn regeringsjaren gewoon overgeslagen, alsof hij niet bestaan heeft. Ook is er geen toespeling op hem te vinden. Toch is juist hij een keizer die er uitspringt en alleen al daarom onze belangstelling verdient. Hij is namelijk enkele keren stevig in aanvaring gekomen met de Joden, en wel omdat hij van hen iets eiste waaraan zij principieel niet konden toegeven.

In het vorige nummer van Focus vond u een prachtig overzicht van wat de brief aan de Romeinen leert over onze identiteit in Christus. De klassieker 'Het normale christelijke leven' van Watchman Nee is gebaseerd op Romeinen 6-8. In enkele artikelen wil ik deze hoofdstukken verder uitdiepen. In dit artikel zoom ik in op H 6 - maar eerst zoom ik nog even uit. Elke christen loopt in zijn leven tegen zichzelf aan: Ik, ellendig mens (Rom.7:24). Maar voordat we daar nader op ingaan, is het goed om eerst een stevig fundament te leggen: waar sta ik principieel als ik heb ontdekt dat de Heer Jezus in mijn plaats gestorven is?

De geschiedenis die in het boek Esther wordt vermeld, speelt zich af in de tijd dat het grootste deel van het Joodse volk in ballingschap leeft in het Babylonische rijk, dat is ingenomen door de Meden en Perzen. De hoofdpersonen zijn Esther, haar neef Mordechai, Haman en koning Ahasveros. Maar in het eerste hoofdstuk vinden we ook Wasti, koningin uit de begintijd van de regering van Ahasveros.

Veel lezers van Focus zullen vertrouwd zijn met de gedachte dat er nog een heel bijzondere tijdsperiode op deze aarde gaat aanbreken. Die tijdsperiode noemen we het Duizendjarig Rijk of het Vrederijk. Aanhangers van deze gedachte duidt men wel aan als chiliasten, en het door hen aangehangen concept het chiliasme – beide afgeleid van het Gr. chilioi = duizend. De vraag die we in dit artikel proberen te beantwoorden, is: Hoe heeft God gelovigen laten zien dat er zo'n tijd komt?

'Vorig jaar verschenen in Nederland twee belangrijke boeken van theologen over schepping-evolutie. Met name het boek van Gijsbert van den Brink ('En de Aarde bracht voort') heeft heel wat discussie teweeg gebracht, o.a. in het ND en het RD. Er werden ook goed bezochte studie-/ discussieavonden belegd, o.a. met Van den Brink en Mart Jan Paul (die 'Oorspronkelijk' schreef). Beide auteurs verwijzen naar een ander belangwekkend (studie)boek dat in 2015 verscheen: 'The quest for the historical Adam' van William VanDoodewaard, al maakt v.d. Brink er geen zichtbaar gebruik van ... In dit artikel bespreek ik alleen de boeken van v.d.Brink en VanDoodewaard, in een volgend nummer van Focus wil ik graag ingaan op het (mijns inziens veel betere en grondiger) boek van Paul. Noodzakelijkerwijs moet ik me beperken in deze bespreking.

De Tien Geboden zoals we die in de Bijbel vinden, zijn nogal beroemd. Maar er is een ander gebod dat een aantal malen wordt herhaald in Gods Woord, vooral in Leviticus: 'Heilig moet u zijn, want Ik de Heere uw God ben heilig.' Deze oproep tot heiligheid is veel minder bekend onder christenen. Wat betekent deze 'heiligheid'? Wat betekende het om een Israëliet te zijn? Wat betekent het voor de gemeente in het Nieuwe Testament, hoe kunnen we deze roep vandaag beantwoorden? Dit zijn enkele van de vragen waar ik me in dit artikel op wil richten.

'In onze reeks sleutelfiguren in de kerkgeschiedenis zijn we aanbeland in de 20e eeuw. Naarmate we dichter bij de tijd komen waarin we zelf leven wordt het moeilijker om een overzicht te geven van de ontwikkelingen, en de impact die voorgangers hadden op de kerkgeschiedenis. Immers, we maken daar zelf deel van uit. Op welke manier de bediening van voorgangers een blijvende erfenis vormt en gezichtsbepalend is voor de kerk van de toekomst blijkt natuurlijk pas achteraf. Geen tijdgenoot die Luther kende als 20-jarige jongeman kon bevroeden dat eeuwen later miljarden mensen op de wereld min of meer zouden weten wie hij was, wanneer hij leefde en wat hij gedaan heeft. Toch zijn dit de figuren in de geschiedenis waarnaar wij in onze reeks op zoek zijn.

Het evangelie - de blijde boodschap / het goede nieuws - wordt in de brief aan de Romeinen beschreven met wit krijt op een zwart bord. Dat zwarte bord staat symbool voor onze zonden en onze zondige natuur. Waar en wanneer ging het fout? In de hof van Eden, kort na de schepping van de mens en door ongehoorzaamheid aan God ging het fout. Wie was schuldig?

Wie advocaat én gelovig christen is (in willekeurige volgorde…) krijgt deze vraag met enige regelmaat tijdens koffiepauzes en verjaardagsvisites te horen: 'Advocaat? Kom je dan niet in de knel met je geweten als christen?' Waarna hij mag proberen een wereld aan ethische kwesties kort en kernachtig samen te vatten. In dit artikel probeert een christen én advocaat die vraag vanuit zijn eigen praktijk te beantwoorden. Rens Jan Kramer is sinds 2002 advocaat en is werkzaam bij een commercieel kantoor met vestigingen in Maastricht Airport, Venlo en Eindhoven.

Soms frons je wellicht de wenkbrauwen als je bepaalde uitspraken in het NT over bepaalde personen uit het OT leest. Je hebt een andere indruk overgehouden aan de verhalen uit het OT en kunt die uitspraak dan niet zo goed plaatsen. Tot je er echt induikt en beter gaat lezen - en wellicht ontdek je dat je eerste indruk ook is gevormd door preken en zondagsschoolverhalen. Denk aan Mozes: was dat niet de man die 'zwaar van mond en zwaar van tong' was? God gaf hem toch Aäron om zijn mond te zijn? Hoe kan Stefanus dan zeggen dat Mozes 'machtig was in woorden en werken'? Het lijkt zelfs even of hij het heeft over zijn begintijd, of Mozes aan het hof van Farao al zo was (Hand.7:22)! En dan die uitspraak in Hebreeën over het door het geloof Egypte verlaten 'zonder de toorn van de koning te vrezen' (Hebr.11:27): ging hij juist niet op de vlucht vanwege het doden van de Egyptenaar - hij was toen toch bang voor de Farao?

Het is tegenwoordig geen bijzonderheid meer: spelende kinderen die met elkaar geen Nederlands, maar een vreemde taal spreken. Als je hen in het Nederlands een vraag stelt, blijkt al snel of ze je verstaan of niet. Wie thuis of op school Nederlands leert, maakt zich de taal snel eigen. Iemand bij wie dat niet het geval is, heeft moeite met integreren. In onze tijd wordt integratie sterk aangemoedigd. En vrijwel niemand heeft bezwaar tegen interculturele vriendschappen en huwelijken.

Hoe dichtbij je bij iemand kunt, wilt of mag komen, hangt natuurlijk af van de band die je met die persoon hebt. Erg dichtbij koning Willem Alexander zal ik waarschijnlijk nooit komen, of we moeten elkaar toevallig tegen het lijf lopen bij de Albert Heijn. Er zijn zelfs regels voor de grenzen voor je persoonlijke ruimte: afstand van spreker tot publiek is minstens 3,5 meter, afstand tijdens een zakengesprek ongeveer 1,5 meter, en afstand als je met je eigen partner in gesprek bent ongeveer 50 cm. Bij sommige personen ben je misschien helemaal niet graag dichtbij, misschien levert het angst, onzekerheid of ongemak op. Andere personen, zoals je partner of kinderen, zoek je juist wel meerdere keren per dag op voor een knuffel of een kus.

'Een onderzoek naar het historisch en archeologisch bewijs. De vlucht naar Pella: fictie of feit? De vroege traditie dat de Joodse christenen het beleg en de verwoesting van Jeruzalem hebben overleefd tijdens de Eerste Joodse Opstand van 66-70 door naar Pella in het tegenwoordige Jordanië te vluchten, heeft in de 20e en 21e eeuw veel discussie veroorzaakt. Heeft deze vlucht werkelijk plaatsgevonden? Zo ja, wat bracht deze Joodse christenen ertoe plotseling van Jeruzalem naar Pella te verhuizen? Zo nee, wat is dan de achtergrond van dit verhaal? Als de historici hierover met elkaar in debat blijven, kan de archeologie dan één van beide partijen ondersteunen? We zullen eerst de schriftelijke bronnen en de daarvan gegeven interpretaties bestuderen, en daarna de archeologische aanwijzingen. Daarna zullen we proberen een evenwichtige slotconclusie te trekken.

Dit artikel gaat over eenzaamheid en alleen-zijn, maar ook over gemeenschap. Eerst wil ik het hebben over eenzaamheid en verleiding (n.a.v. Genesis 3 en Mattheus 4:1-11), en daarna over hoe we deel uitmaken van een gemeenschap – want we zijn geroepen tot onderlinge verbondenheid, zodat niemand zich eenzaam hoeft te voelen. Maar we kijken naar verschillende soorten eenzaamheid – positieve en negatieve.

'Ik weet, dat na mijn vertrek wrede wolven bij u zullen binnenkomen, die de kudde niet sparen; en uit uzelf zullen mannen opstaan, die verdraaide dingen spreken om de discipelen achter zich af te trekken. Daarom waakt, en herinnert u dat ik drie jaar, nacht en dag, niet heb opgehouden ieder met tranen terecht te wijzen. En nu draag ik u op aan God en aan het woord van zijn genade, die machtig is op te bouwen.' (Hand.20:29-32)

In het vorige nummer van Focus stond in het kader van de kerkhistorische artikelenreeks een studie over John Nelson Darby (1800-1882), de grondlegger van de Broederbeweging. In het huidige nummer bestuderen we het leven van zijn belangrijkste leerling, William Kelly. Kelly heeft mij vanaf mijn studententijd gefascineerd doordat hij, net als ik, klassieke talen heeft gestudeerd. Dat is goed te merken in zijn Bijbelcommentaren. Daar is vaak, vooral in de voetnoten, te merken dat gezonde, verantwoorde Schriftuitleg begint met een degelijke grammaticale analyse van de tekst. De tekst van de Schrift zorgvuldig vertalen en in samenhang daarmee even zorgvuldig uitleggen liggen bij hem op een natuurlijke manier in elkaars verlengde, en dat op een manier die weldadig aandoet. Daarnaast was Kelly ook een begaafd tekstcriticus, zoals hieronder zal blijken.

Dit jaar wordt 500 jaar reformatie op allerlei manieren gevierd. De man van de reformatie is Luther: de man die op 31 oktober 1517 de 95 stellingen aanplakte. Vóór die tijd waren er al hervormers (zoals Wycliffe en Hus) en verder kennen we mannen als Knox, Zwingli en natuurlijk Calvijn. Waar Luther toch vooral een vrolijke man lijkt te zijn, denken velen bij Calvijn eerder aan een somber makend geloof. De naam van Calvijn is voor velen onlosmakelijk verbonden met de leer van de dubbele predestinatie (voorbestemd om behouden te worden of om verloren te gaan) en het calvinisme heeft in Nederland goed wortel geschoten. De dubbele predestinatie heeft nogal wat mensen somber gemaakt, maar dat leerstuk vinden we eigenlijk al bij Augustinus. Calvijn vond het een troostend leerstuk en die zienswijze wordt nog steeds verdedigd 1. Waar bestond die troost voor Calvijn uit? En wat lezen we over uitverkiezing en voorbestemming in de Bijbel? Ik waarschuw maar alvast: wij kunnen als mensen niet altijd alles van wat God zegt, ook echt doorgronden ...

Stel je nu eens voor dat Anna die bewuste dag dat de Heer Jezus door zijn ouders naar de tempel werd gebracht, tegen haar gewoonte in thuis was gebleven - dan had ze de mooiste dag van haar leven gemist; de dag waarvan ze al jarenlang had gehoopt om hem mee te mogen maken! Maar gelukkig, ze was trouw in haar dienst voor God, ze had een levende hoop en haar hart was gericht op de komst van de Messias, die ze vol verlangen verwachtte. Zo ging ze dag aan dag naar de tempel en in haar hart zei ze: 'Misschien vandaag, misschien vandaag!'. En op die dag was het dan zover, haar verwachting werd werkelijkheid; de Messias was daar! Hoe kwam het dat zij, en ook anderen, er zo zeker van was dat de komst van de Messias aanstaande was? Was die komst aangekondigd?

Kijk die dochters van Sallum daar eens aan het werk tussen al die mannen. Ze dragen hun steentje bij aan de herbouw van de muur. Sallum is overste van de helft van het district Jeruzalem, maar je kunt je afvragen of dat nu een erebaan is. Jeruzalem ligt al lang in puin. Slechts een deel van de oorspronkelijke bevolking is teruggekeerd uit de ballingschap in Babel en heeft – onder leiding van Ezra – de tempel herbouwd. Maar van de overige gebouwen staat nog maar weinig overeind en ook de muur biedt geen bescherming meer. En hoe kun je gaan herbouwen als het ontbreekt aan leiding en materiaal? Je zult maar opgroeien in zo'n stad. Zie je de beelden op je netvlies van bijvoorbeeld Mosoel en Aleppo in onze tijd?

'Wie ooit in de gelegenheid is geweest een bezoek te brengen aan Israël, zal zeker de stad Jeruzalem bezocht hebben. Vanaf de Olijfberg heb je een onvergetelijk uitzicht! Jeruzalem wordt vaak aangeduid als 'de heilige stad' en zo staat het ook vermeld in het evangelie naar Mattheüs en in het boek Openbaring. (Mat. 4:5; 27:53; Op. 11:2; 21:2,10; 22:19). Men denkt dat het voorzetsel 'heilige' gebruikt wordt vanwege de tempel die daar door Salomo gebouwd is. Maar 'heilig' kan ook de betekenis hebben van 'afgezonderd' en dat is Jeruzalem ook: het is 'afgezonderd' van alle steden op deze planeet omdat de 'Zie, uw koning komt tot u!' Here het verkozen heeft. 'Want de HERE heeft Sion verkoren, Hij heeft het Zich ter woning begeerd' (Ps 132:13). Voor wie kennis heeft van het profetisch Woord gaat de interesse voor Jeruzalem natuurlijk verder dan slechts een bezoek. Jeruzalem is een stad die niet alleen bekend is vanwege haar geschiedenis, maar ook om haar betekenis vandaag de dag voor de drie grote monotheïstische godsdiensten, Jodendom, Christendom en Islam. Maar de betekenis van Jeruzalem is niet alleen belangrijk voor het verleden en het heden, maar ook voor de toekomst, zoals we zullen zien.

De naam van John Nelson Darby (1800-1882) zal voor de meeste lezers van dit blad geen onbekende zijn en wellicht dat velen een globale kennis hebben van zijn levensverhaal of dat er een biografie van hem in de boekenkast staat, thuis of anders wel bij de ouders thuis. John Nelson Darby wordt beschouwd als de grondlegger van de Broederbeweging. Hoewel hij daarin natuurlijk niet alleen en zelfs niet als eerste optrad, is die kwalificatie niet onterecht. Hij was het die de gedachte over de gemeente van God en over 'het samenkomen als gemeente' naar zijn inzichten als geen ander verwoordde en hij ging met onvermoeide ijver voor in de theologische strijd die in de eerste helft van 19e eeuw op verschillende fronten werd gevoerd. En hoewel de Broederbeweging of 'vergadering van gelovigen' een relatief ondergeschikte kerkelijke stroming werd, is zijn vermelding in een reeks over sleutelfiguren in de kerkgeschiedenis evenmin onterecht. Een aantal van zijn ideeën hebben brede aanhang gevonden in de evangelische theologie van de 19e en 20e eeuw.

Veel lezers van Focus zullen bekend zijn met het dispensationalisme, oftewel de leer van de bedelingen. Voor mijzelf geldt in ieder geval dat ik als veertienjarige jongen op de Bijbelkring voor het eerst het woord 'bedelingen' hoorde, en gefascineerd kennis nam van deze bijzondere manier om de geschiedenis - of liever: de tijd - in Bijbelse periodes in te delen. Enkele jaren later had ik een kleurrijke Engelstalige overzichtskaart aan de muur van mijn kamer hangen, getiteld A Chart on the Course of Time from Eternity to Eternity, gemaakt door A.E. Booth, compleet met Schriftverwijzingen en een toelichtend boekje.

We moeten voorzichtig zijn met te zeggen dat bovenvermeld Bijbelgedeelte een gelijkenis is. Ik geloof dat het een werkelijke gebeurtenis beschrijft. Wanneer de Heer Jezus een gelijkenis gebruikt om een geestelijke waarheid te verduidelijken, lezen we vaak dat Hij zei dat Hij in een gelijkenis sprak (o.a. Mat.13:18; Luk.15:3 en veel andere plaatsen), maar hier ontbreekt die vermelding. Ook worden in een gelijkenis vrijwel nooit namen genoemd en dat is hier wel het geval.

Monty Roberts was ongeveer 11 jaar toen hij op school een schrijfopdracht moest inleveren over wat hij wilde zijn als hij later groot was. Monty was zoon van een rondreizende paardenmenner. Hij veranderde vaak van school, zijn vader nam opdrachten aan van grote stalhouders in Californië om paarden te mennen. Hierdoor had hij weinig vrienden en zijn vader was een harde man. Monty schreef een opstel van 7 kantjes en vertelde dat hij later een echte paardenranch wilde hebben. Hij deed er tekeningen bij van een ranch van 200 hectare, met stallen, manege en een mooie villa erop.

Dit jaar is het 500 jaar geleden dat Luther zijn 95 stellingen op de slotpoort van Wittenberg spijkerde - op 31 oktober 1517. Je zou kunnen zeggen dat deze Duitser bij de uitgang van de Middeleeuwen stond. Als monnik heeft Luther wanhopig geprobeerd God te geven wat Hem toekomt, maar hij merkte dat hij hopeloos faalde. Pas toen hij inzag dat God geen gerechtigheid vraagt maar geeft, kwam de bevrijding. De kern van Luthers theologie is de zogenaamde 'vrolijke ruil'. Wat is dat voor een ruil? Wat geven wij en wat ontvangen wij? In dit artikel wil ik dat verkennen en daarbij natuurlijk Gods Woord openen.

Nee, dit is geen invuloefening! Maar is het je bij het doorlezen van de boeken Koningen en Kronieken weleens opgevallen wat er wordt vermeld over de moeders van de koningen? Over de moeder van Saul is niets bekend. Datzelfde geldt voor David (N.B. de bekendste van alle koningen). We weten dat Bathseba de moeder is van Salomo, maar pas vanaf Naäma (Ammonietische vrouw van Salomo) de moeder van Rehabeam, worden systematisch en met nadruk de moeders van opeenvolgende koningen vermeld.

'Oude geluiden duiken eens in de zoveel tijd in nieuwe vorm weer op. Zo is onlangs op de website ontdekgod.nl van David Sörensen met veel verve het zgn. preterisme gepresenteerd. Preterisme – het woord is afgeleid van het Latijnse voorzetsel praeter, dat je o.a. met 'voorbij' kunt weergeven - is eenvoudig gezegd de uitleg van Bijbelse profetieën die ervan uit gaat dat de vervulling van alle Bijbelse profetieën reeds heeft plaatsgevonden, dus in het verleden ligt. Volgens deze theorie is Christus teruggekomen in het jaar 70 n.Chr., op het moment dat de tempel in Jeruzalem werd verwoest onder keizer Vespasianus. Alle profetieën m.b.t. de wederkomst en het Koninkrijk zouden dus op dat moment in vervulling zijn gegaan of begonnen te gaan: er is geen terugkomst van Christus meer, geen herstel van Israël, geen nieuwe hemel en aarde, geen opstanding van doden. Deze uitleg laat een kader los dat de Bijbel mijns inziens geeft over de toekomst. Het loslaten van dit kader heeft vergaande implicaties voor het verstaan van de tijd waarin wij leven. Daarom vind ik het belangrijk om een antwoord te geven op de theorie die door Sörensen is gepresenteerd.

In onze reeks kerkhistorische artikelen staan we deze keer stil bij de grote Engelse opwekkingsprediker John Wesley. John Wesley (1703-1791) en zijn broer Charles Wesley (1707-1788) waren zonen van de anglicaans geestelijke, Samuel Wesley, en een zeer vrome moeder, de predikantsdochter Susanna Wesley-Annesley. John Wesley was hun vijftiende kind. Toen hij vijf jaar oud was, werd hij gered uit de brandende pastorie van zijn ouders. Deze gebeurtenis maakte een diepe indruk op hem. Zijn leven lang beschouwde hij zichzelf daardoor als door de Voorzienigheid apart gezet. Wesley noemde zichzelf vaak 'een brandhout uit het vuur gerukt' (Zach.3:2). Deze bijzondere redding van de vuurdood vond plaats op 9 feb. 1709: deze datum heeft hij zijn leven lang jaarlijks herdacht, en wel uiteindelijk in dubbele zin: na zijn bekering - waarover hierna meer - zag hij zichzelf ook in geestelijk opzicht als een uit het vuur gerukt brandhout.

Galaten 1:11: 'Want ik maak u bekend, broeders, dat het evangelie dat door mij verkondigd is, niet is naar de mens'. Als je het christelijk geloof met één woord zou omschrijven, welk woord kies je dan? Denk er, voordat je verder leest, even over na. Natuurlijk zijn er verschillende antwoorden mogelijk. Als ik een omschrijving zou kiezen, wil ik pleiten voor het woord genade. Ik heb ontdekt dat ik niets zo moeilijk vind als genade. Het ligt in mijn aard – en misschien ook wel in die van jou – om te presteren. Pas dan, vind ik, kan ik rekenen op zegen en op een beloning. Dat blijkt bijvoorbeeld uit mijn woorden 'ik heb het niet verdiend' als er zegen is ondanks mijn slechte humeur of gebrek aan een goede voorbereiding in gebed.

Christenen zijn rijk gezegende mensen, en juist dat maakt hen een gewild doelwit voor de aanvallen van de satan. Heel graag maakt hij ons onvruchtbaar, en als wapens gebruikt hij vooral de leugen. Hoe velen van ons hebben terrein prijsgegeven aan de tegenstander? En hoe verover je dat weer terug? Hoe slaagt hij erin om bolwerken in ons denken te bouwen waardoor sommigen zelfs - tot wanhoop gedreven - tot zelfmoordgedachten komen?

Jezus is gekomen om ons leven te geven, leven in overvloed. God maakte dat al duidelijk in de tuin van Eden. Daar stond de boom van het leven. Adam en Eva mochten eten van de vruchten van die levensboom, zoveel ze wilden. In dezelfde tuin stond de boom van de kennis van goed en kwaad. Dat was een ander verhaal. God vertelde hun: 'Van alle bomen in de tuin mag je eten, maar niet van de boom van de kennis van goed en kwaad; wanneer je daarvan eet, zul je onherroepelijk sterven.'

De Pentateuch, de vijf boeken van Mozes, begint met de schepping van hemel en aarde en wordt afgesloten met de beschrijving van de dood van Mozes. Het boek Deuteronomium neemt in de Pentateuch een heel aparte plaats in. Het geeft de toespraken van Mozes in de velden van Moab weer, te beginnen met een beschrijving van en een waarschuwende terugblik op de woestijnreis. Daarna volgt zijn grote rede waarin hij de wet van de tien geboden herhaalt en uitwerkt, en deze het volk op het hart bindt opdat het de zegeningen van het land zal bezitten. Dát is hier het grote punt: de voorbereiding op het land, niet zozeer het naderen tot God in het heiligdom, zoals in Exodus en Leviticus. Daarom vinden we vervolgens aanwijzingen over de plaats waar het volk God in het lánd zou gaan dienen. Aan het eind van het boek wijst Mozes Jozua als zijn plaatsvervanger aan, zingt hij zijn machtige, profetische lied en geeft hij het volk zijn zegen, elke stam afzonderlijk. Een aanhangsel beschrijft ten slotte zijn dood.

Wie kwam op het idee om prinses Jehosabat uit te huwelijken aan Jojada, gelovige priester van de God van Israël? Zowel haar ouders, koning Joram en koningin Atalja, als haar grootouders van moeders kant, Achab en Izebel, dienden de Baäl. Ongetwijfeld heeft God, die alles weet wat gaat gebeuren, de hand gehad in dit huwelijk. Satan meende dat het hem zou lukken om de dynastie van David uit te roeien. Maar God had beloofd dat er nooit iemand zou ontbreken op de troon van David (2 Sam.7:12-16; 2 Kron. 21:7). Hij gebruikte Jehosabat (en haar man) om tot Zijn doel te komen.

Waar zijn dan al de wonderen?' Gideon is bezig tarwe uit te kloppen in de wijnpers, als de Engel van de Heer hem aanspreekt: 'De Heer is met je, dappere held'. Deze woorden maken bij Gideon een stroom van woorden los die meer lijkt op een klaagzang dan op een 'dank je wel'. Nu wóónde Israël eindelijk in het land van de belofte, maar ze waren hun zegeningen kwijt!

Iedere vernieuwingsbeweging kondigt zich aan door haar voorlopers. Mannen die hun tijd als het ware vooruit zijn en die bevlogen zijn door de geest van de hervormingsbeweging die in later tijd op grote schaal het aanzien van het christendom bepaalt. Johannes Huss en John Wycliffe waren zulke mannen die als voorboden optraden van de Reformatie, die een eeuw later plaatsvond. Ook het Réveil of de evangelische kerkhervorming van de 19e eeuw kondigde zich in de 18e eeuw al aan. John Wesley en George Whitefield zijn gezichtsbepalende figuren in de opwekkingen van de 18e eeuw, maar in één adem met hen noemen we Jonathan Edwards, die als eerste theoloog van de bodem van de Nieuwe Wereld optrad en de grote motor is geweest in de First Great Awakening.

Wanneer er belangrijke politieke of maatschappelijke veranderingen ontstaan, veroorzaken die bij een groot deel van de mensheid vaak een gevoel van onzekerheid en/of verwachting. En wat hebben we in het recente verleden niet allemaal zien veranderen! Schrijver dezes is geboren in 1947, toen er nog geen sprake was van een staat Israël of een verenigd Europa. En wat te denken van al die nieuwe uitvindingen en toepassingen van de technologie? Wie kan zich nog een wereld voorstellen zonder internet, om maar iets te noemen? Het is dan ook boeiend om een van de bekendste wetenschappers van vandaag aan het woord te laten en te horen wat zijn verwachtingen zijn voor de toekomst van de mensheid.

'Dit artikel gaat over twee priesters, die allebei iets laten zien van het hogepriesterschap van Jezus. Hun voorbeelden zijn heel illustratief: ze laten enerzijds de rijkdom van de typologie zien en anderzijds tonen ze ons hoezeer Jezus boven die typen uitstijgt. Beide typen komen aan bod in de brief aan de Hebreeën en daaruit put ik dan ook rijkelijk. We zullen zien dat Jezus de betere hogepriester is (Hij vervult het hogepriesterschap veel beter dan Aäron ooit gedaan heeft) en dat Hij bovendien hogepriester is naar de ordening van Melchisedek - maar dat priesterschap is eigenlijk nog toekomst.

Begin jaren tachtig van de vorige eeuw baarde het boek van rabbi Harold Kushner Als het kwaad goede mensen treft veel opzien. We gaan dat boek niet bespreken, maar in dat boek kwam Kushner tot de conclusie dat het niet waar is dat God almachtig is en alles in de hand heeft: 'Hij staat erbij en kijkt ernaar!'. Het volgende verhaal illustreert misschien wat Kushner bedoelde. Een directeur ontslaat personeelsleden. Daaraan kan de personeelschef niks veranderen. Wel kan hij troosten en bemoedigen en helpen om een nieuwe baan te vinden. In het denken van Kushner en veel anderen, is God niet de directeur maar de personeelschef. Hij kan er ook niks aan doen wanneer iemand jammer genoeg ontslag krijgt. Andere factoren en krachten veroorzaken zo'n gebeurtenis. Het enige wat God kan doen is: troosten en helpen om zin te geven. Tot zover Kushner.

'Chaos op het spoor, files, lege schappen in sommige supermarkten en in het Slotervaartziekenhuis kan de hele dag niet meer geopereerd worden. De wanorde is groot na een stroomstoring in Amsterdam dinsdagochtend', kopte de Volkskrant op 17 januari jl.

Dit interview vindt plaats in Hilversum, in het gebouw van de Bijbelschool 'Gospel for Europe', waarvan Arjan (43) één van de initiatiefnemers is. Hij woont met zijn gezin (echtgenote Alinda en 4 kinderen in de tienerleeftijd) in Sliedrecht, waar hij ('bezwaard') lid is van de PKN ('Ik weet mij verbonden met allen die de Here Jezus van harte liefhebben. Kortom, ik ben lid van het Lichaam van Christus').

In het Oude Testament vinden we nogal wat portretten waarin we trekken van de Heer Jezus herkennen. Nooit lijkt dat portret helemaal, altijd ontbreken er dingen of lijkt het zelfs nogal misvormd. Toch is dat wel één van de manieren waarop God ons belangrijke lessen wil leren over Wie de Heer Jezus is: het is een vorm van aanschouwelijk onderwijs (vgl. Rom.15:4). Met de Emmaüsgangers is Hij het hele Oude Testament doorgegaan om uit te leggen wat allemaal op Hem betrekking had. Later op diezelfde dag van de opstanding heeft Hij aan de discipelen uitgelegd wat er allemaal al vervuld was door Hem (zie Luk.24:27 en 44-47).

Dat het Oude Testament voor christenen een bijzondere betekenis heeft, is al eeuwen duidelijk. Er wordt in de meeste Nieuwtestamentische Bijbelboeken frequent uit geciteerd. Mattheüs bijvoorbeeld gaat in het geslachtsregister van de Heer Jezus terug tot Abraham, en Lukas zelfs tot Adam. Mattheüs geeft ook regelmatig aan dat wat hij over de Heer Jezus schrijft, een vervulling is van wat door de Oudtestamentische profeten is gezegd.

Soms is de uitdrukking 'zo moeder – zo dochter' een compliment, maar in het geval van Atalja is dat absoluut niet het geval. Moeder Izebel verleidde de tien stammen van Israël tot afgoderij en schroomde niet hen te doden die haar in de weg stonden. Dochter Atalja maakt het nog erger. Als God het niet had verhinderd zou het haar zijn gelukt om het huis van David in zijn geheel uit te roeien. Hier zien we duidelijk satan aan het werk, en nog wel via een koningin.

Dit keer besteden we in onze serie over christelijke denkers aandacht aan een man wiens invloed op het protestantisme nauwelijks overschat kan worden en door wie de kerk in Nederland blijvend vorm en inhoud heeft gekregen: Johannes Calvijn. Hij was een kerkhervormer pur sang, maar bovenal een van de grootste exegeten die de wereldgeschiedenis heeft voortgebracht. De betekenis van Gods woord en de plaats die het kreeg in de protestantse liturgie gaat terug op Calvijns onvermoeide arbeid en ontzag voor Gods woord.

'Hij stelde mannen aan, die de Here een lied zongen en Hem loofden in heilige feestdos, terwijl zij voor de gewapende mannen uittrokken en zeiden: Looft de Here, want zijn goedertierenheid is tot in eeuwigheid. Op het ogenblik dat zij de jubel aanhieven, liet de Here de Ammonieten, de Moabieten en de lieden van het gebergte Seïr, die tegen Juda waren opgerukt, uit hinderlagen overvallen, en zij werden verslagen… Daarna kwamen Josafat en zijn volk hun buit roven… en men noemt die plaats tot op heden Dal der Lofprijzing' (2Kron.20:21,22).

In Romeinen 8 vers 17 lezen we dat als we delen in zijn lijden, dat gebeurt met de bedoeling dat we ook delen in zijn heerlijkheid. Lijden gaat vooraf aan de toekomstige heerlijkheid; die gedachte vinden we vaker terug in het Nieuwe Testament. 'Moest de Christus dit niet lijden en zo in Zijn heerlijkheid binnengaan?' zei de Heer Jezus tegen de Emmaüsgangers (Luk.24:26). En Petrus schrijft over de Geest van Christus die in de profeten was, en die, toen Hij vooraf getuigenis gaf van al het lijden dat over de Christus zou komen, ook melding maakte van al de heerlijkheid daarna (1Petr.1:11). Typologisch vinden we die gedachte al terug in het leven van Jozef, zoals beschreven in het boek Genesis. Deze gedachte zal voor de gelovigen in Rome, aan wie de brief omstreeks 57 n.Chr. is geschreven, een nog diepere betekenis gekregen hebben toen enkele jaren later (64 n.Chr) onder keizer Nero de christenvervolgingen begonnen. De apostel Johannes, die zo'n dertig jaar later verbannen was naar het eiland Patmos, wist ondanks het lijden dat hij ondervond toch dat 'de Here voor altoos en eeuwig regeert' (Ex.15:18; Ps.47:8-9).

Een tijd geleden mocht ik meewerken aan een Skype conferentie vanuit mijn huis met gelovigen in India. Een mooie uitdaging. Het thema dat werd aangedragen was de brief van Judas. Niet zo eenvoudig. Maar ik dook erin en ontdekte kostbare parels. De brief van Judas: uitermate boeiend. Kort maar krachtig.

U zou er niet vreemd van opkijken als er nu een artikel zou beginnen waarin het in de titel en ondertitel aangeduide Bijbelgedeelte werd besproken en overdacht. Maar er is met dit gedeelte iets aan de hand. Er zijn namelijk mensen die zich afvragen of dit gedeelte wel in de Bijbel thuishoort. 'Een vreemde gedachte', zult u zeggen, 'want het staat gewoon in mijn Bijbel!'. Inderdaad, maar in veel uitgaven staan er haakjes om Johannes 7:53-8:11. Daarmee geven degenen die verantwoordelijk zijn voor de vertaling en de uitgave van de tekst aan dat de authenticiteit van dit gedeelte betwist is, oftewel dat het onzeker is of het deel uitmaakt van de door Johannes geschreven tekst. Hoe kan dit onzeker zijn? Is het dan wel een geïnspireerd Schriftgedeelte? Kan het bijvoorbeeld dat het gedeelte misschien niet door Johannes is geschreven, en toch geïnspireerd is? Of is het aannemelijk dat het oorspronkelijk wel degelijk deel uitmaakte van de door Johannes geschreven tekst, maar dat bepaalde afschrijvers, die dit gedeelte wel zagen staan, het om duistere redenen doelbewust hebben overgeslagen toen zij Johannes' tekst overschreven?

Engelen spreken tot de verbeelding en door allerlei afbeeldingen (en de kinderbijbel) denken we te weten hoe ze eruit zien: groot, wit en met vleugels. Als het gaat over cherubs, denken de meeste mensen ook gewoon aan engelen. Als je cherubs of cherubijnen opzoekt op internet, worden ze veelal gezien als 'engelen van de tweede rang'. Na de Renaissance gaat men cherubs afbeelden als kinderkopjes met vleugels, en ontstaat ook het verkleinwoord cherubijntje. Joost van de Vondel dicht: 'Constantijntje, 't zalig kijntje, Cherubijntje, van om hoog ...' en dan heeft hij het over zijn vroeg gestorven zoontje. Etymologisch stamt cherubijn af van cherubim, wat een Hebreeuwse meervoudsvorm is die tot enkelvoud wordt omdat het enkelvoud zo weinig voorkomt.

Het woord 'advent' komt van het Latijnse woord 'adventus' en betekent 'komst'. Het verwijst naar Jezus Christus' komst als een kind naar deze aarde, maar ook naar zijn beloofde terugkeer, beter bekend als de 'tweede komst'. Al ver voordat het Kerstmis is, versieren veel mensen huizen en winkels met allerlei kerstdecoraties, waarvan de bekendste het kerststalletje is. Maar advent is veel meer dan een kindje in de kribbe, zoals we zullen zien.

'Syrische benden nemen jonge meisjes gevangen.' Helaas nog steeds een actueel bericht. In het huis van de Syrische legeroverste Naäman komen we zo'n meisje tegen. Ze is bij een inval in Israël buitgemaakt en verkocht als (kind)slaaf die moet doen wat van haar wordt gevraagd (Luk.17:7-10). We weten niets over haar, maar uit de paar woorden die van haar bekend zijn is wel het een en ander op te maken.

In Genesis 44 ontmoet Jozef zijn broers voor de tweede keer sinds hij onderkoning van Egypte is geworden. Het liefst zou hij direct met hen willen spreken over thuis, over vader, over Benjamin. Maar dat kan niet zomaar! Eerst moeten ze inzien wat ze deden toen ze Jozef verkochten.

Het is niet moeilijk om van deze beide Psalmen een indeling te maken; het drievoudig refrein: 'Wat buigt gij u neder, o mijn ziel, en zijt gij onrustig in mij? Hoop op God, want ik zal Hem nog loven, mijn Verlosser en mijn God!' geeft dat eigenlijk al aan (Ps.42:6, 12 en 43:5). Dat is de reden dat men ervan uitgaat dat Psalm 42 en 43 één geheel vormen.

De meeste christenen die ik ken dienen de Heer en anderen met een oprecht hart. We doen heel erg ons best. Wellicht is dat de reden waarom klachten of kritiek ons soms zo kunnen raken. We kunnen ons snel verkeerd begrepen, ondergewaardeerd of afgewezen voelen. Onze natuurlijke reactie is om onszelf te verdedigen, onjuistheden in de kritiek te vinden of zwakheden in het leven van de persoon die de kritiek levert. Als we niet voorzichtig zijn, kunnen we boos worden of eenzaam en alleen medelijden met onszelf gaan hebben. Of we stoppen met een opdracht die ons door God gegeven is. Of we worden bitter, agressief en gaan steeds minder op Christus lijken! Wat was jouw reactie de laatste keer dat je kritiek kreeg? Er zijn verschillende redenen die mensen ertoe aanzetten kritiek te leveren. Denk eens na over de volgende Bijbelse voorbeelden.

Maarten Luther, de grondlegger van de Reformatie, heeft voor enorme veranderingen gezorgd op het christelijk erf. In het begin zal hij zich niet hebben gerealiseerd waar zijn kritische uitingen toe zouden leiden. Wat hij in ieder geval niet beoogd heeft, was het ontstaan van een nieuwe kerk. Het is eigenlijk nauwelijks mogelijk in het bestek van een kort artikel recht te doen aan de betekenis van Luther, en al helemaal niet aan de ontwikkeling in zijn denken en handelen. Hopelijk wekt dit inleidend relaas, dat geschreven is rond drie keerpunten in zijn leven, in ieder geval uw interesse voor deze bijzondere man, en voor de manier waarop God hem heeft gebruikt.

Onze huidige tijd is er een van revolutionaire veranderingen waar geen enkele andere tijd mee te vergelijken is. Het is dan ook niet vreemd dat veel mensen, christenen en niet-christenen, zich vragen beginnen te stellen over de toekomst. Allerlei prognoses, hypothesen en fantasieën doen de ronde, maar er is niemand die weet waar het met de wereld naartoe gaat.

Wij mensen hebben de neiging onze focus te richten op wat er mist, op wat verkeerd is, op wat niet zou moeten zijn. De Schrift staat vol bemoedigingen om te kijken naar wat we wel hebben, op wat goed is, op wat is – en God dan te danken. Een atheïst kan genieten van een goede gezondheid en genoegen beleven aan het kijken naar de zonsondergang – maar is nooit dankbaar voor deze dingen. Om dankbaar te zijn moet je een gever erkennen. Ben jij een dankbaar persoon?

In veel kringen van christenen wordt gesproken over de Eredienst. Wat bedoelen we daarmee en in hoeverre is dat te vergelijken met het werk van de priesters in het OT? Hoe staat het met algemeen priesterschap en hoe komt dat tot uiting in de eredienst? Wat is aanbidding? Hoe doen we dat, en ook: wie doen dat eigenlijk? Tijd voor een kleine studie in Gods Woord en naar gegroeide praktijk.

Het thema van dit nummer van Focus is 'vluchtelingen' en vluchtelingen zijn afhankelijk van gastvrijheid. De vrouw die in deze bijdrage aan de beurt is, is een toonbeeld van gastvrijheid. Nu is haar gast - de profeet Elisa - weliswaar geen vluchteling, maar hij is wel vaak op reis en wij weten niet of hij - buiten de zogenaamde profetenschool - eigen onderdak heeft. Hij is waarschijnlijk nogal eens afhankelijk van de gastvrijheid van vreemden. Op zijn vele reizen passeert hij regelmatig de plaats Sunem. Daar woont een voorname (en verstandige) vrouw, haar naam blijft onbekend. Zij ziet Elisa en dringt er bij hem op aan dat hij bij hen(!) komt eten. Het blijft niet bij die ene keer, Elisa is welkom zo vaak hij wil. Zonder dat zij het weet, herbergt zij 'een engel' (Hebr.13:2), want zij herkent in hem een 'heilige man van God'. De Bijbel spreekt vaak over gastvrijheid, zowel in het Oude als in het Nieuwe Testament. Denk bijvoorbeeld aan de engelen in Genesis 18 en aan het huisgezin van Bethanië waar de Heiland liefde en gastvrijheid ondervond (Luk.10:38; Joh.12:1-2). Ook Paulus genoot herhaaldelijk van gastvrijheid (Hand.16:15), soms zelfs van totaal onbekenden (Hand.28:7). Het is een bevel (1Petr.4:9), een aanbeveling (3Joh.:5-7) en gastvrijheid wordt beloond (Mat. 10:41).

In de dijkwoningen langs de grote rivieren had bijna elk huis er een: een opkamer. Veel van de huizen dienden vroeger als woning annex bedrijf: een boerenbedrijf, een smederij of timmerwerkplaats. Andere dienden alleen maar om onderdak te bieden aan gezinnen, groot of klein, rijk of veelal arm. De dagelijkse ingang tot de woning bevond zich vaak aan de zijkant of 'achterom'. Daar speelde het dagelijkse leven zich af.

Vrijdag 13 november 2015, de dag waarop 's avonds gruwelijke aanslagen plaatsvonden in de stad Parijs. Zes terroristische aanslagen maakten meer dan honderddertig dodelijke slachtoffers en meer dan driehonderd gewonden, onder wie een groot deel ernstige verwondingen opliep. Europa en heel de wereld schrikken op van verontwaardiging, ongeloof en verdriet. Terloops wordt wel even vergeten dat er in het Midden-Oosten haast dagelijks terroristische aanslagen plaatsvinden. Desondanks is de verontwaardiging terecht, het is verschrikkelijk dat er dergelijke zinloze wreedheden worden begaan. Hoe reageert de wereld, hoe reageert de kerk en heeft terreur iets te maken met de profetie?

'En dus bestaat God', zo kopt het nieuwste boek van Emmanuel Rutten en Jeroen de Ridder. De ondertitel maakt direct duidelijk waar dit boek over gaat. 'De beste argumenten' voor het bestaan van God worden in dit boek uit 2015 helder uiteengezet. Rutten is wiskundige en filosoof aan de Vrije Universiteit te Amsterdam en Rutten is universitair docent filosofie en senior onderzoeker bij het Abraham Kuyper Centrum. Emmanuel Rutten is gepromoveerd op argumenten voor het bestaan van God en heeft wereldwijde bekendheid gekregen door het ontwikkelen van een nieuw 'godsargument' dat ook in dit boek uitvoerig wordt besproken. Jeroen de Ridder is gepromoveerd aan de TU Delft op een techniekfilosofisch proefschrift.

De 'vreemdelingenproblematiek' staat hoog op de agenda van de Europese Unie. Het woord heeft al een lading op zichzelf: de vreemdeling wordt immers geassocieerd met problematiek. En er zijn natuurlijk tal van praktische problemen met de vluchtelingenstroom gemoeid. Waar laat men immers zoveel mensen, hoe bieden we ze onderdak? Kan onze maatschappij deze nieuwkomers absorberen? En welk onderscheid maken we bij de stroom van vluchtelingen die ons land binnenkomt? Hoeveel mensen van hen moesten uit humanitaire nood hun land verlaten en hoeveel mensen wagen een avontuur op zoek naar (meer) geluk en welvaart? Hoe is onze veiligheid gegarandeerd, hoeveel mensen begeven zich onder de vluchtelingen naar het vrije Westen met radicale ideologieën of misschien zelfs wel snode plannen? De opsomming van vragen en problemen kan er toe leiden dat in het vreemdelingenvraagstuk al snel gevoelens van vreemdelingenangst of zelfs vreemdelingen-afkeer gaan overheersen.

Centraal in het evangelie staat de persoon van Jezus Christus: door Zijn bijzondere werk op het kruis kunnen we het eeuwige leven ontvangen. Dat is gratis, we kunnen niets anders doen dan dit geschenk aannemen – met grote dankbaarheid. Gratis is afgeleid van het Latijnse woord 'gratia' ofwel 'genade'. Maar wat betekent dit woord eigenlijk? In de Bijbel lijkt het woord heel wat meer te betekenen dan vergeving van zonden.

De apostel Paulus was zonder twijfel een gepassioneerd volger van de Heer Jezus Christus. Hij zag zichzelf als een ambassadeur van Christus met een Goddelijke boodschap van verzoening, 'terwijl God [als het ware] door ons maant' (2 Kor.5:19-20). Het volgen van zijn roeping was voor hem geen gemakkelijke taak: 'in alles verdrukt, maar niet benauwd; geen uitweg ziende, maar niet geheel zonder uitweg; vervolgd, maar niet verlaten; neergeworpen, maar niet omkomend' (2 Kor.4:8-9).

'Anderen moeten zich aanpassen aan onze cultuur en onze normen en waarden', hoe vaak hebben we dit de laatste maanden niet gehoord? Het lijkt alsof de manier waarop wij - Nederlanders - alles beleven, normatief is voor ieder ander! Maar waarom denken en handelen anderen vaak zo totaal anders? Waarom komen bijvoorbeeld mensen uit warme landen zo vaak te laat op afspraken? Welke kenmerken hebben al die verschillende culturen en wat kunnen wij ervan leren?

In deze reeks kerkhistorische portretten moet Erasmus zeker een plaats hebben. Deze wereldberoemde theoloog en humanist heeft een enorme invloed gehad op het denken van mensen in zijn eigen tijd en ver daarna. Hoewel hij altijd Rooms Katholiek is gebleven, is hij een baanbrekende kracht geweest voor de doorbraak die we tegenwoordig de Reformatie of de Hervorming noemen. Erasmus heeft veel gereisd en veel geschreven, en was een echte wereldburger.

'God is in de hemel en gij zijt op de aarde' (Pred.5:1). Er is een grote afstand tussen de eeuwige God en de vergankelijke mens, en toch kunnen wij met God communiceren! Maar dat niet alleen, we worden ook aangemoedigd om 'met vrijmoedigheid te naderen tot de troon van de genade, opdat wij barmhartigheid ontvangen en genade vinden tot hulp te op de juiste tijd' (Hebr.4:16). Dat niet elk gebed wordt verhoord is duidelijk, want het gebed is niet dat onze wil in de hemel geschiedt, maar Gods wil op aarde. Onze wensen en verlangens hoeven niet altijd overeen te komen met Gods wil. Daarnaast kunnen er ook verhinderingen zijn waardoor onze gebeden niet verhoord kunnen worden. Daarover gaat dit artikel.

In een themanummer over vluchtelingen moeten zeker ook vluchtelingen zelf aan het woord komen. Daarom is een interview gehouden met Rasak en Leyla Avakhti. Zij wonen in Staphorst; binnenkort hopen zij naar Meppel te verhuizen. Rasak is werkzaam als evangelist onder Moslims en Nederlanders. Leyla ondersteunt hem hierbij. Samen zijn zij de trotse (groot)ouders van 4 zoons en 4 kleinkinderen. Rasak is als Koerd geboren in Noord-Irak, Leyla is geboren in Iran. Wij krijgen toestemming om hen te tutoyeren; in hun cultuur is dat beslist niet vanzelfsprekend. Rasak beantwoordt de meeste vragen, terwijl Leyla ons met haar liefdevolle oosterse gastvrijheid voorziet van allerlei lekkers. Af en toe mengt zij zich in het gesprek.

Een (jonge) vrouw komt om hulp bij de profeet Elisa. Haar man, één van de profeten, is gestorven. Hierdoor zakt zij met haar twee kinderen onder de armoedegrens. Schuldsanering kent men in die tijd niet, evenmin als een weduwepensioen. En helaas verzuimt de maatschappij haar plichten. God heeft Zijn volk meerdere keren opgedragen om zorg te dragen voor de weduwen (steeds in één adem genoemd met vreemdelingen en wezen. Zie Deut. 24:19- 21; 26:12,13). Hij verbindt er zelfs Zijn zegen aan. Nu dreigt echter de schuldeiser haar kinderen weg te halen en als kindslaven te verkopen. Triest beeld. Terecht wijst veel later Jakobus in zijn brief op het belang van omzien naar weduwen en wezen (Jak 1:27).

Ik denk graag een beetje na over David. Nou ja, nadenken…. Misschien is het meer een beetje mijmeren. Ik stel me David voor als een grote, sterke, gespierde man - Saul was vast niet op zijn achterhoofd gevallen toen hij David voorstelde zich met zijn wapenuitrusting te tooien. Een en ander moet redelijk gepast hebben lijkt me en Saul was maar liefst een hoofd groter dan de rest. Bovendien kon David zich wapenen met het zwaard van Goliath, ook geen kleintje waarschijnlijk en niet al te licht. Dus als ik David voor me zie, dan zie ik een soort van overmaatse rugby speler, maar ik kan er goed naast zitten natuurlijk.

Onder de oude Grieken leefde al de gedachte aan evolutie, aan een natuurlijke oorsprong van alle leven. Ook werd soms een hoge ouderdom van de aarde aangenomen. De kerkvaders kwamen tegen dit alles in het geweer. Anders dan sommigen lijken te denken, gingen ze er vrij algemeen van uit dat de aarde jong is. Ook Augustinus was van mening dat de aarde nog geen 6000 jaar oud was. Moeten we als christenen Genesis letterlijk lezen en dus de evolutietheorie afwijzen? In dit artikel (een vervolg op In de voetsporen van Kepler) wil ik een aantal terreinen van de wetenschap langslopen en laten zien hoe de gegevens van Tycho (lees: de waarnemingen en onderzoeken die zijn gedaan) door Kepler (lees: de christen die aan Gods Woord vast wil houden) gebruikt kunnen worden. Hoewel het een vrij lang artikel is geworden, heb ik me wel moeten beperken. Aan het eind van dit artikel vindt u een aantal verwijzingen voor verdere studie; nummers in de tekst verwijzen daarnaar.

Paulus noemt in bijna al zijn brieven de namen van op dat moment nog levende mensen. Het betreft dan meestal trouwe of minder trouwe broeders en zusters. Zij bevinden zich ofwel in zijn gezelschap terwijl hij schrijft, ofwel in het gezelschap van de geadresseerden. Niet alleen in brieven die hij rechtstreeks aan personen heeft gericht noemt hij personen bij name (2Timotheüs, Titus, Filémon), maar ook in de meeste brieven die hij aan gemeenten heeft geschreven (Romeinen, 1 en 2Korinthe, Galaten, Efeziërs, Filippenzen, Kolossenzen, 1 en 2 Thessalonikers, en, als ook de brief aan de Hebreeën van Paulus is, ook daar). In ieder geval is zo direct duidelijk dat Gods Woord niet vanuit een ongrijpbaar fluïdum vanuit de hemel op de aarde is gevallen (zoals de Efeziërs geloofden dat met het beeld van Artemis was gebeurd; zie Hand.19:35). Zeker, het is geschreven onder de inspiratie en de leiding van de Heilige Geest (zie 2Tim.3:16; 2Petr.1:21), maar wel door mensen voor mensen – en vaak over mensen.

Zoals de morgenster het aanbreken van de dag aankondigt, zo wordt bijna iedere omwenteling in de kerkgeschiedenis voorafgegaan door het optreden van een of meer reformatoren of lokale bewegingen die de grote omwenteling aankondigen. Hun oriëntatie en bediening is vaak kenmerkend voor wat zich in tijden na hen zal afspelen. Zij vervullen de rol van weeënopwekkers, van smaakmakers, van wegbereiders.

Het jaar 2009 was zowel een Darwinjaar als een Calvijnjaar. De reformator bracht de Bijbel weer onder de aandacht, terwijl Darwin verantwoordelijk lijkt voor het loslaten van de Schrift ten faveure van de wetenschap. Afgelopen jaar was het kinderboek Topnerd Tycho aanleiding voor heel wat debat. Hoe zit het met de relatie tussen Bijbel en wetenschap? Wat weet de wetenschap eigenlijk? In dit artikel willen we kijken naar de beperkingen van de wetenschap en hoe we als christenen hier in kunnen staan. Daarbij treed ik in de voetsporen van een belangrijke wetenschapper uit de tijd van Galilei: Johannes Kepler, de man die de waarnemingen van Tycho (Brahe) gebruikte om nieuwe wegen in te slaan, maar die tevens een bijzonder gebed in zijn wetenschappelijke publicaties opnam.

De discussie over schepping en evolutie houdt opnieuw de gemoederen van veel gelovigen bezig. Enkele decennia geleden waren de scheidslijnen in deze discussie overzichtelijk. Deze speelde zich globaal af tussen een 'evolutionistisch en seculier' kamp en een 'creationistisch en Bijbelgetrouw' kamp. De evolutionisten wezen de Bijbel af als fabel. Volgens hen had de wetenschap al bewezen dat het ontstaan van de soorten werd verklaard door evolutie. Creationisten daarentegen gingen ervan uit dat de wetenschap bewijzen opleverde voor de jonge-aarde theorie. In de 21e eeuw heeft dat landschap zich gewijzigd door de sterke opkomst van het theïstisch evolutionisme. Voor het ontstaan van de wereld, het leven, van de soorten en van de mens gaan de aanhangers daarvan eveneens uit van de evolutietheorie, maar tevens belijden zij Genesis 1 en 2 te accepteren als woorden van God. In plaats dus van creationisten die beweerden dat zij alléén de Bijbel aan hun kant hadden tegenover de evolutionisten, zijn er nu zowel creationisten als evolutionisten die allebei beweren dat zij de Bijbel aan hun kant hebben. Dat maakt een studie naar Genesis 1 en 2 meer actueel dan ooit tevoren. Wat zegt de Schrift nu zélf? Dat is het onderwerp van deze studie.

Bij een weduwe denk je al snel aan een ouder iemand, maar het is best mogelijk dat de weduwe van Sarefath dertig jaar of jonger is als Elia door God op haar weg wordt gebracht. 'Ik heb een weduwe geboden voor jou te zorgen', zegt God op een dag tegen Elia. Het is een tijd van hongersnood als gevolg van de zonden van koning Achab. Maar de Here zorgt voor zijn dienstknechten. Nadat eerst raven opdracht kregen om Elia te voorzien van voedsel, kiest God nu een weduwe uit; niet in Israël (Luk. 4:25,26), maar in het heidense Sidon, waar de vader van Izebel regeert.

Wie was toch die man die geen plaats had in zijn herberg? Hoe heeft hij de geboorte van Jezus beleefd? Of is het verhaal dat in ons gezamenlijk geheugen is gekropen, toch wat anders dan we dachten? Lezend in het boek 'Jesus through Middle Eastern eyes' ben ik tot de conclusie gekomen dat die herbergier uit ons kerstverhaal in werkelijkheid geen rol heeft gespeeld. In plaats daarvan zou ik u willen voorstellen aan een gastvrij gewoon gezin uit Bethlehem, waarschijnlijk vrienden of familie van Jozef. Het is even wennen wellicht ...

Een aantal jaar geleden las ik 'De levende kerk – een ervaren predikant deelt zijn rijke inzichten', geschreven door John Stott toen hij de 80 jaar al ruim gepasseerd was. De historische bijlage in dat boek trok mijn aandacht: 'Waarom ik nog steeds lid ben van de Anglicaanse Kerk'. Zijn vier persoonlijke redenen hielpen me te begrijpen waar deze Bijbelleraar, die ik in de afgelopen drie decennia heb leren respecteren, vandaan komt.

Aan de vaststelling dat 'het lijden van de tegenwoordige tijd niet opweegt tegen de toekomstige heerlijkheid' uit de brief aan de Romeinen zal de apostel Paulus misschien wel vaak gedacht hebben tijdens zijn leven. Het lijden was hem immers niet vreemd! De Heer Jezus had dat tegen hem gezegd: 'Ik zal u tonen hoeveel u lijden zult voor mijn Naam!'. En we lezen dan ook van slagen, schipbreuken en andere gevaren (2 Korinthiërs 11:23-33). Volgens berekeningen heeft de apostel Paulus ongeveer 5.000 km. te voet en 9.000 km. per boot afgelegd. Maar dat was voor de apostel Paulus geen reden om te stoppen met zijn bediening die hij van de Heer had ontvangen.

Topnerd Tycho is bedoeld als een educatief kinderboek waarin de auteurs in Jip-en-Janneke taal uitleggen dat volgens hen de evolutietheorie bewezen is en dat dit helemaal niet betekent dat je niet meer in God hoeft te geloven.

Het was 2008. De behandelend arts had zojuist gemeld dat de tumor in mijn blaas waarschijnlijk kwaadaardig was. Ik was weer alleen. Daar lag ik. Net een eerste operatie achter de rug met zicht op een volgende operatie en misschien wel het nieuws dat…

'Wie zal Ik zenden en wie zal voor Ons gaan?' is de centrale gedachte in dit zesde hoofdstuk van het boek Jesaja. Het antwoord daarop vinden we in Jesaja's roeping en de aanvaarding van zijn dienst voor God. Hij zag een zondig volk en de Heilige Israëls, en kon zich niet stil houden. Maar voordat hij het 'wee u' over anderen uitspreekt, belijdt hij eerst zijn eigen zonden en zegt 'Wee mij!' (Jes. 6:5).

Thomas van Aquino werd in 1224 of 1225 geboren in het Italiaanse kasteel Roccasecca, bij Napels, in het toenmalige graafschap Aquino. Zijn vader was graaf Landulf van Aquino, zijn moeder was diens vrouw Theodora. Toen Thomas veertien jaar oud was, schreven zijn ouders hem in aan de universiteit van Napels, waar hij kennis maakte met de werken van Aristoteles, Averroës en Maimonides. Zijn ouders hoopten dat Thomas vervolgens toe zou treden tot de orde der benedictijnen en uiteindelijk uit zou groeien tot de abt van het klooster van Montecassino.

In Israël werd het jaar anders beleefd dan wij dat kennen: ze kenden een zevental feesten als vaste ankerpunten. Door het boek Wake Up hebben veel christenen wellicht voor het eerst kennis gemaakt met de Joodse indeling van het jaar en met de betekenis van de feesten zoals die door God aan Israël werden opgedragen. Dat boek is leerzaam, maar roept ook een aantal vragen op. De feesten hebben meerdere lagen, zoals vaak in de Schrift. Elk feest verwijst naar een concrete gebeurtenis, maar we kunnen ook een geestelijke betekenis en een profetische vervulling onderscheiden.

Jeremia was een profeet die een grote persoonlijke betrokkenheid bij zijn werk heeft gekend. Daarom is zijn profetie sterk autobiografisch. Op vele plaatsen laat hij horen hoeveel verdriet hij had over de toestand van de twee stammen, en hoe hij geworsteld heeft met de boodschap die hij moest doorgeven. Jeremia heeft dan ook een moeilijk leven gehad. Op alle fronten ontmoette hij tegenstand, zodat hij moedeloos werd en zijn dienst wenste te beëindigen. Daar komt hij eerlijk voor uit. Gelukkig heeft hij ook een boodschap van hoop mogen brengen. Hij had immers een God die hem geroepen had en op wie hij vertrouwde. De manier waarop God juist deze profeet heeft ondersteund, kan een bemoediging zijn voor allen die in onze tijd een profetische dienst onder het volk van God verrichten.

Is er in de Bijbel een vrouw te vinden, meer demonisch, afgodisch en gruwelijk moordlustig dan Izebel, echtgenote van koning Achab? Ze is geboren in het 'hol van de leeuw', het gebied van Tyrus (Ez.28) en Sidon, waar haar vader Etbaäl ('met hem is Baäl', of 'Baäl leeft') koning was. Achab kan geen slechter keuze maken dan juist deze vrouw te trouwen (16:31). Zij zet hem aan tot het doen van alles wat kwaad is in de ogen des Heren (21:25).

Waar moet je over schrijven als je de geschiedenis van de zending wilt verhalen? Waar begin je, wat laat je weg? Het leek me beter om aan de hand van voorbeelden (van vooral pioniers) duidelijk te maken wat zending is of zou moeten zijn. En natuurlijk kan dat niet zonder Bijbelse basis - dus vertrekt de trein vanuit de evangeliën, om na enkele haltes in Handelingen nog wat zelfgekozen plaatsen aan te doen. Wie weet helpt dit relaas sommigen om ook aan boord te stappen … of in elk geval meer betrokken te raken bij het nog steeds doorgaande werk van God in deze wereld.

Wat Petrus schrijft in 1Petr.3:21 blijft een intrigerende opmerking. Hij schrijft daar het volgende: 'Dit behoudt nu ook u: [het] tegenbeeld [de] doop, die niet is een afleggen van de onreinheid van [het] vlees, maar een vraag voor God van een goed geweten'. Dit is geen gemakkelijk te begrijpen Schriftplaats; geen enkele uitlegger mag dan ook suggereren dat zijn uitleg het einde van alle tegenspraak is. Toch wil ik een poging wagen.

In dit artikel willen we nadenken over de vraag hoe zendingswerk – of: het werk van de Heer - moet worden gefinancierd1. Voor velen is dit overigens helemaal geen vraag. Velen geven als antwoord 'via een achterban', of 'met behulp van een vriendenkring', of, nog korter: 'door sponsoring'. In alle gevallen veronderstelt dit vrijgevigheid van derden die zich voor langere tijd verbinden om een zendeling of een zendingsechtpaar financieel te ondersteunen.

Waarom kon Ezra er herhaaldelijk van getuigen dat 'de goede hand van God over hem was' terwijl Naomi - uit het boek Ruth - moest zeggen: 'de hand des Heren is tegen mij uitgestrekt' (Ruth 1:13,20,21)? Is het niet omdat Ezra een weg van gehoorzaamheid ging en Naömi niet? We zien in het boek Ruth dat Elimelek en zijn vrouw Naömi een weg gingen die niet naar de gedachten van God was. Ze voelden zich vanwege een hongersnood in Bethlehem genoodzaakt om naar Moab te gaan, een volk waarvan God had gezegd dat ze niet in de gemeente des Heren mochten komen (Deut.23:3; Ezra 9:1- 3). Was het niet beter geweest in deze nood God om raad te vragen dan een eigen weg te gaan?

In de 6e eeuw vertoonde het Christendom in het noordelijke deel van Europa een tweedeling, met aan de ene kant het christendom dat zich al in de vierde en vijfde eeuw over het Frankische rijk en over de Britse eilanden had verspreid, en aan de andere kant de nieuwe zendingsbeweging die zich vanuit Rome onder aanvoering van Paus Gregorius verspreidde. Gregorius wilde het hele christendom volgens een en dezelfde vorm en dezelfde richtlijnen organiseren en alle geledingen van het christendom terug brengen tot de moederkerk in Rome.

Het jaar zoals wij dat kennen is niet hetzelfde als wat we in de Bijbel lezen. In Israël werd het jaar anders beleefd, met een zevental feesten als vaste ankerpunten. Door het boek Wake Up hebben veel christenen wellicht voor het eerst kennis gemaakt met de Joodse indeling van het jaar en met de betekenis van de feesten zoals die door God aan Israël werden opgedragen. Dat boek is leerzaam, maar roept ook een aantal vragen op. In het eerste artikel (zie het vorige nummer van Focus) hebben we nagedacht over de betekenis van de eerste drie feesten. Dit tweede artikel gaat over het vierde feest en over de sabbat (die niet bij de zeven feesten hoort, maar er wel veel mee te maken heeft).

Tekenen en wonderen staan in onze tijd volop in de belangstelling. Ontwikkelingen roepen bij veel mensen vragen op. Kunnen wonderen, zoals genezingen, ook vandaag de dag nog gebeuren volgens de Bijbel? Is ziekte het gevolg van (een bepaalde) zonde, van de zieke of van een van zijn voorouders? Hangt ziekte samen met bezetenheid en moet er in genezingsbediening altijd een geest worden uitgedreven?

'Maak je klaar, verkleed je en ga naar de profeet in Silo', dat is de opdracht die koning Jerobeam aan zijn vrouw geeft. Gehoorzaam gaat ze, verkleed als vrouw van het volk om niet door de mensen herkend te worden. In haar bagage een gift voor de profeet, niet veel bijzonders.

Het jaar zoals wij dat kennen is niet hetzelfde als wat we in de Bijbel lezen. In Israël werd het jaar anders beleefd, met een zevental feesten als vaste ankerpunten. Door het boek Wake Up hebben veel christenen wellicht voor het eerst kennis gemaakt met de Joodse indeling van het jaar en met de betekenis van de feesten zoals die door God aan Israël werden opgedragen. Dat boek is leerzaam, maar roept ook een aantal vragen op. Vanuit het boek Leviticus wil ik proberen in een aantal artikelen de betekenis van de Feesten des Heren vanuit de Bijbel toe te lichten. Dit eerste artikel gaat over drie feesten die met elkaar vervlochten blijken te zijn.

Het Oude Testament is daarom zo'n leerrijk boek omdat het steeds heenwijst naar de komst van Hem die al genoemd wordt in Gen.3:15, het zaad van de vrouw dat de kop van de slang vermorzelen zal. In heel wat gebeurtenissen en instellingen van God daarna zien we steeds meer geopenbaard wie deze persoon is en wat de draagwijdte van zijn optreden zal zijn.

Eeuwen lang had God uitgezien naar iemand die Hem in alle dingen gehoorzaamde. En er zijn zeker gelovigen geweest die God van harte liefhadden en die het verlangen hadden zijn wil te doen. Toch hebben die zelfde gelovigen nooit ononderbroken, voor de volle honderd procent gedaan wat God van hen vroeg. Sterker nog: juist van grote geloofshelden worden ons in de Schrift vaak op openhartige wijze zonden en tekortkomingen meegedeeld.

We onderzoeken in dit artikel wat men onder profetie verstond in de tijd van de apostolische vaders. Dit is een verzamelnaam voor de auteurs van een aantal geschriften, die actief waren tussen 70 en 160 n.Chr.; de meesten van hen hebben nog één of meer van de twaalf apostelen gekend. Het zijn geschriften die de bedoeling hebben het getuigenis van de apostelen ongeschonden te bewaren en door te geven.

Profetie is een van de gaven en bedieningen die God aan de Gemeente heeft gegeven tot haar opbouwing. Onder profetie verstaan we in dit verband niet 'de Bijbelse profetieën' aangaande de toekomst, zoals opgetekend in bijvoorbeeld de boeken van Daniël en Openbaring, maar een geestelijke activiteit waardoor God tot zijn volk spreekt, in vroeger tijden tot zijn volk Israël en in deze tijd in en tot zijn Gemeente. De sleutelgedeelten over profetie vinden we in Rom. 12:1-6, 1 Kor. 12-14 en Ef. 4:11-16.

'Maar indien het kwaad is in uw ogen de HERE te dienen, kiest dan heden, wie gij dienen zult: òf de goden die uw vaderen aan de overzijde der Rivier gediend hebben, òf de goden der Amorieten, in wier land gij woont. Maar ik en mijn huis, wij zullen de HERE dienen!' (Jozua 24:15).

Gregorius I de Grote wordt rond 540 geboren in een gezin dat behoort tot de Romeinse hoge adel. Hij is nog vrij jong als hij in de jaren 572-573 praefectus urbi is, wat betekent dat hij een hoge bestuursfunctie vervult. Hij is dan verantwoordelijk voor de openbare orde en de rechtspraak in de stad Rome.

Bij het lezen van de evangeliën overkomt het iedereen wel eens, denk ik, dat je jezelf afvraagt waarom zoveel verschillende onderwerpen achter elkaar beschreven staan, schijnbaar zonder enige onderlinge samenhang. Omdat ik geleerd heb elk gedeelte van Gods Woord in zijn 'context' te lezen, probeer ik bij het lezen altijd een verbindende 'schakel' te vinden. Context wil zeggen: 'het geheel waarin een onderdeel geplaatst is, de samenhang'.

Voor veel mensen is het een droom om te kunnen reizen door de tijd, soms uit pure nieuwsgierigheid naar de toekomst, soms om gemaakte fouten te voorkomen, soms omdat ze wel eens heel precies zouden willen weten hoe één en ander echt gegaan is. We zouden bijna allemaal wel een dagje met de Heer op aarde willen meemaken, kijken hoe Hij over het water liep of water in wijn veranderde, en waarschijnlijk nog veel meer erbij hebben willen zijn toen Hij de dood overwon en weer levend aan zijn discipelen verscheen.

'Want de genade Gods is verschenen, heilbrengend voor alle mensen, om ons op te voeden, zodat wij, de goddeloosheid en wereldse begeerten verzakende, bezadigd, rechtvaardig en godvruchtig in deze wereld leven, verwachtende de zalige hoop en de verschijning der heerlijkheid van onze grote God en Heiland, Christus Jezus, die Zich voor ons heeft gegeven om ons vrij te maken van alle ongerechtigheid, en voor Zich te reinigen een eigen volk, volijverig in goede werken.'

Het instorten van de Twin Towers (alweer ruim 13 jaar geleden), de aanslagen in Kenya, Brussel, Parijs en Kopenhagen, de Arabische lente (die een winter werd) en de zegetocht van Boko Haram en IS: de (fundamentalistische tak van de) Islam is geradicaliseerd en het geopolitieke landschap is danig veranderd, met name in het Midden-Oosten. We zijn anders gaan kijken naar de ruim een miljoen allochtonen in ons land en de ruim een miljard moslims op deze wereld. Vormen de moslims in Europa een soort paard van Troje? Is de oorlog in het Midden-Oosten een voorbode van de eindtijd? Hoe kunnen we vanuit de Bijbel kijken naar de actuele stand van zaken? En hoe moet onze houding zijn tegenover onze moslim-buurman? Bijna teveel vragen voor een enkel artikel.

Dit nummer van Focus is voor een deel gewijd aan het onderwerp 'Profetie'. Profetie vormt een belangrijk onderdeel van het Bijbelse onderwijs. Veel gedeelten in de Bijbel gaan over profetische gebeurtenissen. Profetie is geen hobby van enkele nerds, maar behoort tot 'de hele raad van God' die de apostelen verkondigd hebben (Hand. 20:28; 2 Petr. 1:18-21). Het leek ons zinnig om in het kader van dit thema een interview af te nemen met iemand die het profetisch woord kent en liefheeft.

NBG, GNB, NBV, SV, HSV, TE, BGT, ... Hoeveel heeft u er? Ik heb het niet over uw spaarrekeningen of euro's, uw tablets of mobieltjes, uw keukenrollen of toiletrollen, uw CD's of boeken. Het interesseert mij helemaal niet hoeveel u er daarvan heeft, en het zijn ook mijn zaken niet. Ik heb het wel over het aantal Bijbels en dat in diverse Nederlandstalige Bijbelvertalingen. Eigenlijk zijn ook dat mijn zaken niet en u hoeft mij dus ook geen mailtje te sturen met het antwoord. Maar gaat u toch maar even kijken in uw boekenkast of waar u uw Bijbels ook liggen heeft. Dat zal ik meteen ook eens doen.

Wordt Poetin in de Bijbel genoemd? Een interessante vraag! Natuurlijk treffen we zijn naam niet letterlijk aan. Maar wordt hij misschien zonder naam of met een andere naam aangeduid? En zo ja, hoe wordt zijn land dan genoemd? Daarom zullen we onze vraag moeten verbreden. Zijn er hoofdstukken in de Schrift waar mogelijk de toekomst van de machtige staat Rusland wordt beschreven? En waar ook een belangrijk leider wordt genoemd?

Benedictus is rond 480 in Nursia, het huidige Italiaanse Norcia (bij Perugia) geboren uit een adellijke familie. Hij studeerde in Rome, maar verliet de stad voortijdig vanwege de zedeloosheid van zijn medestudenten. Hij trok zich rond 500 terug in Subiaco aan de Anio, ten oosten van Rome, waar hij drie jaar als kluizenaar in een hol lwoonde en zich wijdde aan boete en gebed. Hij werd door herders ontdekt, waardoor zijn naam bekend werd. Velen vonden bij hem steun en troost.

Is er een opname van de Gemeente en zo ja, wanneer vindt die plaats? Hoewel dit niet direct een fundamentele kwestie is, wordt zij om twee redenen in ieder geval steeds actueler. In de eerste plaats natuurlijk omdat het moment steeds dichterbij komt dat gelovigen het antwoord op die vragen uit eigen ondervinding zullen leren. In de tweede plaats omdat de discussie over dit onderwerp steeds vaker opduikt. De reden daarvoor is dat dit onderwerp in een grotere samenhang staat met de visie op de Gemeente, de eindtijd en op de wijze waarop Gods beloften in vervulling zullen gaan. Het betreft hier dus meer dan evangelisch-dispensationalistische haarkloverij. Dat het onderwerp relevant is, mogen we afleiden uit het feit dat de apostel Paulus hierover, geïnspireerd door de Heilige Geest, in de twee brieven aan de gelovigen in Thessalonika gedetailleerde uitleg heeft gegeven.

Terwijl van de vrouw(en) van Saul geen naam bekend is, wordt zijn bijvrouw bij name genoemd: Rispa, dochter van Ajja. Saul verwekte bij haar twee zonen: Armoni en Mefiboseth (andere dan 4:4). Als Saul sterft, volgt zijn zoon Isboseth hem op, bijgestaan door Abner, de legeroverste. Die ziet zijn kans schoon en heeft gemeenschap met Rispa (3:7 - Uit een stuk machtsvertoon? Vgl. 2 Sam. 16:20-22).

Elk mens wordt geboren als afstammeling van Adam, maar heeft tevens de mogelijkheid om christen te worden. Dat betekent dat er twee mensengeslachten op aarde zijn, elk met een eigen hoofd: Adam of Christus. In dit artikel willen we kijken wat dit met Gods bijzondere plannen te maken heeft en hoe dat doorwerkt in ons dagelijks leven. We zullen o.a. zien welke plek opvoeding door Gods Woord hoort te hebben, maar ook kijken we vooruit naar wat ons wacht. Behalve een doorgaande tekst zijn er ook twee studie-excursen. In de eerste wordt Rom. 5:12-21 nader uitgelegd, in de tweede gaan we in op Adam als beeld van de komende. De uitleg in de excursen vormt mede de basis voor dit artikel.

…want kinderen doen toch wat ze hun ouders zien doen. Wij willen in dit artikel enkele handvatten geven voor de opvoeding. Wie zijn 'we'? Wij zijn ouders van acht kinderen en inmiddels 9 kleinkinderen. 'Ervaringsdeskundigen' dus, zowel in positieve als in negatieve zin. We zijn geen professionele opvoeders, hoewel één van ons enkele jaren gewerkt heeft in een kindertehuis van het Leger des Heils en daarvoor ook een opleiding heeft gehad. Echter, de belangrijkste opleiding hebben we van onze eigen ouders gehad. Zij hebben ons een voorbeeld gegeven. Hebben ze het altijd volmaakt gedaan? Nee, maar wel vanuit de Bijbel en met een gezonde dosis liefde, wijsheid, geduld, aandacht, humor en zelfkennis.

Hoewel het boekje al drie jaar geleden is verschenen, past het inhoud zo goed bij het thema van deze Focus – opvoeding en social media – dat we het toch graag bij de lezers onder de aandacht brengen. Het 96 pagina's tellende boekje is geschreven door Els van Dijk, die al jaren directeur is van de Evangelische Hogeschool. Vanuit die hoedanigheid heeft ze vele honderden jongeren van dichtbij meegemaakt en heeft ze ook betrokkenheid getoond bij hun belevingswereld. We bevelen het zonder meer ter lezing aan bij iedereen die op een of andere manier betrokken is bij jongerenwerk.

Twee echtparen zijn mijn gesprekspartners. Stephan is al jaren leraar in het basisonderwijs en heeft samen met Andrea kinderen in de leeftijd van 5 tot 14 jaar. Ook Timon staat al jaren voor de klas, net als Stephan nu voor groep (7 en) 8; samen met Wieteke heeft hij kinderen van 4-10 jaar. Beide echtparen hebben ervoor gekozen om geen tv in huis te hebben en willen hun kinderen met de Heer opvoeden, met vallen en opstaan. Als voorbereiding hebben ze op mijn verzoek een speciale bijlage van het RD (van 11 juni 2014) gelezen. Ik had hen van tevoren ook wat vragen gemaild.

'Hoe haal je het in je hoofd!' zeggen we, als iemand iets doet of zegt dat in onze ogen volkomen misplaatst is. Wat we waarnemen in iemands gedrag verraadt kennelijk wat er in zijn gedachten is opgekomen. Dat kan een oppervlakkige beoordeling zijn: iemand probeert over een sloot te springen, maar helaas: hij heeft de afstand onderschat en haalt een nat pak. Wat hij dacht bij deze poging is nog tamelijk waardenvrij: hij doet een waarneming en heeft misschien een geringe overschatting van zijn capaciteit… ach, het kan de beste overkomen.

Wie ook maar een klein beetje op de hoogte is van de kerkgeschiedenis, weet hoe moeilijk het is geweest om als gelovigen in eenheid samen te komen. Het is een beetje kort door de bocht, maar we kunnen zeggen dat er tot aan Luther officieel maar één kerk was, de rooms- katholieke; het protestantisme maakte aan die 'eenheid' een einde. Maar daarmee hield het niet op, het was nog maar het begin.

WHet is absoluut onmogelijk het leven, het werk en de betekenis van de kerkvader Augustinus in één luttel artikel in Focus te beschrijven, laat staan recht te doen. Over weinig mensen uit de oudheid zijn namelijk zoveel biografische details bekend, weinigen hebben zoveel geschreven als hij, en zijn betekenis en invloed kunnen nauwelijks worden overschat. Wie zich in de literatuur over Augustinus wil verdiepen, wordt bovendien slachtoffer van een verlammende radeloosheid. Alle grote kerkhistorische handboeken verontschuldigen zich erover dat hun literatuuropgaven bij lange na niet volledig zijn. Tot op de dag van vandaag worden er over Augustinus wetenschappelijke boeken en artikelen geschreven, en hebben in binnen- en buitenland universiteiten aparte Augustijnse instituten geopend om het wetenschappelijk werk te stroomlijnen. Daarom beperk ik me in dit artikel tot een hoofdzakelijk biografisch overzicht.

Of we het nu willen of niet, in december is de kans dat we de geschiedenis van de geboorte van de Heer Jezus lezen, groter dan in de andere maanden. Veel mensen denken daarbij standaard aan enkele vaste attributen, zoals een stal, een kribbe, een os en een ezel. Deze komen dan ook steevast voor in de kerststallen die met name in katholieke streken wereldwijd worden aangetroffen. Worden die attributen ook allemaal in de Bijbel genoemd? Voor velen mensen is het een merkwaardige ontdekking dat slechts één van de genoemde zaken in de Bijbel voorkomt.

Vermoedelijk kijkt vrijwel elk meisje in iedere cultuur uit naar de dag dat de prins van haar dromen in levenden lijve voor haar zal staan. Ze droomt van een geweldige huwelijksdag en ziet zichzelf in haar bruidskleed als stralend middelpunt. 'En ze leefden nog lang en gelukkig'. Maar lang niet altijd komt dit 'sprookje' uit. Ook Tamar zal zo hebben gedroomd. Als dochter van koning David wacht haar een mooie toekomst. Ze is jong en knap. Nu woont zij nog in het vrouwenhuis, afgeschermd van de mannen. Maar er komt een dag waarop haar vader haar zal uithuwelijken. Wie zal de man zijn met wie zij haar leven mag delen?

In het vorige nummer van FOCUS stond een serie artikelen over de verborgenheid van de godsvrucht, de verborgenheid van de wetteloosheid en de verborgenheid van de gemeente. De eerste twee uitdrukkingen kun je terug vinden in de Schrift, de derde, de 'verborgenheid van de gemeente' als zodanig niet. In de brieven aan Efeze en Kolosse komt de uitdrukking 'de verborgenheid' negen keer1 voor. Hieronder kunnen we helaas maar kort ingaan op enkele verschillende betekenissen en onderscheidingen die de apostel Paulus aangeeft bij deze uitdrukking. Ze zijn erg belangrijk om ons te helpen onze roeping als christenen in deze wereld en in de toekomst beter te begrijpen.

'Want hoevele beloften van God er ook zijn, in Hem is het ja; daarom is ook door Hem het Amen, tot eer van God door ons' (2 Kor. 1:20).
De profetie van Micha beperkt zich niet tot zijn eigen tijd, maar strekt zich uit tot 'in het laatste der dagen' (Mi. 4:1). Het 'laatst der dagen' begint toen de Heer Jezus op aarde kwam en duurt voort tot aan Zijn komst in heerlijkheid. 'Nadat God vroeger vele malen en op vele wijzen tot de vaderen gesproken had in de profeten, heeft Hij in het laatste van deze dagen tot ons gesproken in de Zoon', aldus Hebreeën 1:1.

Het boek Wake up! van Arno Lamm en Emile-Andre Vanbeckevoort is op dit moment een van de best verkopende boeken in evangelische kringen. Ik had al enkele maanden geleden een exemplaar aangeschaft, was in de inleiding blijven steken en daarna was het – hoe toepasselijk – op m'n nachtkastje blijven liggen als ondersteuning voor m'n wekker. Na enkele enthousiaste verhalen van mensen die het wel gelezen hadden, besloot ik me er doorheen te slaan. Je moet er even voor gaan zitten: het boek telt op de kop af 500 bladzijden en voelt ook zwaar aan als je het oppakt.

Dit nummer van Focus heeft als thema 'spreken in talen/tongen'. Gerard Kramer heeft een leerstellige uiteenzetting gegeven en Kees Fieggen heeft vanuit zijn praktijkervaring geschreven. Nu volgt er een interview met Hans Hoddenbagh die al jaren bij Wycliffe werkt en dus iets met talen heeft.

Wie over het onderwerp 'spreken in talen' schrijft, waagt zich aan een riskant avontuur. Alleen al de aanduiding van het onderwerp verraadt reeds een positiekeuze van de schrijver. Heeft hij het over talen of over tongen? Waarom vond dit spreken plaats? Ging het in Hand. 2 en in 1 Kor. 14 over het zelfde verschijnsel? Kan het nog steeds voorkomen? Allemaal vragen waar ik in dit artikel op in wil gaan.

Begin juli 1971 heb ik op Piccadilly Circus de Here Jezus in mijn leven toegelaten. Een dag lang wist ik niet wat me overkomen was. Enkele dagen na mijn bekering werd voor mij gebeden dat ik 'vervuld met de Heilige Geest' zou worden en leerde ik in tongen spreken.

'Als dat een christen is, dan geef mijn portie maar aan Fikkie' was eens de titel van een traktaat. Veel ongelovigen weten precies wat een christen wel en niet mag doen en als ze niet voldoen aan hun normen dan heeft voor hen het christelijke geloof afgedaan.

Ambrosius is geboren in 339, in de Romeinse kolonie Augusta Treverorum, het huidige Trier, destijds de belangeijkste stad van N.O. Gallië. Zijn vader had daar de bestuursfunctie bereikt van 'praefectus praetorio Galliarum', wat inhield dat hij een van de hoogste keizerlijke functionarissen was in het gebied dat momenteel Frankrijk, Spanje, Portugal, West-Duitsland en de eilanden Sardinië, Corsica en Sicilië omvat.

Een groep vissers, een bezetene, een synagoge-overste en een zieke vrouw. Zij hadden te kampen met omstandigheden waar ze geen uitweg meer zagen. Met bezetenheid, de banden van de boze die hen tot slavernij bracht. Met ziekte die hen lichamelijk, geestelijk en financieel aan de grond bracht. En met de dood die de grond onder hun voeten weg leek te slaan. Ze hadden ook te kampen met trots, met gevoelens van schaamte of vrees voor mensen. De lichtende draad door deze geschiedenissen heen is de Heiland en Verlosser. Hij kende hun diepste nood. Hij ging geen enkele confrontatie uit de weg, wees niemand af. Vol erbarmen en zonder verwijt toont Hij zijn goddelijke kracht. Die zelfde Heiland is ook onze Verlosser, de Bron van levend water, de Vorst van het leven. Laten we Hem eens volgen op die veelbewogen dag, daar rond het meer van Galilea.

Batseba, vrouw van de Hethiet Uria, dochter van Eliam (of Ammiël, één van de helden van David 1 Kron. 3:5) en volgens sommigen kleindochter van Davids raadgever Achitofel (2 Sam. 23:34).Toch zal haar naam voor altijd gelinkt zijn aan het overspel met koning David. Ook ongelovigen kennen dit verhaal. De ernstige woorden van de profeet Nathan (2 Sam. 12:14) gelden zelfs in de 21ste eeuw.

In dit artikel staan we stil bij 1Tim.3:16. Waarom begint Paulus in zijn aan Timotheüs gerichte brief ineens over 'de verborgenheid van de godsvrucht'? Schuift hij dat als een uitweiding tussen de andere thema's in zijn brief? Of is er verband met het voorafgaande en het volgende? En wat bedoelt hij er precies mee?

'Hoe staat het met je gebedsleven?' Een vraag die velen ongemakkelijk maakt. Zo'n vraag krijg je (gelukkig?) niet iedere dag. Ons gebedsleven is een wezenlijk aspect van onze relatie met God. Abraham had zo'n relatie met God. In Genesis 18 ontdekken we iets van het gebedsleven van deze man Gods.

Hoe vaak heb je het al gelezen: 'Komt tot Mij, allen die vermoeid en belast bent en Ik zal u rust geven. Neemt Mijn juk op u ...', en je afgevraagd hoe je rust kunt vinden onder een juk? Zegt Paulus niet tegen de Galaten 'Laat u niet weer onder een slavenjuk binden' (Gl 5:1)? Hoe vinden we rust bij Hem en wat is Zijn juk, waarvan Hij belooft dat het zacht en licht is? Laten we eens beter naar Mt 11:28-30 kijken.

Vandaag was ik van plan om naar Colombia te gaan. Ik zou met Delta Airlines om 15:00 uur vanaf Schiphol vertrekken. Maar door omstandigheden hebben Anneke en ik besloten de geplande reis van bijna drie weken niet door te laten gaan. Het geeft me een dubbel gevoel. Met mijn verstand weet ik dat onze beslissing om niet te gaan de juiste beslissing is, en toch was ik klaar om te gaan.

Heeft God geheimen, dingen die Hij alleen maar aan ingewijden toefluistert? De Bijbel spreekt over een aantal geheimenissen (verborgenheden), dus je zou haast denken van wel. Maar dan lees je wat de Heer Jezus zegt: 'Ik prijs U, Vader, Heer van de hemel en van de aarde, dat U deze dingen voor wijzen en verstandigen hebt verborgen en ze aan kleine kinderen hebt geopenbaard' (Mat.11:25), en dan realiseer je je dat Gods plannen in elk geval niet ingewikkeld zijn: een kind kan het begrijpen!

Het woord verborgenheid of mysterie zou de associatie kunnen oproepen van een soort verborgen genootschap van mensen die kennis met elkaar delen waar 'gewone' mensen geen toegang toe hebben. In de tijd dat het Nieuwe Testament geschreven werd, waren er inderdaad zogeheten 'leraars', die zich lieten voorstaan op kennis-voor-ingewijden, waar men alleen door het navolgen van rituelen en geboden toegang toe verkreeg.

Op een paar plekken in de Bijbel vinden we de uitdrukking: 'tafel van het hart'. Het gaat om Spr 3: 3, 7: 3, Jer 17: 1 en 2 Cor 3: 3 Wat precies met deze uitdrukking bedoeld wordt is niet meteen duidelijk. Wel duidelijk is dat het om iets in het innerlijk gaat, waarbij het hart voor de oosterling een bijzondere plek van aansturing is.

Athanasius van Alexandrië was de beroemdste van de Alexandrijnse bisschoppen, en stond bij vriend en vijand zowel tijdens zijn leven als in later tijd bekend als een markante persoonlijkheid. Hij is vooral bekend geworden als de gedreven hoofdverdediger van de geloofsbelijdenis van Nicaea.

'Ziet, hoe goed en hoe lieflijk is het, als broeders ook tezamen wonen.' (Ps.133:1) Wie ook maar een klein beetje op de hoogte is van de kerkgeschiedenis, weet hoe moeilijk het is geweest om als gelovigen in eenheid samen te komen. Het is een beetje kort door de bocht, maar we kunnen zeggen dat er tot aan Luther officieel maar één kerk was, de rooms- katholieke; het protestantisme maakte aan die 'eenheid' een einde. Maar daarmee hield het niet op, het was nog maar het begin. Calvijn en Zwingli hadden ieder weer een eigen visie op kerk-zijn en kwamen al gauw afzonderlijk samen. Later ontstonden naast de staatskerken de evangelische gemeenten in al hun diversiteit, en met het ontstaan van allerlei vormen van huisgemeenten is het einde van de verdeeldheid zeker nog niet in zicht.

Welnu, dit zegt de HEER, die jou schiep, Jakob, die jou vormde, Israël: Wees niet bang, want ik zal je vrijkopen, ik heb je bij je naam geroepen, je bent van mij! Moet je door het water gaan – ik ben bij je; of door rivieren – je wordt niet meegesleurd. Moet je door het vuur gaan – het zal je niet verteren, de vlammen zullen je niet verschroeien. Want ik, de HEER, ben je God, de Heilige van Israël, je redder. (Jes. 43:1-3).

Wat een bewonderenswaardige vrouw, die Abigaïl. Zij bezit alles wat je als vrouw maar kunt wensen: schoonheid, wijsheid, een rijke man, noem maar op. Ze groeit op in het vruchtbare bergland van de Karmel. Haar naam betekent zoiets als: vader verheugt zich. Kennelijk is deze vader blij met zijn dochter. Maar waarom huwelijkt hij haar dan uit aan een man als Nabal, wiens naam 'dwaas' betekent? Wellicht speelt geld een rol. Nabal bezit 3000 schapen en 1000 geiten. Hij is dus een aantrekkelijke partij, die zijn bezit graag uitbreidt met een aantrekkelijke jonge vrouw. Hij is een nakomeling van Kaleb, maar helaas is er van diens geloof geen spoor te vinden. Groter tegenstelling binnen een huwelijk kan men zich nauwelijks voorstellen.

Israël ondergaat op dit moment een omwenteling in de voorziening van olie en gas en moet wennen aan de nieuwe rol die het kan gaan spelen in de energiemarkt. Tot een aantal jaren geleden was Israël geheel aangewezen op buitenlandse toeleveranciers van steenkool, olie en gas en kon daarin geen zaken doen met de Arabische buurstaten, die spreekwoordelijk zwemmen in de olie. Landen als Zuid-Afrika en Nigeria waren belangrijke partners. Tot de Arabische lente kon het nog rekenen op gasleveranties uit Egypte, maar de vele aanslagen op de pijpleiding door de Sinaï woestijn maakten deze gaslevering uiterst onzeker en de toevoer is nu definitief stopgezet.

In de zeven brieven die Johannes aan de zeven gemeenten moest schrijven, spreekt de Heer Jezus ons allemaal aan. Steeds weer vinden we de uitspraak 'wie een oor heeft, laat hij horen wat de Geest tot de gemeenten zegt'. Het bijzondere van deze brievenreeks is dat hij deel uitmaakt van een profetisch boek. Ook de zeven brieven zijn profetie. Daarom spreken ze het hart aan en geven tegelijk een Goddelijke visie op de kerkgeschiedenis. In dit artikel wil ik inzoomen op de waarschuwing die aan Filadelfia wordt gericht: 'houd wat u hebt, opdat niemand uw kroon neemt' (Op3:11). Wat heeft dat ons te zeggen in onze tijd? Wat 'heeft' Filadelfia eigenlijk? Om dat goed te bezien, plaats ik Filadelfia tegen de achtergrond van het hele boek Openbaring.

Er zijn in het Nieuwe Testament twee woorden voor kroon: diadema, dat 'koninklijke kroon', betekent en waarvan het woord diadeem afkomstig is; en stephanos, de 'overwinnaarskroon of krans', waarvan de naam Stéfanus afkomstig is. Een kroon (diadema) kun je krijgen of erven, maar de enige manier waardoor je een overwinnaarskroon of krans (stephanos) kunt krijgen is om deze te verdienen.

Een klein onverwacht pareltje uit Gods Woord treffen we aan in Hand 6: 1-7. Door de zorg voor buitenlandse weduwen ontvangen de getrouwe gelovigen een onverwachte zegen: vijandige Aäronitische priesters worden gehoorzaam aan het geloof. Hoe vaak is in gemeenten de zorg voor weduwen een primaire taak? Hoe vaak richten wij ons op het jonge, manlijke, krachtige, rijke of intellectuele deel van de samenleving en denken we daardoor ook de rest van de bevolking als zegen des Heren te zullen ontvangen?

Tot nu toe wist ik Benjamin niet zo goed te plaatsen. Bij de jongste denk je al gauw aan lieflijk, zacht, eventueel verwend, maar dat blijkt uit niets. Het is ook zeker niet het imago van zijn nazaten, Benjaminieten. Uit de naamgeving blijkt dat zijn moeder heel andere gedachten over hem koesterde dan zijn vader. Kortom het is moeilijk een eenduidige typering te geven over hem. Hoog tijd om ons te verdiepen in verdere details.

Gelovigen in Judéa toen, jij in Nederland nu?! 'Hij zal voor Hem uitgaan in de geest en in de kracht van Elia, om het hart van de vaderen te bekeren tot de kinderen en de ongehoorzamen tot de bedachtzaamheid van de rechtvaardigen, om voor de Here een toegerust volk gereed te maken' (Luk.1:17)

Regelmatig wordt er onderzoek gedaan naar hoe gelukkig mensen zich voelen. Steevast staan de Scandinavische landen bovenaan, gevolgd door Nederland. Wat is geluk, wanneer ben je gelukkig? De zaligsprekingen geven een heel ander antwoord dan wat de meeste mensen aan een marktonderzoeker zouden geven. Wie verbindt geluk nu met treuren, een rein hart en vervolging? Maar Jezus daagt zijn discipelen uit om radicale keuzes te maken, te investeren in de toekomst, Zijn toe-Komst. In dit artikel willen we een kosten-baten analyse maken op de manier zoals Hij dat doet. We nemen ons uitgangspunt in de zaligsprekingen, vooral in de laatste twee.

Als de Heer Jezus komt als de beloofde Messias te midden van zijn volk en de verwachting in Israël begint te stijgen, gaat de Heer er eerst eens rustig voor zitten met zijn discipelen. Als eerste wil Hij namelijk met ze praten over wie zijn discipelen mogen zijn tot het moment dat Hij zijn plaats als de beloofde Vredevorst kan innemen. Die discipelen zouden namelijk nog moeten leven in een wereld waar van dat rijk nog niets zichtbaar is, waar geen vrede en geen gerechtigheid is en waar zij om wille van zijn Naam nog verdrukking zouden lijden. Horen bij de Heer moet eerst groeien in je hart. Te laten zien dat je Hem toebehoort, moet eerst zichtbaar worden in je leven.

In drie artikelen in dit nummer van Focus willen we nadenken over de zaligsprekingen. Voordat we dit doen, is het belangrijk om eerst een algemene, beknopte inleiding te geven op het evangelie naar Mattheüs en de Bergrede waarin de zaligsprekingen staan.

Wat zijn apologeten? In dit artikel bestuderen we de ons bekende Griekse apologeten van de tweede eeuw. Maar wat zijn apologeten precies? Het woord betekent lett. 'verdedigers', van het Griekse apologeomai = zich verdedigen. Een apologie (Gr. apologia) is een verdediging of een verdedigingsrede. De apologeten verdedigden het christendom tegen heidense polemieken die tegen hen geschreven waren. De geschriften van de apologeten hadden een min of meer wetenschappelijk karakter. Als het grote voorbeeld van dergelijke geschriften zagen zij de rede van Stéfanus in Handelingen 7.

Michal (ook wel Mikal) is de jongste dochter van koning Saul. Zij is dus opgegroeid aan het hof. Haar moeder Ahinoam is een verre nazaat van Aäron (1Sam14:50;1Kron6:50-53), maar onverdeelde eerbied voor en toewijding aan de God van Israël is helaas niet te vinden in dit gezin. Vader Saul heeft herhaaldelijk bewezen dat hij zijn eigen eer belangrijker vindt dan de eer van God (1Sam15:30). Hij, de koning, gebruikt de mensen om zich heen - zelfs zijn eigen dochter - als pionnen op zijn schaakspel.

Op het artikel Babylon, Verborgenheid, dat in Focus nr. 19 is verschenen hebben ons een aantal reacties bereikt, waarvan enkele ook kritisch van aard en de redactie en redactieraad hebben besloten hier in een naschrift aandacht aan te besteden. Om te beginnen zij vermeld dat ondergetekende de auteur is van dit artikel en dat de inhoud van het artikel dus voor mijn verantwoording komt. Dat deze vermelding ontbrak in Focus 19 is ons in de proefdrukcontrole helaas ontgaan, dat zij bij dezen rechtgezet. Bij het lezen van het artikel blijken er, in ieder geval voor een aantal lezers, misverstanden te kunnen ontstaan of conclusies te worden getrokken die door de auteur niet zijn bedoeld.

De avond voordat de Heer Jezus gekruisigd werd, riep Hij Zijn discipelen bij elkaar en stelde Hij het avondmaal in. Een simpele, symbolische maaltijd die Zijn discipelen en de generaties na hen zouden herinneren aan Hemzelf en die het offer van Zijn dood centraal zou stellen. In de eerste Christelijke gemeenschappen was de viering van het avondmaal even belangrijk als onderwijs, gemeenschap en gebed. Zij 'volhardden' er in (Hand. 2:42). Hoe zou de hedendaagse christen de maaltijd van de Heer moeten vieren? Wat leert de Bijbel ons daar over? In hoeverre bepalen de Bijbelse voorbeelden de standaard? Maakt de manier waarop we het vieren echt uit?

Er zijn nogal wat manieren waarop leiderschap in de wereld geregeld is. Dat geldt voor sportverenigingen, eerste of tweede kamers, bedrijven en instellingen en natuurlijk ook voor kerken of denominaties of hoe men het maar noemen wil. Onlangs las ik nog in een boek dat evangelische christenen (en ik denk niet alleen de evangelische) de nare gewoonte hebben om te denken dat God over veel teksten in de Bijbel een zwart-wit mening heeft, die toevallig heel precies overeenkomt met de persoonlijke mening van zo'n christen.1 En misschien geldt dat wel in grote mate voor het thema leiderschap. Als we heel eenvoudig zouden kunnen doen wat er in de Bijbel staat dan waren er natuurlijk niet zo veel verschillen tussen kerken.

Deze week doet de school een extra inspanning om de kinderen de gewoonte bij te brengen om een fluo hesje te dragen als het donker is. Het is natuurlijk ook een stuk veiliger omdat de kinderen beter zichtbaar zijn langs de straat. De school heeft er een stimulerende actie bij bedacht. Aan de schoolpoort staat er telkens een juf of een meester en die noteert of de kinderen met een fluo hesje naar school zijn gekomen. Als ze het vijf keer aanhebben krijgen ze een beloning. De verwachting om een beloning te krijgen zorgt er natuurlijk voor dat de kinderen hun fluo hesje aandoen.

Wie heeft er nooit met grote bewondering naar een begaafd pianist gekeken en zich afgevraagd hoe het mogelijk is om met tien vingers zo iets prachtigs tevoorschijn te toveren? Je weet dat hier veel oefening voor nodig is en bij toppianisten natuurlijk een forse dosis talent, maar een bioloog weet dat dat lang niet alles is. Vanuit dit voorbeeld willen we in dit artikel kijken naar hoe een goede samenwerking in de gemeente van onze Heer tot stand komt. Uiteraard doen we dit vanuit 1 Korinthe 12.

Tim Keller en Gregory A. Boyd zijn twee christenen die vol geestelijk vuur en passie het christelijk geloof verdedigen. Boyd als afgestudeerd apologeet en theoloog, en Keller als voorganger en stichter van de Redeemer Presbyterian Church in New York. Op twee totaal verschillende manieren schrijven zij overtuigend over de waarheid van het christelijk geloof. Boyd heeft een erg toegankelijke, warme en lezersvriendelijke briefwisseling met zijn ongelovige vader in boekvorm uitgegeven (Brieven van een scepticus) en Keller schrijft een thematisch en makkelijk te lezen studieboek dat meer filosofisch van aard is (In alle redelijkheid).

De tekst uit Habakuk 3:17-19 is een veel geciteerd gedeelte en is voor veel gelovigen, in alle tijden, een bron van troost en bemoediging geweest. Maar theorie en praktijk kunnen vaak ver uit elkaar liggen, toch? Het is ook niet zo dat Habakuk, als hij om zich heen keek, onmiddellijk stond te juichen over hetgeen hij zag. Neen, hij had vragen, veel vragen en zocht naar antwoorden. De betekenis van Habakuks' naam kan omarming betekenen, anderen denken dat het meer is dan een omarming en denken eerder aan 'worsteling'. Habakuk 'worstelde' met levensvragen waarmee ook wij kunnen worstelen! Hij worstelde zoals Jakob worstelde met een man om een zegen (Gen. 32:22). Pas toen Habakuk de antwoorden op zijn vragen kreeg was hij in staat om te zeggen 'nochtans zal ik juichen in de Heer!' Willen we eens nagaan wat Habakuk's vragen inhielden en welke antwoorden hij kreeg en tenslotte wat dat met hem deed?

Wie zegt het niet, zo rond de dagen van Kerst en Oud- en Nieuw: een gelukkig nieuwjaar, misschien wel de meest gehoorde 'geluk'-wens van het hele jaar. De wens is afgeleid van het werkwoord gelukken, en wil dus zeggen dat onze plannen mogen slagen, onze voornemens tot stand mogen komen en onze wensen in vervulling gaan. Tegelijk lijken we ons maar al te zeer bewust dat wij onze voorspoed en geluk niet in onze hand hebben. Als iets bijna fout gaat en toch nog goed afloopt heet dat in de volksmond 'gelukkig' of zeggen we dat iemand 'geluk' heeft gehad - wat wil zeggen dat het noodlot of de omstandigheden 'hem welgezind' zijn geweest. Het had voor het zelfde geld immers ook verkeerd kunnen aflopen. En dan is er nog het 'pure geluk' dat je fortuinlijk kan treffen als je een lot wint, in de hoop dat je er ook 'gelukkig' van wordt, dus dat het je als mens blijde voorspoed brengt en je verstoken mag blijven van ongeluk, armoede, ziekte of tegenslag. Omdat het woord geluk in het dagelijks gebruik zo'n onbestemd karakter heeft gekregen wat betreft de oorzaak of de gever van elk geluk, spreken gelovigen onder elkaar liever van een 'gezegend' nieuwjaar. Op de keper beschouwd bedoelen we daar eigenlijk niet zo heel veel anders mee, als we het woord geluk tenminste weer zouden herwaarderen naar Bijbelse maatstaf.

Origenes van Alexandrië wordt wel de invloedrijkste vroegchristelijke schrijver genoemd. Ook wordt hij beschouwd als de grootste geleerde van de christelijke oudheid1. Alleen al daarom is het goed aandacht aan hem te besteden.

Het verhaal over de zaaier dat de Here Jezus vertelde zal bij velen welbekend zijn. We lezen het zowel in Mattheus 13 als in Markus 4 en Lukas 8. Kunnen we misschien toch nog iets nieuws leren uit deze bekende gelijkenis? Waarschijnlijk heeft de Heer Jezus het verhaal van de zaaier meerdere keren verteld en iedere evangelist beschreef de gelijkenis met zijn eigen - door God geïnspireerde – woorden. We lezen dat de gelijkenissen voor insiders bedoeld zijn: 'Jullie mogen de geheimen van het koninkrijk van de hemel kennen, hun is dat niet gegeven' (Mat 13:11)

De naam Seruja komt 26 maal voor in de Bijbel, voornamelijk in de samenhang 'zonen/zoon van Seruja' Ik heb lang gemeend dat Seruja de vader was, want waar in de Bijbel vind je deze aanduiding in verband met een moeder? Het is een intrigerende vraag waarom van Joab, Abisaï en Asaël wel de moeder, maar nergens de vader wordt genoemd. Had Seruja 'de broek aan' in huis? Niet waarschijnlijk. Was haar man overleden en stond zij alleen voor de opvoeding? Die vraag is moeilijk te beantwoorden. Er is weinig over haar bekend. Laten we eenvoudig enkele tekstplaatsen nagaan.

Dat de Gemeente van God enerverende dagen doormaakt kan niemand meer zijn ontgaan. In een tijd, waarin de wereld om ons heen in niet eerder vertoond tempo van aanzien verandert, ondergaat het aanzien van het christendom eveneens een globale transformatie. Ingrijpende veranderingen in de beleving van het geloof, nieuwe kerkvormen en -structuren en een nieuwe accenten in de prediking zijn voorname elementen in dit veranderende christendom. Terwijl in het Westen veel traditionele kerken op hun retour lijken te zijn, vindt er een 'boom' plaats van vnl. charismatische en pinksterkerken in m.n. Latijns Amerika, Afrika en Azië. Werd honderd jaar geleden het christendom nog vanuit het dominante Westen naar 'de zendingsgebieden' gebracht, zo bepalen nu de ontwikkelingen in deze landen in toenemende mate de theologische agenda.

In het jaar 539 voor Christus gebeurde er iets buitengewoons tijdens één van de banketten die georganiseerd werd door koning Belsazar: er kwamen 'vingers van een mensenhand tevoorschijn, die op het pleisterwerk van de wand van het koninklijk paleis schreven'. De koning was enorm geschrokken en loofde een grote beloning uit voor degene die de boodschap kon ontcijferen. 'Toen antwoordde Daniël en zei in de tegenwoordigheid van de koning: Houd uw geschenken voor uzelf en geef uw beloningen aan een ander. Toch zal ik nu het schrift voor de koning lezen en de uitleg ervan zal ik hem laten weten.' (Daniël 5:5, 17).

Ik had het voorrecht om een bijzondere ervaring op te doen. Ik mocht samen met mijn vrouw 'dineren in het donker'. Mijn vrouw werkte namelijk met blinde en slechtziende kinderen. Haar werkgever organiseerde een inlevingsgebeuren om te ervaren wat het betekent om blind te zijn. Zo kregen we de gelegenheid om op restaurant gaan, maar dan wel terwijl het er volledig donker was. Je zag echt geen steek voor ogen. Eten wordt opeens helemaal anders en je gaat beseffen dat we voor een - niet onbelangrijk deel - eten met onze ogen. Om maar een voorbeeld te geven: Als voorgerecht kregen we zalm dat fijn gesneden was, waarbij er aanwezigen waren die dachten dat we fijn gehakt voorgeschoteld hadden gekregen. Maar wat misschien wel het meest ingrijpend was, was dat we ons helemaal moesten laten leiden door iemand anders. We namen elkaars schouder vast en zo werden we naar onze tafel geleid, terwijl we niets konden zien. Het was pikdonker en dus moesten we blindelings volgen.

Als Jozef op het punt staat zich bekend te maken aan zijn broers is er al heel wat aan vooraf gegaan. Honger dreef hen naar Egypte en verarmd kwamen ze er aan. Hun geweten ging spreken als gevolg van de vragen die de onderkoning stelde. Er gebeurden vreemde dingen die hen nog meer beangstigden. Weer thuis gekomen was men even opgelucht, maar al snel werd de onrust weer groter en werd het bedreigend. Terug gaan zonder Benjamin was geen optie, maar hem meenemen was evenzeer een groot risico, hun broer Simeon had immers al moeten achterblijven en hun vader zou dat allemaal niet overleven. Ze zaten in een fuik en konden alleen maar verder zwemmen, terwijl het net steeds krapper werd.

Het lijkt erop dat Johannes pas begint te schrijven aan het eind van zijn leven. Dat betekent dat wat hij schrijft, doorleefd en beproefd moet zijn. In zijn evangelie spreekt Johannes over zichzelf meestal als de 'discipel die door Jezus geliefd werd'. Hij was het die aan de boezem van Jezus lag bij de Paasmaaltijd. Hij is het ook die verderop in zijn brief zo heel puntig over de liefde schrijft. Heel diep heeft hij Gods liefde gevoeld. Daarom is het zo opmerkelijk dat hij daarmee niet begint. In het eerste hoofdstuk komen we het woord 'liefde' niet tegen, maar wel begrippen als leven, gemeenschap, licht, waarheid en zonde. Deze zijn het onderwerp van deze overdenking, hoewel Gods liefde niet zal ontbreken.

Dat klinkt uitdagend, vind je niet? Mijn schoonmoeder zei altijd: 'Eerst het nodige, vervolgens het nuttige en dan het aangename'. 'Maak je nuttig' – die drie woorden spreken ons wel aan. Toch? Activiteiten kunnen een waardevolle rol spelen in het dienstbaar zijn voor God. Tegelijkertijd kunnen ze een soort vlucht worden. Dat kan een valkuil zijn. Een mens kan, om het gebrek aan omgang met de levende God te camoufleren, vluchten in het 'nuttig willen zijn'. Dat is heel herkenbaar, denk ik.

Toen we nog jong waren en op de basisschool zaten, liepen mijn broer en ik vaak met de armen om elkaars schouders. Er was een periode dat we elke woensdagmiddag 'op avontuur' gingen. Als we weggingen dan zei onze moeder; 'pas goed op elkaar'. En dat deden we, we kwamen altijd samen terug. We waren erg verschillend en soms durfde de één meer, soms de ander, maar we bleven bij elkaar. Achteraf kun je zeggen dat we elkaars hoeder waren, we hielpen elkaar en lieten elkaar niet vallen.

Een van de thema's die de eeuwen door in de christenheid voor veel verdeeldheid en verwarring hebben gezorgd, is de discussie over het volk Israël. Die verdeeldheid komt vooral tot uitdrukking bij de vraag welke positie het volk Israël vandaag inneemt en of het volk nog een toekomstige betekenis zal hebben in het handelen van God met deze wereld. Ik ben mij ervan bewust dat dit artikel aan die verdeeldheid geen einde zal maken, maar hoop dat het voor de geïnteresseerde lezer de moeite waard zal zijn om er kennis van te nemen.

We houden van gewoonten. We doen dingen op een bepaalde manier. Op onze manier. Zeker als we al wat ouder zijn. Met vertrouwde vormen of traditie is niets mis. Het geeft herkenning, geborgenheid en stabiliteit aan het leven. Vormen ontstaan vaak uit hele plausibele overleggingen. Het ligt voor de hand het zus of zo te doen. Ook op kerkelijk vlak kunnen we dat herkennen. De Bijbel geeft ons vooral principes door (aanbidden, onderwijzen, bidden, evangeliseren...) maar vertelt ons weinig over hoe we deze kunnen uitleven. De reden daarvoor is dat principes voor alle culturen geldig zijn terwijl de daarbij te zoeken uitvoeringsvormen en structuren per cultuur soms sterk zullen verschillen.

'Hallo, ik ben de vrouw van Pinechas.' Klinkt daarin iets van trots of enthousiasme? Waarschijnlijk niet. Pinechas is een verwende, hebzuchtige, veeleisende en zelfs gewelddadige persoon (vs.12-17). Zijn zondige gedrag maakt, dat het volk geen eerbied meer opbrengt voor de offerdienst. Hij pakt wat er te pakken valt (Fp 3:19), ook op seksueel gebied. Het is algemeen bekend dat hij overspel pleegt met de vrouwen die zich ophouden bij de ingang van de tent der samenkomst. Zijn gedrag blijkt dus niet zo smetteloos als zijn dienstkleding. Het zal je man maar wezen!

Arie Zwiep geeft in zijn boek 'Tussen tekst en lezer' een leerzame historische inleiding in de manier waarop in 2000 jaar Christendom omgegaan is met de interpretatie van de Bijbel. Al vrij snel wordt duidelijk dat de manier waarop wij naar de Bijbel kijken sterk tijd- en situatiegebonden is. De bijbeluitleggers van een paar eeuwen geleden zullen vreemd opkijken van onze manier van schriftverklaring, anderzijds doet de standaard allegorische methode die vroeger werd toegepast voor ons vreemd aan. In het eerste deel van het tweeluik beschrijft Zwiep de Bijbelse hermeneutiek vanaf de eerste eeuwen van het christendom tot en met Friedrich Schleiermacher die leefde in de 19e eeuw. Arie Zwiep is universitair hoofddocent Nieuwe Testament en Hermeneutiek aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en hij doceert aan de Christelijke Hogeschool in Ede.

'En ik zag uit de bek van de draak, uit de bek van het beest en uit de mond van de valse profeet drie onreine geesten komen, als kikvorsen. Dit zijn namelijk de geesten van de demonen, die tekenen doen en die uitgaan naar de koningen van de aarde en van de hele wereld, om hen te verzamelen voor de oorlog van de grote dag van de almachtige God. (...) En hij verzamelde hen op de plaats die in het Hebreeuws Armageddon wordt genoemd. (...) En ik zag de hemel geopend, en zie, een wit paard, en Hij Die daarop zat, werd getrouw en waarachtig genoemd. En Hij oordeelt en voert oorlog in gerechtigheid. En Zijn ogen waren als een vuurvlam en op Zijn hoofd waren vele diademen. Hij had een naam, die opgeschreven was, en die niemand kent dan Hijzelf. En Hij was bekleed met een in bloed gedoopt bovenkleed, en Zijn naam luidt: Het Woord van God.

Kun je bij God op bezoek gaan? Een afspraak maken met de Koning der Koningen? Of besluit Hij Zelf wie Hij wil ontmoeten? Atheïst Richard Dawkins beschrijft in zijn boek 'God als misvatting' hoe hij als jongeman God uitdaagde om zich aan hem te laten zien; hij vroeg God om een levensteken en toen een antwoord uitbleef, concludeerde hij dat God niet bestond. Want wie laat nu zo'n kans liggen? Hij ging er van uit dat God wel een beetje in zijn ideeën mee zou gaan, wat op zich niet zo'n gekke gedachte was, immers in de Bijbel noemt de Heer zich o.a. 'de God die Zich openbaart' (Gen. 16:14). Hij wordt door christenen aangeprezen als een toegankelijke God en zou van Zijn kant verlangen naar contact met mensen. God had op dat moment toch best iets van zichzelf kunnen laten zien? Dan had Richard wellicht zijn boek niet geschreven!

'Het is mij goed, dat ik verdrukt ben gewest, opdat ik uw inzettingen zou leren', Ps 119:71. Hij wordt vermeld in de galerij van geloofshelden in Hebreeën elf, maar de argumentatie van zijn geloof zou vast niet bij u opgekomen zijn. Hij voorspelde de terugkeer van zijn familie uit Egypte. We hebben moeite met een positief oordeel op het punt van zijn 'klikken' over de wandaden van zijn broers, maar wist u dat er staat dat dat alleen de kinderen waren van de slavinnen van de twee vrouwen van Jakob? Je kunt heel goed aannemelijk maken dat Jozef maar zes jaar jonger is dan Ruben. Staat dat niet op gespannen voet met de aanduiding die gegeven wordt, dat hij voor zijn vader een ´zoon van de ouderdom´ was. Kortom, graag neem ik u mee langs enkele minder bekende facetten uit het leven van deze wel heel bijzondere en aansprekende persoon uit het Oude Testament.

De kerkvader (=vroegchristelijke schrijver) Irenaeus is rond 140 geboren in Klein-Azië, mogelijk in Smyrna. In zijn jeugd heeft hij daar de toen al oude Polycarpus horen spreken. Polycarpus is als bisschop van Smyrna in 155 op 86-jarige leeftijd de marteldood gestorven. Toen Irenaeus geboren werd, was Polycarpus dus ongeveer 70 jaar oud. Deze Polycarpus is een leerling geweest van de apostel Johannes.

Het overkomt mij niet vaak dat ik een boek twee keer lees binnen drie weken, maar bij dit boek is dit wel het geval geweest. Arie de Rover zet je op een hele boeiende manier aan het denken, aan het nadenken eigenlijk. Dat begint al met de titel: Wikipedia zegt dit over de betekenis van het woord genadeklap: De term wordt gebruikt voor het doden van een levend wezen, om het uit zijn lijden te verlossen als er weinig tot geen hoop is op genezing. Het wordt ook wel figuurlijk gebruikt om de laatste van een serie gebeurtenissen te beschrijven die het eind van het bestaan van iets veroorzaakt; bijvoorbeeld: 'De zaak zat al jaren op de rand van faillissement; de plotselinge prijsstijging van de olie was de genadeslag'.

Na een korte groet (1:1) gaat Petrus krachtig in tegen stilstand en kortzichtigheid in het christenleven (1:2-11). Hij legt uit dat zijn dagen geteld zijn (1:12-15) en dat de gelovigen er goed aan doen te luisteren naar zijn boodschap en naar de woorden van de Boeken (1:16-21). Vervolgens geeft Petrus een scherpe waarschuwing tegen dwaalleraars (2:1-22). In de laatste dagen zullen er veel komen (2:1, 2), die alles zullen doen en zeggen om maar aan geld te komen (2:3) en zullen spotten met de dingen van God (2:2-10). Zij zullen doen waar ze zin in hebben (2:12-17); het zijn trotse bluffers (2:18,19), die door God veroordeeld en gestraft zullen worden (2:3-10, 20-22). Petrus besluit zijn korte brief met de reden van zijn schrijven (3:1-18): hij herinnert hen eraan dat Gods woord de komst van deze valse leraars heeft voorspeld en geeft aan waarom de terugkomst van Christus (3:1-13) nog op zich laat wachten. En hij wil hen waarschuwen op hun hoede te zijn voor deze dwalingen en hen aanmoedigen te groeien in het geloof (3:14-18).

Bij het verschijnen van dit artikel zit de Tour de France er op, ik heb nu nog geen idee wie 'm gewonnen heeft maar ik denk dat het een wielrenner zal zijn. Met of zonder doping? Wie zal het zeggen. De Tour door Nederland zit er ook zo'n beetje op, maar dan heb ik het niet meer over wielrennen. Koning Willem Alexander en Koningin Maxima hebben de provincies van Nederland bezocht en daarbij allerlei mensen ontmoet. Mijn eigen dochter heeft in Den Haag een hand van de koning gekregen. Nou ja, gekregen… Ze heeft hem niet gehouden natuurlijk, maar wat ze wel bewaart is een mooie herinnering aan deze toch wel tamelijk indrukwekkende gebeurtenis. Ik heb nog nooit een hand van de koning gekregen, ik heb hem zelfs nog nooit ontmoet.

Als het mei wordt, begint het weer te kriebelen bij de moestuinliefhebbers. Ook bij mij. Sinds een aantal jaren houd ik mij bezig met een klein moestuintje. Het is een nieuwe hobby voor mij geworden. Ik kweek wat groenten en kruiden. Als groenten heb ik courgettes, twee soorten tomaten, komkommer, radijsjes, allerlei slasoorten, worteltjes, ajuin en ook nog een paprikaplant staan. Wat betreft de kruiden heb ik peterselie, oregano, tijm en nog het een en ander staan. O ja, ik kweek ook aardbeien in een bak en heb een druivelaar staan. Het is leuk om een diversiteit aan groenten, kruiden en fruit te kweken. Elke plant is uniek en elke vrucht is uniek. De ajuinen, radijsjes en de wortels groeien onder de grond. De courgettes blijven laag boven de grond. De tomaten en paprika groeien omhoog en de komkommer is een echte slingerplant. Sla en kruiden zijn goed in toom te houden terwijl de aardbeienplant en de druivelaar naar alle kanten uitschieten. Het is best leuk zo'n diversiteit bij elkaar en toch vormt alles één geheel, mijn moestuintje. Het heeft wel iets weg van de gemeente.

Twee weken lang had ik liftend stukje bij beetje de zuidkust van Engeland verkend. Via Linton was ik naar Bath gegaan en hier stond ik dan: 19 jaar oud, met de duim naar London. Het werd een voor lifters bijzondere ervaring. De eerste chauffeur bracht me naar Reading, waar hij linksaf ging en me daar uit liet stappen. Aan de doorgaande weg stond een vrachtwagen al te wenken voor ik goed en wel was uitgestapt. Op geen treinstation kun je zo'n snelle overstap krijgen. Toen wist ik niet Wie dat had geregeld en dat ik een Afspraak had op Picadilly circus die mijn leven op de kop zou zetten. Een Afspraak met de Heer. Meer dan veertig jaar later zit ik na te denken over ontmoetingen met God. Dat is geen dagelijkse ervaring, of toch wel? Wie is Hij en hoe ontmoet je Hem? Wat doet dat met je? Laten we de Bijbel er maar bij open doen: het staat vol met ontmoetingen met de levende God. We zullen ons dus moeten beperken.

De meesten onder ons zullen het niet fijn vinden wanneer we bij de uitvoering van onze plannen worden onderbroken. Moeders met kleine kinderen hebben hier constant mee te maken. Vaders die na een dag werken te horen krijgen: 'Schat, de wasmachine doet het niet meer; kan je er even naar kijken?' zullen niet gelijk staan te jubelen wanneer hun moment van even zitten met de krant moet worden ingewisseld voor een uurtje klussen. We houden niet van onaangename verassingen.

Haar naam betekent: Jahweh is genadig. Maar Hanna zou in haar leven graag meer willen opmerken van Zijn genade. O zeker, ze kan zegeningen opnoemen: haar man Elkana houdt van haar en wil haar alles geven wat ze wenst. Maar haar grootste wens, namelijk een kind, wordt niet vervuld. Inmiddels heeft Elkana een tweede vrouw die hem wel kinderen heeft gegeven. Dat doet pijn. En die Peninna neemt iedere gelegenheid waar om Hanna's pijn te verhevigen. Elkana weet van Hanna's verdriet. Hij probeert haar liefdevol te bemoedigen 'Ben ik je niet meer waard dan tien zonen?' Maar door zijn vragen 'Waarom huil je en waarom eet je niet? Waarom ben je zo verdrietig gestemd? ' realiseert Hanna zich dat een man nooit ten volle kan begrijpen wat kinderloosheid voor een vrouw betekent.

Het is algemeen bekend dat het evangelie naar Johannes erg verschilt van de drie andere evangeliën, zowel in stijl als wat betreft de inhoud. Ook uit de manier waarop Johannes de doper naar voor komt blijkt dit. De evangelist is eigenlijk erg beknopt over deze toch wel belangrijke persoon, maar des te groter is de uitdaging die wij erdoor krijgen.

In dit artikel willen we ingaan op de vraag hoe en wanneer de geestelijkheid ontstond onder de vroege christenen, en op welke schriftuurlijke grond. Daaraan voorafgaand zullen we een overzicht geven van de gegevens van het Nieuwe Testament, zodat we weten hoe de Heer Jezus Christus de Gemeente wereldwijd en de plaatselijke gemeenten wilde leiden en besturen. Vinden we in het Nieuwe Testament iets als een geestelijkheid of een stand van geestelijken die over de leken heerst? Hebben de apostelen hun opvolging geregeld, of hebben zij hele andere instructies gegeven met het oog op de toekomst?

Jezus zei tegen zijn discipelen: 'Jullie hebben niet mij uitgekozen, maar ik jullie, en ik heb jullie opgedragen om op weg te gaan en vrucht te dragen', Joh 15:16 . Daar voegde Hij snel de volgende plechtige woorden aan toe 'en dat uw vrucht zou blijven'. Deze woorden van Christus gelden voor altijd en voor al zijn discipelen. In wezen zegt Hij ons: 'Zorg ervoor dat jouw vrucht niet van voorbijgaande aard is, maar tot in eeuwigheid blijft'. Het woord 'vrucht' staat voor het doen van het werk voor Christus en de bediening van Christus hier op aarde. Als gelovige ben ik uitverkoren en aangesteld om de wereld in te gaan en het evangelie van Christus te prediken. Daarenboven is het, als prediker van dat evangelie, mijn roeping om echte discipelen te maken en te trainen.

Het is bijna een hype geworden op het christelijk erf. Boeken – vooral in roman vorm- en films die spelen in de tijd van het einde. De 'Left Behind' series, of de Laatste Bazuin zijn maar enkele vertegenwoordigers van dit genre. Vooral in de Angelsaksische wereld is de gedachte levend gehouden die zich in de afgelopen twee eeuwen met name in de evangelische wereld wijd heeft verbreid: de verwachting van de terugkomst van de Heer Jezus in onze tijd en de gebeurtenissen die daaraan voorafgaan. Er zijn zelfs twee kerkgenootschappen die er in hun naam naar verwijzen, de 'Kerk van Jezus Christus van de heiligen der laatste dagen'(opgericht in New York, 1830) en de 'Zevende dag adventisten' (opgericht in Washington, 1863).

'Eén daad van ongehoorzaamheid, kan maken dat men jaren schreit!' is een gezegde dat gemakkelijk toe te passen is op een gebeurtenis in het leven van David die we allemaal kennen, namelijk zijn overspel met Batseba. Het is een gegeven dat we de slechte dingen van iemand beter onthouden dan de goede. De Bijbel schijnt die gedachte te bevestigen wanneer we lezen: 'David was niet afgeweken van iets, dat Hij hem geboden had, behalve in de zaak van de Hethiet Uria' (1Kon. 15:5). Het was dan ook een ernstige zonde die David had begaan, het was niet alleen het overspel met Batseba, maar ook zijn handelingen die er op volgden ten opzichte van Uria, de echtgenoot van Batseba.

Stel je eens voor dat je in een visioen een engel van de Heer zou zien en dat je mocht kiezen om één periode in de geschiedenis mee te beleven alsof je er zelf bij was. Wat zou je kiezen? De wonderbare spijziging? De Heer die de voeten van zijn discipelen wast? De kruisiging? Waarschijnlijk geeft iedereen een ander antwoord. Ik zou misschien voor de schepping kiezen. Ik stel me zo voor dat Adam voor het eerst zijn ogen opendoet en gelijk kan lopen - baby's moeten dat eerst leren zoals we heel goed weten. Maar bij Adam lijkt alles vanzelf te gaan. Ik ben nieuwsgierig naar de blik van verwondering en blijdschap in zijn ogen als hij Eva ontmoet en toch, ook dan lijkt alles vanzelf te gaan.

Het gedrag van mensen en dus ook gelovige mensen wordt verklaard door de doelen die hij nastreeft. Bij vrijwel iedereen is eigen belang een voornaam doel. Bij de Heer Jezus was dat niet zo. Zijn komen in de wereld was het komen van God in de wereld. Met Hem openbaarde God een heel ander concept in de wereld. Niet die van berekening, maar van geloof; niet die van eigen belang, maar van opoffering, niet die van eer maar van het negatieve van het kruis. Dit beginsel waaruit Jezus leefde en stierf bracht vrede op aarde, vrede door het bloed van zijn kruis. Naar onze aard zijn we kinderen van Issaschar. Hij staat model voor opportunisme, voor de diplomatie, voor berekening en als het beter uitkomt, voor principieel zijn. Zijn kenmerk is niet het kruis dat tot uitdrukking komt in dienst- en offerbereidheid, maar het berekenend zijn met als doel eigen belang. Het twentse dialect kent een zegswijze die treffend weergeeft wat ik bedoel: 'Als je stil ligt heb je de minste pijn'.

Leven als een dienstknecht van de Heer is de vervulling van ons leven als discipelen van Jezus Christus. Hij kwam niet alleen om ons te bevrijden en toegang te verlenen tot zijn hemels deel, Hij kwam ook om ons een bestemming te geven in zijn werk dat nu op aarde gebeurt. Iedereen is geroepen om zijn leven in dienst van de Heer te stellen, iedereen is geroepen om als goed rentmeester zijn gaven en talenten aan te wenden voor zijn werk, iedereen is geroepen om de vreugde en blijdschap te ervaren om het werk van God in en door zijn leven te zien groeien.

In onze keuken hebben we een mooie vlinderorchidee staan. De bloembladen hebben een paars-roze kleur met een gele stamper in de kern. Momenteel staan er twee stengels in bloei, wat goed is voor vijftien bloesems en een knot die nog verwacht wordt open te bloeien. De academische naam is Phalaenopsis, wat staat voor een geslacht van zestig soorten orchideeën. De naam komt van het Grieks phalaina (bet.: mot/nachtvlinder) en opsis (bet.: gelijkend op) en betekent dus 'lijkend op een nachtvlinder'. Die benaming beschrijft dan ook de bloeiwijze van sommige soorten, die op een vliegende mot of vlinder lijkt. Vraag me niet welk van de zestig soorten ik thuis heb staan, want dat staat niet op het kaartje en een kenner ben ik niet.

Hetzelfde bedenken, het ene bedenken (vs.2), nederig zijn, niet het eigenbelang voorop stellen maar dat van de ander (vs.3): wie kan dat opbrengen? Paulus verplaatst onze gedachten naar de hemel, naar de eeuwigheid. Daar en toen is de Heer Jezus, voordat Hij Mens en zelfs slaaf werd, begonnen met het tonen van de gezindheid die Paulus de Filippiërs wil voorhouden.

Al vanaf de allereerste commentaren wordt deze brief gezien als de eerste brief van Johannes. Het vreemde daaraan is, dat deze brief niet de typische kenmerken heeft van een brief uit de oude Griekse cultuur: de namen van de schrijver en geadresseerden ontbreken, het bevat geen openingsgroet en geen afsluitende groet. Het begint en eindigt abrupt. De manier waarop de schrijver zijn lezers aanspreekt zorgt ervoor dat dit gedeelte leest als een brief. Johannes spreekt hen aan met uitdrukkingen als 'Mijn lieve kinderen' (2:1) en 'broeders' (2:7 en 3:13). Hij voelt zich ook nauw verbonden met zijn lezers. Zo wil hij bijvoorbeeld graag dat ze blij zijn (1:4), wil hij een einde maken aan hun verwarring wanneer een groep mensen zich van hen afsplitst (2:19), en maakt hij zich zorgen over de manier waarop zij hun liefde uiten (3:18).

Peninna woont met haar man Elkana en hun kinderen in Ramataïm-Sofim ( Rama) in het bergland van Efraïm. Van een normaal gezin is helaas geen sprake; er is namelijk nog een vrouw, Hanna, en die staat met stip op nummer één. Aangenomen wordt dat Peninna als tweede echtgenote is binnen- gehaald omdat Hanna kinderloos is. Peninna krijgt inderdaad wat de ander mist; een flink aantal kinderen (vers 4). Wel kinderzegen dus, maar – hoe tragisch - geen gelukkig huwelijk.

Dat lijkt een vraag uit een Bijbelquiz. Helemaal niet gek trouwens om de parate kennis van de aanwezigen op de jongerenkring eens met dit soort vragen te toetsen. Misschien weet een deelnemer het antwoord niet en zegt de spelleider: 'Dat zoeken we op!' Als u het antwoord op de vraag niet weet, doet u dat stellig ook, en in uw Bijbel of Nieuwe Testament ziet u dan in het laatste vers van Markus 16 het volgende staan: 'En zij gingen uit en predikten overal, terwijl de Heer meewerkte en het woord bevestigde door de tekenen die daarop volgden'.

'Hoe is het in de hemel?' is een vraag die elke christen wel eens gesteld heeft. Vaak zwijgen christenen te veel over het hiernamaals. Sommigen zeggen zelfs dat ze, als ze aan de hemel denken, depressief worden. Samen met andere gelovigen zien ze zich in een eeuwige kerkdienst, de Heer op een wolk in de lucht prijzen met een groot loflied. Het is opvallend dat de gelovigen bij hun denken over het hiernamaals maar weinig aandacht hebben voor de toekomst van de aarde. De toekomstige aarde is buiten de radar van de theologische onderwerpen gevallen. In dit artikel willen we ons richten op de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. We observeren welke overeenkomsten er zijn tussen de huidige en de voltooide schepping en kijken ten slotte nog naar de relatie tussen de nieuwe schepping en de heilsgeschiedenis.

'Toen deze aankwam en de genade Gods zag, verheugde hij zich en wekte allen op om naar het voornemen van hun hart de Here trouw te blijven' (Hd11:23).

Het Darwinjaar 2009 ligt al weer ruim achter ons met ook heel wat discussies over schepping en evolutie. Staan Bijbel en wetenschap tegenover elkaar? Ik denk van niet. Wel denk ik dat de natuurwetenschap veel duidelijker zijn grenzen zou moeten kennen en dat Gods Woord ons niet de ruimte geeft om de evolutiegedachte algemeen toe te passen. Ik zou veel kunnen zeggen over de wetenschappelijke kant van dit verhaal, maar in dit artikel wil ik de Bijbelse lijnen onderzoeken.

Het is ondertussen zo'n acht jaar dat we in ons huidige huis wonen. Het is geen nieuw huis dat wij zelf hebben gebouwd. Het huis dateert namelijk al van de jaren vijftig en toen was ik nog niet eens geboren. In de woonkamer hangt er aan de muren een vliesbehang dat mat wit geschilderd is. Het was al geschilderd toen wij in het huis kwamen wonen en sindsdien hebben we het niet meer geschilderd. We hebben dat nooit nodig gevonden, want het ziet er voor ons prima uit.

Het laatste gesprek van de Heer Jezus met Petrus, Jh21:15-23 Zoals we wel weten, verloochende Petrus tijdens een trieste nacht zijn Heer drie keer. Eerder had hij zich bereid verklaard zijn leven te zullen geven voor de Heer Jezus, maar hij had gefaald. Sinds die tijd werd hij, telkens wanneer hij een haan hoorde kraaien, herinnerd aan die koude nacht, aan zijn angst, zijn verraad, zijn falen. Kon de Heer hem nog wel gebruiken? Dan, op een vroege ochtend op een strand bij het meer van Galilea, komt de Heer Jezus om Petrus op te zoeken. De Heer wilde Petrus herstellen en gaf hem een bediening die hem bruikbaar en bezig zou houden tot hij oud geworden was. Dit is de achtergrond van het laatste gesprek tussen Jezus en Petrus zoals opgetekend in Johannes 21.

In de Rooms-katholieke traditie is het gebruikelijk om de Heilige Geest in gebeden en liederen rechtstreeks aan te spreken. Dat aanspreken gebeurde al in oude liederen als 'Veni Spiritus Sancti' (Kom Heilige Geest) maar ook in moderne Roomse formuliergebeden komt het veelvuldig voor (zie bijv. de site http://gebeden-site.jouwweb. nl). Gebeden en liederen die overigens soms verrassend veel op moderne opwekkingsliederen lijken. Deze gewoonte om de Heilige Geest in zang en gebed rechtstreeks aan te spreken doet ook onder evangelische gelovigen opgang.

Lea en haar zus Rachel waren verwikkeld in een wedstrijd met als inzet de aandacht van hun beider man Jakob. In deze verwrongen en ziekelijke sfeer had eerst Rachel haar slavin naar voren geschoven en dat had Lea op een idee gebracht. Dus toen de mogelijkheid zich voordeed, hanteerde zij dezelfde strategie. Uit de geslachtsgemeenschap die Jakob had met Zilpa, was eerst Dan geboren. Het ontlokte Lea de uitroep 'nu is het geluk gekomen'. Bij de geboorte van een tweede zoon riep ze uit 'Ik gelukkige, alle vrouwen zullen mij gelukkig prijzen'. Kennelijk lag haar geluk in het krijgen van kinderen, zonen en het feit dat dat ook door anderen onderkend werd. Laten we hier geen waardeoordeel over hebben. De ingewikkelde en voor ons onbegrijpelijke relatie waar ze deel van uitmaakte was mogelijk niet haar keuze, maar door haar vader opgelegd. Anno 2012 zijn er meerdere landen op de wereld waar zulke situaties spelen en waar gelukkig ook mensen tot geloof komen en naar een werkbare oplossing zoeken. Er is eerder voorbede nodig voor zulke situaties dan een meewarige reactie.

Een oude man in de gevangenis, een slaaf die in het krijt staat bij zijn meester en de meester van diezelfde slaaf, drie personen. Paulus, Onesimus en Filemon zijn de personages in de korte brief van Paulus aan Filemon. De Heilige Geest heeft de korte brief een plaats gegeven in de Bijbel. Daar heeft Hij beslist Zijn bedoelingen mee gehad en zoals alles wat in de Bijbel staat is het tot opvoeding van de gelovigen (vgl. 2Tim3:16). Paulus spreekt tot het hart van Filemon. Op eenzelfde manier dienen wij ons eigen hart te bereiden om de goede, Bijbelse gezindheid tegenover onze broeders en zusters in het geloof te hebben.

De hoofdstukken 19 tot 21 van het boek Richteren zijn nauwelijks bekend onder christenen. Deze episode komt, vanwege alle gruwelijkheden die zelfs volwassenen met afgrijzen vervullen, in geen enkele kinderbijbel voor. Toch verzwijgt God deze geschiedenis niet.

De levens van Noach en Lot hebben opmerkelijke overeenkomsten en ook grote verschillen. Allebei hebben ze ons iets te zeggen: een radicale keuze tussen een verloren leven of een blijvend getuigenis, tussen staan voor je geloof of verbleken in de wereld, een keuze tussen alles behouden of alles kwijt.

Het was de tijd van het Pascha. Ongetwijfeld was het even beklemmend als intrigerend. Om twaalf uur 's middags werd het even donker als twaalf uur 's nachts. Geheel Israël werd in duisternis gedompeld . Wat had dat te betekenen? Waarom hulde de hemel zich juist tijdens de kruisiging van Christus in duisternis? Waarop duidde deze duisternis? In deze studie hopen we deze vragen te beantwoorden.

Er is een christelijk lied dat de volgende woorden bevat: 'Moet ik vragend hier vaak gaan, boven zal ik 't eens verstaan' (Geestelijke Liederen 118). Deze woorden zijn mij altijd bij gebleven, en in moeilijke tijden tot troost geweest. In ieders leven komen er gebeurtenissen voor waar we geen weg mee weten en waar we geen antwoorden op hebben. Waarom, waarom, waarom? Een eeuwenoude vraag! Al in het oude testament vinden we dergelijke vragen, bijvoorbeeld bij Asaf, de schrijver van Psalm 73. Wanneer hij zegt naar aanleiding van het raadsel van de voorspoed van de goddelozen 'ik tobde erover om dit te begrijpen, een kwelling was het in mijn ogen' (vs.16). Het antwoord is te vinden in vers 17 waar hij zegt: 'Ik kon het niet begrijpen, totdat ik in Gods heiligdommen inging', of om het met de woorden uit het bovenvermelde lied zeggen: 'boven zal ik 't eens verstaan'. Maar je zou deze woorden ook anders kunnen toepassen, op een manier waardoor je probeert de dingen te zien zoals God ze ziet. Job is hét klassieke voorbeeld als we met vragen worstelen over lijden en tegenslag. Iemand heeft meer dan honderd vragen geteld in het boek Job, en de meeste zijn door hemzelf gesteld. We willen twee voorbeelden uit de Bijbel nemen, een uit het Oude en een uit het Nieuwe Testament, om te zien hoe gelovigen in andere tijden omgingen met zulke vragen.

Eén van de metaforen voor de Gemeente, de Kerk, is die van huis, gebouw. Metaforen hebben tot doel om de betekenis van een begrip dichterbij te brengen. Nieuwtestamentische begrippen als 'onderdeel uitmaken van een heilige tempel', 'u bent Gods gebouw' en 'ons gedrag in Gods huis' bevatten indringende oproepen en vragen dus om bestudering en daarmee verdieping van ons inzicht. Graag geven we een aanzet met het gebed in ons hart dat het uw en mijn leven verandert.

Hoewel de brief van Jakobus beschouwd wordt als een eenvoudig uit te leggen brief, is dat voor het vijfde hoofdstuk alvast niet het geval. Gaan de eerste zes verzen nu over gelovigen of ongelovigen? Hoe zit het met gebedsgenezing en ziekenzalving? Hoe zit het met het redden van de ziel van de dood en spreken Jakobus en Paulus elkaar hier tegen? Het is echter niet de bedoeling van dit artikel om dergelijke leerstellige vraagstukken te behandelen, daarvoor zijn er Bijbelcommentaren. Veeleer willen we het hoofdstuk bekijken in de lijn van de brief en ons afvragen hoe het toch allemaal anders kan. 'Delen' is daarbij de centrale gedachte.

Toen de Heer Jezus voor het eerst over de gemeente sprak, gebruikte Hij de aanduiding 'mijn gemeente' (Mt16:18). Hij doelde toen op die ene wereldwijde gemeente die Hij zou gaan bouwen, en waarover de poorten van de hades geen macht zouden hebben. Over die ene gemeente geeft de apostel Paulus in zijn brieven gedegen onderwijs. De Heer Jezus sprak ook echter over de plaatselijke gemeente. In Mt18:17 wijst Hij namelijk op de noodzaak iets te zeggen tegen de gemeente. Dat kan alleen maar plaatselijk bedoeld zijn. Even verder zegt Hij dat waar twee of drie vergaderd zijn in zijn naam, Hij daar in het midden is. Ook daar gaat het over de plaatselijke gemeente. In dit artikel willen we nadenken over de verschillen tussen de Nieuwtestamentische plaatselijke gemeenten.

Het kan je als ouder zomaar ineens overkomen. Een bijzonder gevoel van vreugde. Plots overvalt het je, bijvoorbeeld tijdens een gezinsuitje of 's avonds gezellig aan tafel, als je nog eens gaat kijken bij de kinderen die in bed liggen of zomaar op een ander willekeurig moment van de dag. Je kijkt ernaar en je bent blij dat je er deel mag van uitmaken: je gezin. Ik vraag me wel eens af of dat God ook overkomt. Want dat zijn we toch, zijn kinderen (Joh. 1:12-13). 't Ja, waarom zou het eigenlijk niet? Hij is immers een emotionele God. Zelfs een passionele God, zoals je Hem kunt zien in de Bijbelboeken Hooglied en Hosea. Voor God betekent dit niet dat Hij daarom niet rationeel is. Bij Hem is alles volmaakt in evenwicht, ook het verstand en het gevoel. Laat ik niet verder uitweiden, want ik zou dan spreken over dingen die ik niet begrijpen kan.

Het is al eerder opgemerkt, het gezinsleven van Jakob was complex en zeker niet hoogstaand. In de race om aandacht en aantallen kinderen waren de twee zussen Lea en Rachel aan elkaar gewaagd. Het trucje dat Rachel had toegepast- ze gebruikte haar slavin om kinderen te baren- ging Lea nu ook toepassen. Toen Gad geboren was, ontlokte het Lea de uitroep: 'Het geluk is gekomen'. Welk geluk dat was, daar moeten we naar gissen. Het kan niet het aantal kinderen zijn, want zij had inmiddels een ruime voorsprong. Was het de aandacht die ze daardoor kreeg?

'Toen de nood er het allerhoogst was geworden, toen er voor menschenoogen geen uitzicht was, Herrnhut van een schandelijken ondergang te redden, haastte Zinzendorf zich naar Herrnhut (…) Toen wijdde Zinzendorf zich geheel aan huisbezoeken. Hij was dag en nacht onderweg, sprak en bad met de enkelen. Niets was voor hem te veel. Hij bracht uren door in 't gebed, smeekend dat de Heer Zich over Zijn kudde wilde ontfermen. Hij duldde alle beledigingen, vergaf iedere zonde tegen zijn persoon, bekende ook eigen zonden en was persoonlijk tot ieder offer bereid. Na een onbeschrijfelijk ontroerende voorbereiding door gemeenschappelijk gebed en belijdenis van zonden gingen op 13 augustus 1727 allen tezamen naar Berthelsdorf om eendrachtelijk het Heilig Avondmaal te gebruiken. Zoo machtig was de Heilige Geest tegenwoordig, dat de predikant den gang van den dienst niet in zijn macht had. Het was een schreien, bidden, zingen en jubelen door elkaar. Men viel elkaar om de hals. De meest verbitterde tegenstanders werden door een onzichtbare hand tot elkaar geleid en met sterke banden der liefde aan elkaar gebonden. Dien dag ging een nieuwgeboren gemeente naar Herrnhut terug: De Broedergemeente!' (Uit: Zinzendorf door P.M. Legêne).

Twee schoonmoeders worden in de Bijbel genoemd, waarvan alleen Naomi bij name. Er zijn en worden veel grappen gemaakt over schoonmoeders. (Vergelijk hits via Google: schoonmoeder 2 miljoen, schoonvader 776.000!) Zo zouden zij zich teveel bemoeien met hun getrouwde kinderen of hun aangetrouwde kinderen niet accepteren. Maar Naomi doet het goed als schoonmoeder, haar schoondochters mogen haar graag. Toch keert op haar aandringen één van hen, Orpa, terug naar haar familie (en haar goden). Ruth kiest voor Naomi en voor haar volk en God.

Dat de Heilige Geest een belangrijke plaats innam in het leven van de Heer Jezus blijkt duidelijk uit de diverse gedeelten in Lukas 3 en 4. De invloed van de Heilige Geest in het leven en werken van de Heer Jezus is van grote betekenis geweest, en mag dienen als een voorbeeld voor ons. De 'wapens' die de Heer Jezus gebruikte tijdens de verzoeking in de woestijn – het gebed, het Woord van God en de Heilige Geest – zijn dezelfde als die ook ons ter beschikking staan. Laten we nu de vier vermeldingen over de Heilige Geest in Lukas 3 en 4 onderzoeken, want het onderwijs dat we hierdoor ontvangen kan bijzonder nuttig voor ons zijn.

Of het nu gaat om je persoonlijke geloofsleven, om het functioneren van de plaatselijke gemeente of om het werk van de Heer, zonder gebed staat alles stil. We zijn snel geneigd om van start te gaan zonder eerst te bidden. Vaak gaan we bij onszelf te rade en hebben we verwachtingen van onze inspanningen en goede plannen. We beseffen vaak weinig hoe we afhankelijk zijn van gebed. En telkens weer moeten we leren om in geloof onze ogen op te slaan naar de hemel en onze verwachting en hoop op God te vestigen.

Het slotbetoog van het derde hoofdstuk van de brief van Jakobus vormt meteen ook de inleiding op het vierde hoofdstuk. De kenmerken van het hart die Jakobus daar aanhaalt, namelijk jaloersheid en twistzucht (Jak. 3:14, 16) zijn niet zomaar uit de lucht komen vallen, maar zorgvuldig gekozen. Er valt immers nog wel meer boosheid op te noemen die er in het hart kan zijn. Ook het noemen van 'zachtmoedigheid' (Jak. 3:13) is welbewust gekozen. In conflictsituaties – dat is de achtergrond van hoofdstuk 3 en 4 – is zachtmoedigheid een gouden eigenschap. Zo lezen we van Mozes te midden van een conflictsituatie waarin hij werd aangevallen, dat hij een zeer zachtmoedig man was (Num. 12:3). Ik wens dat het een basiseigenschap is van iedere gelovige! De beschrijving die Jakobus geeft van de wijsheid die van boven is (Jak. 3:17) dienen we te plaatsen tegen een achtergrond van woordenstrijd. En daarover valt nog heel wat meer te zeggen dan wat Jakobus doet. Van de vrede waarmee Jakobus in hoofdstuk 3 eindigt (vs. 18) is in hoofdstuk 4 niets te merken.

Nafthali is de jongere volle broer van Dan. Voor een eerste indruk hoe hij over het voetlicht komt gaan we net als bij zijn broers, naar de beschrijving van zijn geboorte. Rachel, de meesteres van de slavin die hem baarde zegt: 'op bovenmenselijke wijze heb ik met mijn zuster geworsteld, ook heb ik overmocht' (Gn 30:8). De jongen kwam dus op de wereld als de vrucht van een strijd tussen zusters en hij is de zoete wraak van de overwinnaar. Gaan we naar hoofdstuk 49 van Genesis, de zegenspreuk van Jakob, dan zegt die: 'Nafthali is een losgelaten hinde; hij laat schone woorden horen' (synoniem voor: brengt schone nakomelingen voort). Mozes geeft als zegen: 'Nafthali is verzadigd van het welbehagen en vervuld van de zegen des Heren; bezit erfelijk het westen en het zuiden' (Dt 33:23).

Keuzes maken. Elke dag maak ik er talloze. Mijn huidige baan bestaat uit voortdurend beslissingen nemen. Keuzes voorgelegd krijgen en daarover een besluit nemen, een richting bepalen. Over contracten, over organisatiedoelstellingen en alles wat daarmee samenhangt. Maar ook over carrières van mensen. Besluiten tot het doen van reorganisaties, het bepalen van de hoogte van salarissen, benoemingen, demotie en ontslag. Beslissingen die direct diepe invloed kunnen uitoefenen in de levens van mensen.

Velen van ons hebben het voorrecht gehad om geboren te worden en op te groeien in een christelijk gezin. We gaan naar goede christelijke samenkomsten, lezen de Bijbel en zingen liederen. We hebben het gevoel dat we op de juiste plaats zijn en de juiste dingen doen…... en toch, er ontbreekt iets. Af en toe, als we bewust naar onszelf kijken, maken we ons zorgen omdat ons christen-zijn zo vlak en zonder diepgang lijkt.

Roeping en gebed, hoort dat bij elkaar? Zijn wij geroepen en waartoe zijn wij geroepen? Allemaal vragen die bij ons opkomen. Roept God in deze tijd? Hebben sommigen van ons een speciale roeping en als dat zo is welk deel heeft gebed in deze roeping?

Er is een gezegde dat ongeveer zo klinkt: je weet maar te waarderen wat je hebt, maar eens heb je het niet meer. We vinden het normaal om licht in huis te hebben wanneer we de schakelaar aanknippen. Of dat er water uit de kraan komt wanneer we die open draaien. De verwarming zorgt ervoor dat het aangenaam warm is in huis. Maar als er een storing in het elektriciteitsnet is, dan weten we pas hoe waardevol stroom is.

Gebed wordt wel de adem van de ziel genoemd. Het is voor de mens als schepsel van God en hier op aarde levend, van groot belang om te bidden tot de Schepper en onderhouder van alle dingen. Deze relatie heeft een extra dimensie voor gelovigen. We vragen Hem wat we voor ons leven hier op aarde nodig hebben en ook vergeten we niet te danken voor wat Hij geeft. Er is altijd reden om te danken, maar ook om te bidden om Zijn zegen over onze arbeid en alles wat groeit en nodig is aan voedsel, kleding enz. Dit aspect zien we ook in het leven van onze Heer Jezus op aarde.

Wie kent Naomi niet? Haar naam betekent ' bekoorlijk, lieflijk'. Maar hoe komt het zover dat deze mooie vrouw zich Mara ('bitter') wil laten noemen? Daarvoor zijn wel enkele factoren aan te wijzen. Vanwege een hongersnood vertrekt Naomi met haar man Elimelech en hun twee jonge zoons vanuit Bethlehem in Judea naar het vruchtbare buurland Moab, in de hoop op betere tijden. Mogelijk uit zorg voor de (zwakke?) gezondheid van de jongens, want de oudste heet Machlon ('ziekte'), de ander Chiljon ('zwakheid'). De stap brengt helaas niet de gewenste zegen. Het eerst sterft Elimelech. Dan trouwen de jongens met Moabitische meisjes. Maar voordat er kinderen worden geboren, sterven ook Machlon en Chiljon.

Voor een goed begrip van onze tijd, de manier waarop we het geloof beleven, de Bijbel lezen, Gemeente zijn, vorm geven aan liturgie en leerstellingen, moeten we ons rekenschap geven van een bredere visie op het tijdsgewricht waarin we leven en van de grote lijnen van de geschiedenis van de Kerk in haar culturele en maatschappelijke omgeving. Mensen, ook gelovigen, zijn kinderen van hun tijd. Hoe vroom en toegewijd we ook leven, we worden beïnvloed door de tijdgeest. Kerkelijke ontwikkelingen spelen zich niet af in een vacuüm, maar houden tred met de ontwikkeling van de tijd.

Het ongeveinsde geloof van Timotheüs (2Tm 1:5) was door zijn moeder op hem overgedragen. Hij mocht zich verder bekwamen in het zendingsteam van Paulus, totdat hij zelfstandig aan de slag kon gaan. Werkt dat anno 2012 nog en hoe gaat dat dan in zijn werk? Over dit onderwerp hadden we een gesprek met Klaas en Ria Pul uit Heerde. Hun en onze ervaringskennis, gevoegd bij de handreikingen vanuit Gods Woord liggen ten grondslag aan onderstaande overdenking.

'Werp uw brood uit op het water, want u zult het vinden na vele dagen' (Pred. 11:1). Dat deze belofte uit het Woord van God nog steeds actueel is, heeft de Heer mij recent op een bijzondere manier opnieuw laten zien. Als gelovigen worden wij ertoe opgeroepen het Woord van God door te geven. Meestal zie je niet direct vrucht, soms pas na jaren of zelfs nooit.

Dan is als vijfde kind van Jakob het kind van de schijn. Die schijn zien we bij Rachel. Toen ze bemerkte dat ze Jakob geen kinderen schonk, werd ze jaloers op haar zuster en ze zei tot Jakob: 'Geef mij kinderen; zo niet dan sterf ik. Toen ontbrandde Jakobs toorn tegen Rachel, en hij zei: Neem ik de plaats van God in die u de vrucht van de schoot ontzegd heeft?

De individualisering van onze maatschappij gaat ook aan de gemeente van Christus niet voorbij. Er heerst een tendens dat we sterk op onze eigen behoeften zijn gericht. De zorgen en activiteiten binnenshuis kunnen de gemeente dusdanig in beslag nemen dat we het zicht verliezen op zaken buiten de eigen gelederen. Maar het is gezond voor een gemeente om betrokken te zijn bij Gods wereldwijde werk. 'Wereldwijd', dat betekent: zending ver weg én dichtbij.

Wanneer we met de Bijbel in de hand aan zout denken, dan komen we al gauw uit bij het Bijbelvers Matt. 5:13 'U bent het zout van de aarde …'. Dit vers wordt af en toe geciteerd in een prediking of Bijbelstudie en in artikelen of boeken. En nu ook maar eens in een column. Al gauw gaat het dan over de eigenschappen van zout, en dat ligt natuurlijk voor de hand.

Sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen, waarschijnlijk kent u dit model voor analyses. De schrijver doet in het boek verslag van het derde wereldcongres voor evangelisatie, eind 2010 gehouden in Kaapstad. Het gaat dan om sterke punten, aandachtspunten, kansen en bedreigingen. Vervolgens diept hij de achtergronden verder uit en volgen beschouwingen over het evangelie in de hele wereld.

In het tweede hoofdstuk van zijn brief heeft Jakobus het gehad over de verbondenheid die er hoort te zijn onder de gelovigen en de bewogenheid die daarmee gepaard hoort te gaan. Met het derde hoofdstuk gaat hij daar op door, maar nu met betrekking tot de tong. Er was wangedrag met betrekking tot de naaste. Men beoordeelde mensen op hun uiterlijk (2:1-13) en er was een gebrek aan bewogenheid (2:14-26). Zo was er ook wangedrag ten opzichte van de naaste door middel van wat men zei. In hoofdstuk 4 zal dat verduidelijkt worden. Blijkens de gegevens in deze brief1 moeten we aan een situatie denken zoals die beschreven staat in 2Kor. 12:20 en Gal. 5:15. Het is een situatie vol woordenstrijd, discussies, hoogdravende woorden en zelfs met vijandige uitingen.

'Wie verre reizen doet, kan veel verhalen', is een citaat dat wordt toegeschreven aan de Duitse dichter Matthias Claudius. Als je een reis hebt gemaakt, is het altijd prettig om thuis, aan de hand van gemaakte foto's of video's, terug te kijken en de reis als het ware te herbeleven. Tenminste, als het een reis is geweest zonder al te veel problemen.

Wie zendt zendelingen er op uit? Een zendingsorganisatie? Een plaatselijke geloofsgemeenschap? Enkele vooraanstaande broeders? Of zit het nog weer anders? En wie draagt zorg voor het levensonderhoud van de zendelingen? Actuele vragen waar we in dit artikel bij stil willen staan.

Als we in de Bijbel de uitdrukking lezen ' In de dagen van…' dan verwachten we namen van mannen als Abraham, Jakob, Mozes of van een belangrijke koning. In Richteren 5:6 lezen we de naam van een onbekende vrouw: Jaël. Wie is deze vrouw en wat is kenmerkend voor die dagen?

We zijn meestal wel doordrongen van het feit dat het boek Openbaring profetie is. Dat geldt dus ook voor de zeven zendbrieven in de hoofdstukken twee en drie, ook die dienen we in profetisch perspectief te lezen. Ze vertellen ons de geschiedenis van de Gemeente met als laatste de periode met de aanduiding Laodicea, onze tijd. We zijn echter iets heel belangrijks vergeten.

Bij het lezen van een Bijbelboek zullen we ons steeds moeten realiseren dat de schrijver een verhaal wil vertellen met een boodschap. In een brief kunnen we dat vaak snel vaststellen. Bij het lezen van een evangelie dat bestaat uit een verzameling gebeurtenissen die in een bepaalde volgorde worden weergegeven, is dat al heel wat moeilijker. Zeker als we daarnaast nog een beschrijving van diezelfde gebeurtenissen door een andere schrijver hebben. We hebben dan de neiging om te gaan zoeken hoe en in welke volgorde de dingen daadwerkelijk zijn gebeurd. Een beetje zoals een politieagent die onderzoek doet naar de juiste toedracht.

Inmiddels hebben we van drie oudere broers van Juda een kijkje gehad in hun leven en dat van hun nageslacht. Uit de geschetste contouren komt naar voren dat deze mannen vanwege hun karakter en gedrag meestal een negatieve beoordeling oproepen. Dat geldt zeker voor de eerste twee, maar duidelijk in mindere mate voor de n azaten van Levi. We mochten ons verblijden in hun voorbeeldfunctie, het priesterschap dat ook in ons leven een belangrijke plaats inneemt.

Wanneer een gelovige zich verdiept in het Woord, dan zal die daarin opmerken dat God de relaties tussen de gelovigen onderling bijzonder waardevol acht. Dat was reeds in de tijd van het Oude Testament het geval, en dat is het ook in de tijd van het Nieuwe Testament. Reeds in de Mozaïsche wet waren er immers al heel wat voorschriften die daarover gingen, en dan in het bijzonder met betrekking tot de zwakken in de samenleving. Ook in de tien geboden komt dit duidelijk naar voor, men onderkent daarin zowel een verticaal (gericht op God) als een horizontaal aspect (gericht op de naaste). In het Nieuwe Testament is het niet anders. Het was een vaak terugkerend onderwerp in het onderwijs van de Heer Jezus zelf en ook in dat van de schrijvers van het Nieuwe Testament. Ook Jakobus heeft erover geschreven, in het bijzonder in het tweede hoofdstuk van zijn brief.

Een bekend gezegde luidt: Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Daaruit kunnen we concluderen dat wie de jeugd niet heeft, ook geen toekomst heeft. Sterker nog: Een kerk zonder jeugd is ten dode opgeschreven! Kijkend naar het huisgezin willen we hieronder een aantal kenmerken doornemen die ons als gemeente kunnen aanmoedigen om onze jongeren een beter thuis te bieden.

God heeft geen kleinkinderen. Vlak na je geboorte kreeg jij een eigen naam en begon je eigen leven. Je was nog behoorlijk afhankelijk van je ouders, maar de navelstreng was al doorgeknipt. Je moest zelf ademhalen, zelf drinken, leren kauwen, leren lopen, enzovoorts. Ben jij opgegroeid in een echt christelijk gezin?

Veertig jaar lang was Jozua met Mozes opgetrokken, vanuit Egypte door de Sinaï naar Kanaän. Nú, ná het sterven van Mozes en vóór hij het beloofde land binnengaat, staat hij er alleen voor! Hoe zou Jozua zich gevoeld hebben? Als hij achterom keek dan zouden de herinneringen aan de gebeurtenissen en aan allen die in de woestijn gevallen waren, pijn kunnen doen. Keek hij vooruit dan zou hem dat angstig kunnen maken, wat zou de toekomst immers brengen? Wat Jozua en ook wij moeten leren is om niet achterom of vooruit te kijken, maar naast ons te kijken. Want Hij is met ons!

Wat speelt er zich af in de gedachten van een kind dat zonet het snoepje niet heeft gekregen dat het graag wilde? Wat zijn de gedachten van een hond die achter een poes aan wil rennen, maar de lijn om zijn nek voelt? Wat zijn de overwegingen van een arts die net de onderzoeksresultaten van zijn patiënt te zien krijgt? Wat is de verborgen agenda van een politicus aan de onderhandelingstafel? Wat speelt er zich af in het hoofd van een advocaat wanneer deze pleit voor zijn cliënt die schuldig is? Wie weet het? Ook in mijn hoofd en in mijn hart speelt er zich van alles af en het is verborgen voor de mensen om mij heen.

Een van de belangrijkste taken die gelovige ouders hebben is het opvoeden van hun kinderen tot discipelen van de Heer Jezus. Als we kinderen hebben dan zijn ze ons toevertrouwd door de Heer en toch is er niets op aarde zo van ons zelf als zij; ze hebben onze genen en biologisch gezien hebben ze hun leven aan ons, hun ouders te danken. Maar dan komen we ook op de kern van dat leven: 'Wat uit het vlees geboren wordt, is vlees'. Het nieuwe leven dat wij door geloof in Christus hebben, kunnen we niet aan onze kinderen doorgeven. Alleen God kan door Zijn Geest en Woord nieuw leven wekken in zondaars. Als Hij dat doet hebben ze ook Hem als hun Vader! Wat zijn de mogelijkheden en verantwoordelijkheden van ouders? Het is duidelijk dat we daarvoor bij het Woord van God moeten zijn en zijn leiding en inzicht buitengewoon nodig hebben. Een oudere zuster, moeder met gelovige kinderen merkte eens tegen mij op: 'Opvoeden is heel moeilijk en je kunt het maar een keer doen. En geen mens op aarde kan jou zeggen hoe jij jouw kinderen moet opvoeden'.

Nog geen twee eeuwen na de intocht van het volk Israël in het land Kanaän is er niets meer over van de eerdere toewijding aan God en de motivatie om de nog aanwezige vijanden te verjagen. Integendeel, het volk dient de afgoden en vijanden vallen het land in om het te overheersen. God wekt richters op, dappere mannen als Otniël, Ehud en Samgar. En dan, na opnieuw twintig jaar overheersing door de Kanaänieten, is daar ineens een sterke vrouw: Debora. Wie is deze vrouw en wat kunnen wij van haar leren?

Het thema verzoekingen waarmee Jakobus zijn brief begint is nu niet meteen wat wij als voor de hand liggend zouden beschouwen. Als we echter denken aan de geadresseerden van zijn brief, dan wordt het al heel wat begrijpelijker. Hij schrijft aan de twaalf stammen in de verstrooiing (Jak. 1:1). Het mag duidelijk zijn dat zijn geadresseerden Joden zijn. Het gaat hier in principe over alle Joden, maar Jakobus zal toch voornamelijk de gelovigen onder hen, zijn broeders zoals hij zijn lezers vijftien keer aanspreekt, hebben willen bereiken. Die geadresseerden bevinden zich in de verstrooiing. Ze leefden dus onder andere heidense volken. Zoals Joden zelden ergens gewenst geweest zijn, was dat ook toen niet het geval. Er is geen volk op aarde dat zo verdrukt en vervolgd is geweest als het Joodse volk. Het lijden onder verzoekingen was hun dan ook helemaal niet vreemd. In het bijzonder de gelovige Joden hadden het moeilijk aangezien zij bovendien van de zijde van ongelovige Joden te lijden hadden.

Zoals u weet, begaf onze Heer Jezus zich na de instelling van het avondmaal in een bovenzaal in Jeruzalem, naar een tuin vlak bij de Olijfberg, Gethsémané genaamd. Op treffende wijze drukt de naam van deze plaats uit wat Christus aldaar zou doormaken. Gethsémané betekent 'oliepers' en ontegenzeggelijk werd Christus daar tot het uiterste 'geperst'. Laten we daar, voornamelijk aan de hand van het verslag uit het Lukasevangelie, eens nader bij stilstaan. Lukas richt zich, in vergelijking met Mattheüs, Markus en Johannes, namelijk het meest op de typisch menselijke aspecten van Christus' intense worsteling, waardoor zijn beschrijving het meest aan ons inlevingsvermogen beantwoordt. We vinden geen enkele vorm van Goddelijke almacht, maar enkel en alleen menselijke zwakheid. Dat is niet verwonderlijk. Wordt Christus in de evangeliën van Mattheüs, Markus en Johannes respectievelijk als Koning, Knecht en God belicht, het evangelie van Lukas belicht Hem als Mens. Lukas' focus op Christus' mensheid vinden we heel duidelijk terug in zijn beschrijving van Christus' zielestrijd in Gethsémané. Enkel Lukas beschrijft dat een engel uit de hemel Christus kwam versterken. Alleen Lukas geeft aan dat Christus' smeekbede gaandeweg vuriger (intenser) werd. En enkel Lukas vermeldt dat Christus' zweet werd als grote bloeddruppels, die op de aarde vielen. We vinden deze dingen in geen van de andere evangeliën.

Levi mag dan de naam hebben met de mooie betekenis 'samenbinding', in de geschiedenis met hun zuster Dina liet hij zich in met ongerechtigheid. De bedoeling die zijn moeder met deze naam had is daar niet mee in overeenstemming. Gen 29:34 leert ons dat haar huwelijk ook bij de geboorte van Levi nog slecht was. 'Nu zal mijn man zich ditmaal aan mij hechten'. Als vrouw kon ze Jakob kennelijk niet voldoende boeien, maar als moeder van drie zonen zal ze toch zeker zijn respect afdwingen. 'Dit kind zal samenbinden, hij zal in ons huwelijk de schakel zijn tussen mij en mijn man'. Als we de geschiedenis van Levi en de Levieten volgen, zullen we zien dat de betekenis die Lea aan haar zoontje gaf, ver uitstijgt boven het geboortetafereel en dat de betekenis van de naam een profetisch karakter heeft.

Zo langzamerhand zijn de termen bij ons ingesleten: 'heilig' betekent 'apart gezet voor' en 'zonde' betekent 'je doel missen'. Deze definities mogen weliswaar een verklaring geven voor de woorden, maar wat ons begrip van heiligheid en zonde betreft, dekken ze maar ten dele de lading. Ze benoemen niet het morele karakter dat de Bijbel aan de woorden verbindt: 'laten we onszelf reinigen van alle bevlekking van het vlees en van de geest en de heiligheid volbrengen in de vrees van God' (2Ko.7:1); 'dit is de wil van God: uw heiliging, [namelijk] dat u zich onthoudt van hoererij… want God heeft ons niet geroepen tot onreinheid, maar in heiliging' (1Th.3:2-8). Wij beantwoorden aan zijn Wezen omdat Hij ons heeft geschapen in ware gerechtigheid en heiligheid (Ef.4:24)! Heiliging heeft te maken met hoe wij denken over God, ons ontzag voor Hem. Drie ontmoetingen met God in de levens van Mozes, Johannes en Jesaja laten ons iets zien van de betekenis van Gods heiligheid voor ons persoonlijke en gemeenschappelijke leven.

Eén van de meest opvallende dingen die ik als kleine jongen leerde over de Vergadering van Gelovigen is dat wij ons laten leiden door de Heilige Geest. Dat is heel mooi natuurlijk. Op een of andere manier dacht ik dat in andere kerken, gemeenschappen, denominaties, kringen of hoe we het maar willen noemen die leiding van de Geest ontbrak. Dat is niet zo mooi natuurlijk. Op een of andere manier ben ik er in mijn jeugd ook in geslaagd om die leiding van de Heilige Geest vooral te koppelen aan de samenkomsten (diensten) op zondag. Je zag af en toe een broeder heel lang met gesloten ogen zitten en dan ineens een lied opgeven – dat zag er mooi en indrukwekkend uit. Het gebeurde ook wel eens dat twee broeders bijvoorbeeld tegelijkertijd een lied opgaven. Dat waren dan altijd wel twee verschillende liederen, wat een beetje gek was.

U kent het wellicht wel, de Nintendo. Het is zo'n hoogtechnologisch apparaatje waarmee je allerlei spelletjes kunt spelen en nog veel meer ook. Je kunt er ook foto's mee maken, geluiden mee opnemen en bewerken, er zit een woordenboek in en je kunt er je hersenen (zo beweert men) mee fit houden door braintraining. Andere spelconsoles zijn de Playstation, de Wii, de GameCube, de Game Boy en de Xbox.

'Ik zocht mijn zielsbeminde; ik zocht hem, maar ik vond hem niet' (Hooglied 3:1). '…daar vond ik mijn zielsbeminde. Ik greep hem vast en wilde hem niet loslaten' (Hooglied 3:4). Al vanouds wordt het boek Hooglied gelezen als een illustratie van de wederzijdse liefde die er is tussen de Heer Jezus en zijn geliefde(n). Onze individuele verbondenheid met de Heer kunnen we op twee manieren bekijken. Allereerst is er sprake van onze positie in Christus en vervolgens de beleving ervan in het leven van elke dag.

Het is voor ons bijna vanzelfsprekend dat God door zijn Geest in de gemeente woont en dat zijn tegenwoordigheid op verschillende wijzen merkbaar is. We kijken ernaar, zijn er een deel van, verblijden ons erover en danken God voor de bijzondere werkingen. We kunnen niet genoeg onder de indruk komen van het geweldige feit dat God vandaag door zijn Geest woont in een huis gebouwd uit levende stenen. Dit is in tegenstelling tot het Oude Testament waar Hij zijn Naam deed wonen in een huis van dode stenen, een gebouw met handen gemaakt. Maar zo vanzelfsprekend is dat niet. Een leven in de kracht van de Heilige Geest is verbonden met de tijd na de dood, opstanding en verheerlijking van de Heer Jezus (Jh7:38, 39).

Nehemia maakt geen deel uit van de grote wolk van getuigen vermeld in Hebreeën 11, maar het is vanzelfsprekend dat ook zijn leven, evenals dat van hen die daar wel vermeld staan, voor ons als voorbeeld kan dienen (Rom. 15:4, 1Kor. 10:6). Opvallend is zijn grote betrokkenheid bij zijn volk, die blijkt uit zijn vaderlandsliefde (Neh. 1:1-4, 2:3), gebedsleven (1:5-11, 4:4, 5, 9), geloof (2:20, 4:14), moed (4:20, 6:10-11), ijver (4:21-23, 6:3), leidinggevende capaciteiten (4:13-20), trouw aan het recht (13:11,17) en tenslotte zijn ernst met het werk (13:15-31). Hij was 'maar' een schenker en toch heeft hij een stad herbouwd en grootse daden verricht! We mogen nooit onderschatten wat God door één man of vrouw kan doen en misschien bent u zo'n man of vrouw of wilt u er een zijn. Maar voldoet u dan ook aan de volgende voorwaarden?

Prachtige meiden, die dochters van Selofchad. Ze worden viermaal in de Bijbel in één adem genoemd: Machla, Noa, Chogla, Milka en Tirsa. Waarschijnlijk zijn ze tussen de tien en achttien jaar oud, want niemand van hen is nog getrouwd. Ze leiden beslist geen comfortabel leven. Ze zijn geboren en getogen in de woestijn.

Wie het nieuws over de onrust in het Midden-Oosten en Noord-Afrika een beetje heeft gevolgd, zal opgemerkt hebben dat demonstranten elkaar via internet opriepen om te komen demonstreren, via internet de wereld vertelden wat er tijdens de demonstratie gebeurde en via internet een filmpje met beelden van de demonstratie en het optreden van de politie toonden. Een activist in Cairo zei: 'Wij gebruiken Facebook om de protesten te plannen, Twitter om te coördineren en YouTube om het aan de wereld te vertellen.'.

In de Bijbel komen we verschillende metaforen tegen die een bepaald aspect van onze verhouding tot de Heer belichten. Een daarvan is die van de wijnstok en de ranken in Johannes 15. De ranken zijn verbonden met de wijnstok en ontvangen daaruit de levenssappen. Wij worden opgeroepen in Christus te blijven want zonder Hem kunnen we helemaal niets doen. Wat betekent deze verbondenheid voor ons praktische geloofsleven? Onze verbondenheid met Hem geeft ons een levende relatie, belangrijke verantwoordelijkheden en ongekende beloften en zegeningen.

Niemand minder dan Aristoteles (384-322 v.C.) schreef dat een slaaf een 'levend stuk gereedschap' was (Ethica Nicomachea VIII,11, 1161b4). Een slaaf kon daarom ook geen rechtshandelingen verrichten, zoals bijv. kopen en verkopen. Anders gezegd: hij kon geen juridisch subject zijn, maar was wel een juridisch object. Dat betekent o.a. dat hij niet zelf kon kopen, maar wel verkocht kon worden.

Tijdens de laatste vijftig jaar is er veel over homoseksualiteit gezegd en geschreven. Sommigen zijn op zoek naar biologische of sociologische oorzaken voor de verschillen in seksuele geaardheid. Anderen discussiëren over de wettelijke rechten die mensen hebben om hun seksuele voorkeuren te uiten, en weer anderen verwijzen naar de morele gevolgen van homoseksueel gedrag.

'Simeon en Levi zijn broeders; hun gereedschappen zijn werktuigen van geweld. Mijn ziel hebbe geen deel aan hun beraadslaging, mijn geest sluite zich niet aan bij hun vergadering, want in hun toorn hebben zij mannen gedood en in hun moedwil hebben zij runderen de pezen doorgesneden. Vervloekt zij hun toorn, want die is hevig, en hun grimmigheid, want die is hard. Ik zal hen verdelen onder Jakob en verstrooien onder Israël' Gn 49: 5-7.

Het was zover … ik zat met de jongste dochter bij de dokter, meer specifiek een oorarts. Thuis hadden we al gemerkt dat ze niet goed hoorde. De televisie moest luider, ze hoorde de muziek niet goed in de auto, ze vroeg vaak om wat we gezegd hadden te herhalen en er waren nog meer van die signalen.

Hoewel de naam Simson 'zon' betekent was hij niet bepaald 'het zonnetje in huis'. Daarvan getuigt zijn leven. Voor zijn ouders was hij geen bron van vreugde, maar veeleer van verdriet!.

Al jarenlang ben ik actief in de mediawereld en dan met name met christelijke media. De belangrijkste christelijke media zijn niet de boeken of tijdschriften. God wil juist jou en mij gebruiken om Zijn boodschap uit te zenden. Laat ik beginnen met een stukje geschiedenis. Het begrip 'media' vindt zijn oorsprong in het Latijnse woord medium, dat een afgeleide is van medius dat 'midden' betekent. Vanaf de 16e eeuw werd het gewoon om dit woord te gebruiken voor 'de manier om iets over te dragen of te beïnvloeden'1. In 1919 schrijft A.J Wolfe in zijn boek Theory and Practice of International Commerce voor het eerst over 'communicatie media': telegrammen, telefoons en de post.

Jezus' boodschap aan de mensen van zijn tijd was een radicale prediking die mensen met zichzelf confronteerde. Goddeloze mensen en godsdienstige mensen. De eerste groep: mensen die God wilden vergeten. Het genot van het tijdelijk leven moest de gedachte aan God verdringen. Geborgenheid wordt gezocht in het gezelschap van vrienden en in de leegheid van vermaak. De tweede groep: mensen die een veilig heenkomen hadden gezocht in religie en tradities. Zij dienden God en hielden zich aan hun regels. Regels waarvan zij zeker wisten dat het de Zijne waren. Kom dus niet aan hun gebruiken, want dan kom je aan Hém!

Daar ligt een stervende vader, een man moe van zorg, een man van veel opgekropt leed en verzwegen schande, een man die verwond is door eigen zonden, een man die in de schande van zijn kinderen in veel opzichten de onbetaalde rekening van zijn eigen leven gepresenteerd kreeg.

'Wij die de toevlucht genomen hebben om de hoop die voor ons ligt, vast te houden. Deze hoop hebben wij als een anker voor de ziel, dat vast en onwrikbaar is en reikt tot in het binnenste heiligdom achter het voorhangsel. Daar is de Voorloper voor ons binnengegaan, namelijk Jezus' (Hebr.6:19,20).

Een interview met Philip Nunn: In juni 2007 kwamen mijn vrouw en ik met onze vier kinderen terug naar Europa na vijftien jaar zendelingenwerk in Colombia (Zuid- Amerika). De overschakeling was moeilijk. We voelden ons nutteloos. Wat voor taak heeft de Heer voor ons nu in Nederland? Na anderhalf jaar kreeg mijn vrouw Anneke een burn-out. Nu, twee jaar later, gaat het met haar nog niet helemaal goed. Waarom voelt ze zich zo machteloos als de krachtige Geest van God in haar woont? Op 19 April 2010 onderging onze zoon van vijftien in Utrecht een hartoperatie. Hij lag bijna zes weken op de Intensive Care. Waarom zo veel pijn? Waarom duurt het zo lang?

Hoeveel generaties christenen zullen de eindtijd meemaken? Of leeft alleen die allerlaatste generatie, die geluksvogels die de opname van de Gemeente zullen meemaken, in de eindtijd? En zullen ze dat ook weten? Stel dat wij die (voor-) laatste generatie zijn, waaraan kunnen wij dan zien dat (ook) wij in de eindtijd leven? Of leven alle christenen vanaf de tijd van de apostelen in de eindtijd? Wat lezen we daarover in het Nieuwe Testament?

Onlangs, februari 2011, heeft Kris Tavernier, één van de vaste schrijvers van ons blad, een nieuw boekje gepubliceerd met de hierboven genoemde titel. Boekjes met een profetische thematiek zoals deze hebben nogal eens de neiging om allerlei speculaties over hoe de toekomst van de maatschappij er zal uitzien te beschrijven.

Een arme jongeman ging de deuren langs om zijn koopwaar aan de man te brengen. Hij deed dat om zijn studie te kunnen bekostigen. Eens stelde hij vast dat hij nog maar een dubbeltje had en hij had honger. Daarom besloot hij om bij het volgende huis waar hij zou aanbellen ook om iets te eten te vragen. Toen er echter een vrolijke en vlotte jongedame verscheen durfde hij niet meer en vroeg in plaats van wat te eten, een glas water. Zij kon wel zien dat hij honger had en daarom bracht ze hem een groot glas melk.

'God antwoordt!' ios de titel van een artikel in het eerste nummer van 'Focus op de Bijbel', dat ging over het boek Job. Tussen de regels door liet de schrijver meteen ook weten dat God niet altijd onmiddellijk antwoordt. Soms zwijgt God, soms blijft het gewoon stil. Veel gelovigen zullen wel eens of wel vaker geconfronteerd zijn met het zwijgen van God. Dat is knap lastig en wat moet je ermee? Ondergetekende beweert niet de antwoorden te hebben, maar slechts enkele verkennende stapjes te zetten.

De tijd waarin de profeet Maleachi leefde, vertoont een grote gelijkenis met onze tijd. Dat zal wel geen enkele Bijbellezer ontgaan, de parallellen zijn daarvoor te duidelijk.

In Nederland is er veel te doen rondom het thema vreemdeling. Enkele vragen die in Nederland spelen die met dit onderwerp te maken hebben zijn: 'Wat zijn hun rechten en plichten'? Mogen ze werken? En zo ja, voor welke prijs? Wat is de positie van de (illegale) vreemdelingen? Met vreemdeling wordt in Nederland iemand bedoeld die niet de Nederlandse nationaliteit bezit en niet op grond van een wettelijke bepaling als Nederlander moet worden behandeld. Hierbij kan het gaan om mensen die uit de Europese Unie komen en hier komen wonen en werken. Maar ook om mensen van buiten de EU. Onder de term vreemdelingen vallen ook de vluchtelingen en asielzoekers.

De missionaire gemeente is een gemeente met een missie. Wat is deze opdracht precies? Waarvoor is de gemeente nog op aarde?

Het koninkrijk van God is een van de termen die in de loop van de kerkgeschiedenis door verscheidene stromingen en in verscheidene tijdsperioden op geheel verschillende manier is ingekleurd. Wij leven in een tijd waarin de term opnieuw volop in de belangstelling staat en waarin men (opnieuw) claimt dat het juiste, Bijbelse licht op dit onderwerp komt te vallen. Hoofd kenmerk van deze visie – aangeduid door termen als koninkrijks theologie, kingdom-now theology (KNT) - is dat de Gemeente van God in haar laatste dagen haar meest glorieuze tijd tegemoet gaat: de tijden van de apostolische eeuw herleven ('new apostolic reformation') en het koninkrijk van God breekt krachtig baan. Hoewel dit gedachtegoed voor een groot deel uit de Angelsaksische wereld voortkomt, is er inmiddels sprake van een wereldwijde beweging.

Hosea profeteerde niet alleen met zijn woorden, maar ook met zijn leven. In gehoorzaamheid aan God trouwde hij met een ontuchtige vrouw. Dit was wel een erg bizarre opdracht van God voor zijn profeet. Zijn huwelijk diende echter als een zinnebeeldig spreken tot het volk: 'De HERE zei tot Hosea: Ga heen, neem u een ontuchtige vrouw en kinderen uit een ontuchtige geboren, want het land wendt zich in schandelijke ontucht van de HERE af' (Hos. 1:2). God wil door het leven van de profeet laten zien wat Hij voelt voor Zijn volk en voor ons. Het woordgebruik en de beeldspraak die door Hosea worden gebruikt zijn voluit emotioneel - zelfs passioneel - van klank! In het boek Hosea toont God Zich van zijn meest emotionele kant.

Het is al weer enige jaren terug dat mijn moeder stierf. Ik was wegens verblijf in het buitenland, niet in de gelegenheid om haar begrafenis bij te wonen. Voor mij was dat een moeilijke tijd omdat ik ernaar verlangde om die dag, zoals veel anderen, bij te wonen. Om die reden kan ik de gevoelens van diegene die Psalm 84 heeft geschreven heel goed begrijpen. Ik begrijp natuurlijk wel dat de vergelijking enigszins mank gaat, omdat je een moeder niet kunt vergelijken met God, naar wie de psalmist uitkeek, maar toch!

Een zeer succesvolle boer werd vader. Met zijn vrouw bracht hij hun zoon liefde bij voor het boerenbedrijf. Hij nam hem mee naar het land en liet hem zien hoe mooi Gods schepping is. Samen vertelden zij hem van een andere Zoon, Jezus, Gods Zoon. Wat Jezus had gedaan op Golgotha raakte de jongen zo dat hij zijn zonden beleed en zich bekeerde tot God. Geweldig toch?

In een tijd dat we bewogenheid alleen nog toepassen op onze welvaartspositie, wil ik u graag in vogelvlucht meenemen naar het hart van de Heer Jezus.

Volgens velen leeft de verwachting van de komst van de Heer Jezus voor de zijnen nu minder dan zo'n dertig jaar geleden. Achter die gedachte schuilt een verborgen wens; meer aandacht voor de komst van die Heer. Welnu, daar pleiten wij ook voor. We gaan in het nu volgende nader in op een aantal aspecten van die verwachting, met als doel elkaar aan te sporen die verwachting springlevend te houden.

Sola fide: alleen door geloof. Dat is het motto van de reformatie, de ontdekking van Luther. Het is helemaal niet nodig om door goede werken bij God in een goed blaadje te komen, niemand hoeft het eeuwige leven te verdienen – we kunnen dat ook niet. Sola gratia: alleen door genade. Dat hoort er onlosmakelijk bij: een geweldig geschenk van God. Paulus legt het allemaal uit in Romeinen 4 en neemt Abrahams geloof als voorbeeld. Maar Jakobus lijkt een andere nadruk te leggen (Jak. 2), stelt zelfs dat Abraham ook uit werken gerechtvaardigd werd …

Om goed te kunnen begrijpen wat er bedoeld wordt met de morgenster kunnen we het beste een zee reisje maken op een van oceanen, ver uit de kust. Daar is het tenminste vlak voordat de ochtendschemering begint nog roet donker. Een planeet wordt morgenster genoemd als hij eerder boven de horizon verschijnt dan de zon. De helderste planeet die hiervoor in aanmerking komt is Venus. Deze is een deel van het jaar morgenster.

De Statenvertaling heeft het al bijna vier eeuwen volgehouden. Op 4 december 2010 is de Herziene Statenvertaling gepresenteerd. Wat is de Statenvertaling eigenlijk voor vertaling, en wat houdt de herziening ervan in?

Hoewel dat zeker niet Lukas' doel bij het schrijven van de Handelingen was, kunnen we bij het lezen van dit boek uit talloze gebeurtenissen en uitlatingen opmaken wat een uitzonderlijke man de apostel Paulus was. Zijn toewijding aan het enige doel in zijn leven was ongeëvenaard (zie bijv. Hd 21,13), ook zijn veelzijdigheid in de dienst van de Heer was uniek: hij was een ijverige evangelist tot aan het eind van zijn loopbaan (Hd 28,31), een vaardige apologeet (Hd 9,22), en een bekwame leraar. Bovenal is het indrukwekkend dat hij bij al deze vaardigheden en eigenschappen een sterke herderlijke instelling had, die juist in zijn brieven vaak tot uitdrukking komt.

Wat de kenmerken zijn van echte, onvervalste christelijke gemeenschap? Gemeenschap is 'samen delen', en dat niet op het niveau van de beleefde, formele, afstandelijke, fatsoenlijke buitenkant, maar op het niveau van het hart, daar waar we het meest kwetsbaar zijn: onze binnenkant. Eén van de kenmerken van gemeenschap is transparantie, doorzichtigheid. Geen muren rond het hart. Het hart is niet het gevoel, de wil of het verstand, maar de plek waar we niemand zomaar toelaten en waar ook niemand bij kan komen dan God alleen: het brandpunt van ons bestaan. Bij de wedergeboorte wordt die plek blootgelegd en in bezit genomen door God zelf. We worden binnenstebuiten gekeerd. 'Geen schepsel is voor Hem verborgen, maar alle dingen zijn naakt en geopend voor de ogen van Hem met Wie wij te doen hebben' (Hebr.4:13). Volkomen overgave is dus een tweede kenmerk.

Ooit in een storm op zee geweest? Ik wel, en dat komt omdat ik in vroegere jaren zeeman ben geweest. Ik kan u verzekeren dat het geen pretje is om dat mee te maken! En als een storm op zee geen pretje is, dan ook zeker geen 'storm' in je leven! Stormen zullen komen in ons leven, en we dienen daarop voorbereid te zijn. Maar als je in een 'storm' terechtkomt, kun je er zeker van zijn dat: ... Hij jou hier heeft gebracht.

Terwijl ik dit schrijf zitten de vredesbesprekingen tussen de regeringsleiders Netanyahu en Abbas muurvast. Al decennia lang zoeken de leiders van Israel en van de Palestijnse bevolking, met meer of minder overtuiging, naar een uitweg in het conflict. Die indruk moet althans hoog worden gehouden bij de wereldleiders, om niet te worden gekort in financiële steun van de internationale gemeenschap. Het doorgaan met bouw van nederzettingen is een struikelblok in de besprekingen. Anderzijds biedt het afbreken van nederzettingen en terugtrekking ook geen garantie voor vrede, getuige de aanhoudende raketbeschietingen uit de Gaza strook, die geheel werd teruggeven aan Palestijns gezag.

Paulus uitspraak in Rom 1:16 is duidelijk: 'Het evangelie is Gods kracht tot behoudenis, eerst voor de Jood, en ook voor de Griek'. Dat het evangelie ook voor hen is, ja zelfs in de eerste plaats, is duidelijk. De vraag hierboven luidt evenwel: 'Hoe bereik je hen met het evangelie?' Een goed uitgangspunt is m.i. wat Paulus schrijft in 1 Ko 9:20 'Ik ben de Joden een Jood geworden om de Joden te winnen'. In het algemeen leren we natuurlijk uit dit vers dat het noodzakelijk is om je zoveel mogelijk in te leven in de leefwereld (taal, cultuur, geschiedenis) van diegenen aan wie je het evangelie wilt brengen.

Het volk Israël was en is het volk van God. Maar wat hield en houdt dat in? Ook de christelijke Gemeente, de Kerk, was en is het volk van God. Hoe kan dat? Was eerst Israël het volk van God, en is de Gemeente het nu? Of bestaan beide volken gelijktijdig? Kan men nauwkeurig onderscheid maken tussen beide volken? En waarin bestaat dit onderscheid dan? Zowel vroeger, nu, als in de toekomst? Op deze vragen proberen we in dit artikel aan de hand van de Schrift het antwoord te geven.

Tussen geen andere godsdiensten bestaat er zoveel strijd en twist als tussen de drie monotheïstisch-profetische godsdiensten: het Jodendom, het christendom en de Islam. Voor de één is de Islam de godsdienst van de vrede, voor de ander die van het zwaard. De Islam staat in het maatschappelijk debat sterk in de belangstelling en heeft het gesprek losgemaakt over de ruimte voor godsdienstige overtuigingen in het publieke domein – een discussie die door Bijbelgetrouwe christenen met enigszins ingehouden adem wordt gevolgd. Tegelijk stuiten christenen in islamitische landen op felle intolerantie waardoor de verschillen op scherp worden gezet. Wat bepaalt nu onze kijk op de Islam en op onze moslim-naasten? Overheerst bij ons het vijandbeeld van de Islam ('Islamfobie') of laten we ons juist leiden door sympathie (Islamofile)? Aanleiding om in Focus aandacht te besteden aan dit omstreden onderwerp.

Misschien met uitzondering van de geschiedenis van Jozef, worden nergens in het Oude Testament nieuwtestamentische waarheden zo duidelijk geïllustreerd als in het leven van Abraham. In Genesis 22 zien we hoe Abraham als vader zijn zoon offert. In hoofdstuk 24 zien we vervolgens hoe Abraham voor die zelfde zoon een bruid verwerft. Beide gebeurtenissen zijn een voorafschaduwing, een beeld, een type van wat nog komen zou. Bij een typologische uitleg van het Oude Testament zoeken we naar een diepere betekenis van de tekst. Ze gaat niet alleen over geschiedenissen of inzettingen van het volk Israël, maar kan worden opgevat als beeldspraak van waarheden die ons pas in het Nieuwe Testament zijn geopenbaard – vaak waarheden over de Heer Jezus en zijn verlossingswerk. Zo geeft de brief aan de Hebreeën een typologische uitleg van het priesterambt en de offerdienst.

De naam Josh McDowell zal de meeste lezers van Focus bekend in de oren klinken. Het boekje 'Jezus: Feit of fictie?' (eerste druk 1997) is waarschijnlijk zijn meest bekende werk. In het Nederlands verscheen het boekje eerder in 1978 onder de titel 'Meer dan een timmerman'. Het was de vertaling van de Engelse versie 'More Than a Carpenter', 1977. Van de Engelse versie werden meer dan 1,5 miljoen exemplaren verkocht en verschenen er meer dan twintig vertalingen. Het boekje is geheel apologetisch, geloofsverdedigend, van inhoud.

In 2 Kronieken 35 vers 25 en 36 vers 12 lezen we voor het eerst iets van Jeremia en van wat hij deed. Hij stamt uit een priesterlijke familie, zo leert ons hoofdstuk één van het naar hem genoemde boek, maar we weten niet of hij ooit priesterdienst heeft vervuld. Hij was nog jong toen hij geroepen werd.

Heeft u ook van die momenten dat je opnieuw wordt overweldigd door de Heer Jezus? Misschien tijdens een dienst, of juist tijdens een wandeling als je in gesprek bent met God? Dan voel je weer zijn tegenwoordigheid die er nog wel was, maar waar je niet meer van genoot - het ging langs je heen. Ik word er klein van als ik er aan denk dat de Heer Jezus al mijn zonden wilde dragen, zodat ik vrijuit kan gaan. Dan begrijp ik Gods liefde niet dat ik zijn zoon mocht worden. En dan begrijp ik er al helemaal niets van dat Hij mijn stuntelige leventje wil gebruiken om iets te mogen doen in zijn koninkrijk. Maar mijn ontmoeting met de Heer Jezus wordt nog veel indrukwekkender als ik al die dingen vergeet en aangeraakt wordt door zijn geweldige Persoon.

Als je denkt over de taken en bezigheden van de Heer Jezus, dan is het verleidelijk om een enkele titel te gebruiken. Vroeger was het makkelijk: Hij was timmerman, tenminste dat denken we toch op basis van Mk6:3. En na een tijdje hield Hij op met zagen en timmeren en werd Hij rabbi. Maar wat doet Hij nu? En wat zal Hij later doen? In dit artikel willen we een poging wagen om enkele toekomstige taken van de Heer te bespreken. Met het oog daarop is het goed om eerst eens te kijken naar wat beelden uit het OT.

De Heer Jezus is inderdaad te typeren als 'De Man die anders was'. Niemand was als Hij! Maar hoe bleek dat 'andere'? En wie viel dat op?

Er is in onze tijd groeiende aandacht voor het literaire aspect van de Bijbel, met name het Oude Testament, en daar willen we in Focus niet aan voorbijgaan. In een vorig artikel (Focus nr.2, augustus 2009) hebben we aandacht besteed aan de dichtkunst van het Oude Testament. Dit keer gaan we op ontdekkingstocht in de historische boeken (in de Joodse Bijbel: Genesis t/m Koningen) en stellen ons de vraag: Hoe gingen de schrijvers te werk en kunnen we iets leren uit de manier waaróp de tekst werden opgeschreven?

Alles in praktijk brengen wat God geboden heeft is niet gemakkelijk als je leeft in een wereld die snel haar einde tegemoet gaat. In de tijd van Noach waren hij en zijn familie de enige gelovigen en dat maakte het er voor hen niet gemakkelijker op. Toch wordt er in de geschiedenis van Noach tweemaal melding gemaakt van het feit dat Noach deed 'wat de Here geboden had' (Gen. 6:22, 7:5).

Wie de essenties van zijn geloof opnoemt denkt misschien niet in de eerste plaats aan toekomstverwachting. Immers, het kruis staat toch centraal in het christendom. Toch is de toekomstverwachting voor gelovigen heel essentieel. Want door het geloof krijgen we deel aan het eeuwige leven. Het is daarom niet meer dan normaal dat in de meest bekende christelijke geloofsbelijdenissen er iets over de toekomst wordt gezegd. In de versie zoals die in de meeste Nederlandse protestantse kerken gebruikelijk is lezen we: '….[Jezus Christus] zal in heerlijkheid weerkomen om te oordelen de levenden en de doden. En zijn rijk zal geen einde hebben… Wij verwachten de opstanding van de doden en het leven van de komende eeuw'.

Auteur: Elias Chacour. U hebt het mogelijk ook niet zo op de sympathieën van oud premier Dries van Agt voor de Palestijnen. Toch is het goed om meer bekend te raken met die andere groepering, die tegen Israël strijdt om de heerschappij in Jeruzalem en het omringende gebied. Vanwege het geweldige belang van dit onderwerp geven wij nu meer een samenvatting dan een bespreking van dit - vooral in het begin - aangrijpende boek.

Tien tegen één dat u bij het lezen van het woord 'rechtvaardiging' aan de Hervorming hebt gedacht, en zelfs heel concreet aan Maarten Luther. Hij was namelijk de man die glashelder de 'rechtvaardiging door het geloof' voor het voetlicht, zo u wilt: op de kandelaar heeft geplaatst, nadat die waarheid eeuwenlang onder het stof had gelegen. Dat klopt helemaal! Maar wat is 'rechtvaardiging' precies? Nog veel belangrijker is de vraag of wij zelf beseffen wat het voor ons als christenen betekent dat wij gerechtvaardigd zijn. Hoe en wanneer hebben we aan die rechtvaardiging deel gekregen? En merken anderen aan ons dat wij gerechtvaardigd zijn?

De populaire voorstelling van een heilige is iemand die sereen en onthecht het niets inkijkt, of zich geweldig inzet voor de medemens. In de Roomse kerk word je pas heilig verklaard na je dood, maar dan moet je wel aantoonbaar enkele wonderen hebben verricht. Een heilige is zo bezien dus een zeer bijzonder mens – terwijl het Nieuwe Testament bol staat van de heiligen. Je komt ze in veel brieven tegen als degenen aan wie die brief geschreven is. Wat is dan eigenlijk volgens de Bijbel een heilige en hoe word je dat? Is heiliging een eenmalige gebeurtenis, of juist een proces dat we doormaken? Of is het misschien allebei?

Is bekering een aanraking van God of een emotie? Of is het de overgang tot een ander geloof of een andere overtuiging? En wat is wedergeboorte? Is dat opnieuw geboren worden of, zoals sommigen denken, reïncarnatie? Wat heeft bekering met wedergeboorte te maken? Zijn bekering en wedergeboorte twee kanten van dezelfde medaille? Kan ik meerdere keren wedergeboren worden? Zomaar wat vragen. In dit artikel willen we proberen op enkele van deze vragen een antwoord te vinden. Nog interessanter is de vraag: en waaruit blijkt dan dat ik ben wedergeboren en mezelf tot God bekeerd heb?

Ieder mens wil graag gelukkig zijn. Meer nog dan rijkdom, of waardering verlang je naar geluk. Voor velen is dat inderdaad rijkdom, maar voor David begint geluk bij heel iets anders: 'Welzalig hij wiens overtreding vergeven, wiens zonde bedekt is... welzalig de mens wie de Here de ongerechtigheden niet toerekent' (Psalm 32:1). Vergeving van zonden is geen doel op zich of het hoogste wat een mens op aarde bereiken kan. Het is de eerste les, de toegang tot een terrein waar geluk eindeloos is.

In Psalm 73 spreekt Asaf over het raadsel van de voorspoed van de goddelozen. Of eenvoudiger gezegd: waarom gaat het met de mens die geen rekening houdt met God en zijn eigen weg gaat, vaak beter dan met de gelovige? Ook David en Job worstelden hier kennelijk mee, (Psalm 37, Job. 21:6-15). Toch bleven Asaf, David en Job trouw aan God. Wat was hun geheim?

U kent ze misschien wel, die boekjes waarin de verschillen tussen man en vrouw breed uit worden gemeten. Gesteund op 'wetenschappelijke' theorieën en experimenten wordt verklaard waarom mannen de boter niet kunnen vinden in de koelkast en waarom vrouwen de noordelijke ringweg niet zien staan op de routekaart: stereotiep en hilarisch, soms vertederend, niet minder vaak meewarige gevoelens losmakend over het andere geslacht. Een zekere Amerikaanse dominee besloot op een dag de vrouwen eens flink in het zonnetje te zetten en gaf een opsomming van al die goede eigenschappen van de vrouw, die mannen zo node ontberen.

Voor hen die het huwelijk niet ervaren als een schone droom, zelfs niet als een gewone droom, maar als moeizaam, willen we graag handreikingen geven om hiermee toch goed om te gaan. Het sleutelwoord daarbij is trouw.

Henoch werd omringd door een wereld die geen rekening hield met God en schijnbaar aan niets gebrek had, behalve aan God! (Mat. 24:38). Henoch werd voortdurend verzocht om te geloven dat de wereld waarin hij leefde, en het doen en laten van de mensen die er leefden, normaal was. Een komend oordeel? Hoe kom je daarbij! Zonde, wat is dat?

Gezonde structuren die sociale verbanden versterken zijn belangrijk. Direct al in Genesis introduceert God het gezin als bouwsteen van de maatschappij. Gezinnen hebben onderlinge contacten en vormen dorpen en stammen. De Gemeente is vanuit dit oogpunt evenzeer een menselijke gemeenschap waar structuur en organisatie nodig zijn. Steeds vaker wordt hierbij opgemerkt dat de Gemeente een organisme is en geen organisatie. Dat is maar al te waar, maar tegelijk kunnen ook organismen alleen maar bestaan dank zij een wonderlijke interne organisatie.

Studiebijbel Ezra, Nehemia, Ester en Job, M.J. Paul, G. van den Brink en J.C. Bette Studiebijbel Oude Testament, deel 6 Veenendaal: CvB, 2009. Vorig jaar verscheen het zesde deel van de Studiebijbel Oude Testament (SBOT). In een vlug tempo werkt het Centrum voor Bijbelonderzoek door aan deze kolossale reeks van twaalf delen. Graag willen we in deze recensie stilstaan bij dit omvangrijke werk. Nu is het schrijven van een recensie over een van de delen SBOT niet eenvoudig. Het werk bevat bijna 900 pagina's boordevol belangrijke informatie.

Onlangs hebben we een geliefde vriendin begraven. Haar man blijft alleen achter, hij is zijn maatje kwijt. Hoe gaat hij verder? Anderen zijn gewoon nooit getrouwd – om soms heel verschillende redenen. Hoe is het om een themanummer over het huwelijk te lezen als je niet (meer) getrouwd bent? En: welke lessen liggen er voor gezinnen in de omgang met alleengaanden? In dit artikel verkennen we een en ander, uiteraard bij een open Bijbel.

Sara, de vrouw van Abraham, heeft een moeilijke tijd achter de rug. Ze is inmiddels negentig jaar oud. Terugkijkend op haar leven is ze door diepe dalen gegaan. Ze herinnert zich nog als de dag van gisteren het moment waarop ze Abraham voorstelt om Hagar, haar Egyptische slavin, tot vrouw te nemen (Gen.16). Met alle gevolgen van dien.

Aan het eind van het vorige artikel hebben we gezien hoe Paulus expliciet melding maakte van 'gevaren in de stad' (2 Kor.11:26). In dit afsluitende artikel over de rol die steden hebben gespeeld in het leven van Paulus zullen we zien dat hij met deze gevaren niet doelde op de risico's in het verkeer of van gebrekkige hygiënische omstandigheden. Het grootste gevaar dat Paulus liep, was vervolging. Opmerkelijk genoeg betrof het in de meeste gevallen niet vervolging door de heidense stadsbevolking of de heidense plaatselijke autoriteiten. Natuurlijk is dat ook gebeurd, maar het heidendom had in het algemeen geen problemen met mensen die een andere godsdienst aanhingen.

Man en vrouw samen. Hun eenheid zit in de mens ingebakken. Onze aard, ons mens-zijn en onze behoeften zijn gemaakt met het oog op dat samenzijn. Ons maatje kan ons aanvullen, ons compleet maken, ons ondersteunen, ons helpen het doel in ons leven te vinden. Natuurlijk kan iemand prima alleen leven, maar toch: de unieke relatie van man en vrouw is op de één of andere manier onze bestemming.

Volgens de Bijbel zijn wij gezanten van de Heer Jezus Christus op aarde. Dat is een wezenlijk onderdeel van ons christen-zijn. Zoals Christus de Vader geopenbaard heeft, zo mogen wij Christus openbaren. Wij zijn het zout van de aarde en het licht van de wereld (Matt. 5:13-16). Maar het licht moet branden en het zout moet kracht hebben, anders verliest het zijn functie. Wanneer verspreiden christenen licht en wanneer zijn wij krachtig zout? Wanneer kunnen wij als gezanten in de Naam van de Heer Jezus het evangelie in deze wereld brengen? Dat is wanneer wij werkelijk ons christen-zijn uitleven. Wij staan in deze wereld als mensen die er een andere levensstijl op na houden, omdat wij Jezus willen navolgen. Hoe doen we dat? We werken dit uit aan de hand van drie beelden uit de brieven van Paulus. Bij het eerste beeld zullen we het accent leggen op het persoonlijk getuigenis, bij het tweede op het gemeenschappelijk getuigenis en bij het derde op het waarachtig getuigenis.

Nieuwe visie voor theologie en kerk in een postmoderne cultuur, Johan ter Beek, 2008, www.lulu.com. In een praktisch nummer van Focus over Gemeente zijn, mag een boekbespreking over een nieuwe gemeentevorm niet ontbreken. Er verschijnen de laatste jaren vooral in het Engels, maar ook in het Nederlands boeken over megakerken en over huiskerken, over missionaire gemeenten, over doelgericht gemeente zijn, en noem maar op. Een beweging waar je in het Nederlands in ieder geval niet zo veel boeken over kunt vinden is de 'Emerging Church'. Wel is er heel veel op het internet te vinden, want de 'Emerging Church' is een gemeentevorm die eigentijds probeert te zijn en dus veel gebruikt maakt van dit moderne medium.

Het klimaat verandert! 't Is maar dat u het weet. Minimaal één keer per dag staat er toch wel iets over in de krant en op internet, om maar te zwijgen van de televisieprogramma's, wetenschappelijke publicaties en conferenties die er aan gewijd worden. En de regeringsleiders van deze wereld doen hun best om elkaar en anderen ervan te overtuigen dat het écht verandert en dat er écht iets aan gedaan moet worden, maar ja, dat kost geld. Dus als je iets veranderen wilt: best hoor, maar 'not in my back-yard'!

Sommige oprechte en trouwe gelovigen beweren dat de plaatselijke gemeente niet veranderen moet, omdat Gods woord ook niet verandert. Men gaat hierbij uit van de veronderstelling dat op enig moment in het verleden het inzicht in de Schrift volledig was en er geen fouten werden gemaakt in de toepassingen van de Schrift. Verder gaat men er van uit dat een bepaalde groep lieddichters en musici in het verleden alles heeft verwoord wat we nodig hebben en dat we geen behoefte hebben aan nieuwe liederen. Men neemt aan dat bepaalde gebruiken die bij een vroegere cultuur pasten (mode, kleuren, muzikale stijl, taalgebruik en de tijden van samenkomsten) voor alle tijden zijn.

De manier waarop wij met elkaar omgaan is anders dan men in de wereld gewend is. De Bijbel spreekt er uitgebreid over. In dit artikel gaan we op zoek naar de kenmerken van christelijk gedrag in Gods huis. We concentreren ons hierbij op de vraag rond gezag in de gemeente, het erkennen van dat gezag en de manier waarop in een gemeente bestuur en leiding plaatsvindt.

De Heer Jezus geneest gebrokenen van hart. Hij kan zich één maken met jouw verdriet, want Hij is de 'man van smarten, en vertrouwd met ziekte' (Jes. 53:3). Hij weet hoe jij je voelt, en Hij wil zijn vertroosting aan je schenken. 'Hij geneest de gebrokenen van hart en verbindt hun wonden' (Ps. 147:3). Wat moet je doen opdat de Heer Jezus jouw gebroken hart kan genezen?

Steden speelden een belangrijke rol in het leven van Paulus. Dat is begrijpelijk, want wie mensen voor een overtuiging wil winnen, zal zich allereerst richten op de plaatsen waar veel mensen wonen en werken. Steden waren in de oudheid de bestuurlijke, militaire en economische centra, maar zij hadden vaak ook een belangrijke culturele en religieuze functie. Het waren bij uitstek de plaatsen waar men de identiteit van een volk of staat voelde tintelen en bruisen.

Er wordt in onze tijd gelukkig veel gesproken over missionair werk vanuit de gemeente. En het blijft niet bij praten! Vele initiatieven tonen aan dat er ook echt aan gewerkt wordt. Wat kunnen wij leren over missionair gemeente zijn? Wat is onze intentie? Waar moeten we ons van bewust zijn? En hoe maken we het concreet? Een aanzet tot een denkproces.

God heeft zich bij het op schrift stellen van zijn Woord bediend van mensen. Deze mensen hadden hun eigen stijl en hun eigen vaardigheden. Het wonderlijke van de Bijbel is dat God die menselijke karakters niet heeft uitgeschakeld toen zij hun geïnspireerde woorden aan het papier toevertrouwden, maar ze juist heeft gebruikt om zijn boodschap in zijn volle kracht over te brengen. Johánnes moest het evangelie naar Johannes schrijven, en niet Petrus, omdat Johannes met zijn temperament en geestesleven geknipt was om die boodschap te verwoorden.

De laatste bladzijden van de Bijbel besluiten met de woorden van de Heer Jezus, waarin Hij nog eens aankondigt dat Hij spoedig terug zal komen. De gemeente beantwoordt met een uitroep: kom Heer Jezus! De Heer verbindt aan de belofte van zijn terugkomst een uitnodiging en een oproep. Een oproep om te leven en te werken in de verwachting van zijn terugkomst. En een uitnodiging aan alle mensen, die Hem nog niet als Verlosser kennen om hun innerlijke dorst te lessen aan de bron van eeuwig levend water, vóórdat het te laat is en zij Hem tegemoet moeten treden als hun Rechter. Hoe ver staat het met de komst van de Heer?

Jaren geleden dacht ik dat de eerste christengemeenten ideaal en nagenoeg perfect waren, en dat het verval pas na verloop van veel jaren kwam. En het verval kwám: de nauwe band tussen kerk en staat, die begon met de overwinning van Constantijn de Grote in het jaar 312, maakte het christendom respectabeler, rijk en politiek machtig, maar verwaterde het christelijke karakter. De opeenvolging van concilies getuigt van de strijd tegen dwaalleer. Maar ernstige problemen waren er ook al in de eerste christengemeenten.

Oh nee, niet weer! Net als gisteren en eergisteren is hij er weer: ons levensgrote probleem in eigen persoon. Het jaagt ons angst aan, het benauwt ons, zodat we het liefst even weg zouden willen kruipen. Wat moet ik hiermee aan, hoe overleef ik dit?

Echt vernieuwend in het onderwijs van de Heer Jezus aan zijn discipelen is zijn opdracht om elkaar lief te hebben, zoals Hij ons heeft liefgehad. Echte verandering in ons leven vindt plaats als zijn liefde voor de ander in mijn hart het hoogste woord krijgt. Het echte bewijs voor de wereld van de echtheid van ons geloof is de wandel in liefde.

Ze was haar man onderdanig geweest en dus had ze toegestemd in zijn plan om tijdelijk elders te gaan wonen, in een streek waar tenminste voldoende te eten was.

Alles wat leeft groeit, dat is de normale gang van zaken. Een eikel wordt een twijgje en groeit uit tot een grote boom. Het krijgt ook bladeren en als het goed is, draagt het ook vrucht. Een zaadcel en een eicel versmelten met elkaar en er begint een foetus te groeien. De foetus wordt een baby, de baby wordt een peuter, dan een kleuter, dan een tiener totdat er een volwassen persoon is. Wat in het natuurlijke vanzelfsprekend is, hoort – wat dit groeiproces betreft – ook zo te zijn in het geestelijke.

De discussie over normen en waarden is niet in onze tijd geboren. Ook in het Romeinse rijk, waar een lage moraal heerste, stond dit op de agenda. In die tijd leefden er net als nu 'fatsoenlijke' mensen met moreel besef, burgers die ethisch verantwoord leefden en neerkeken op plat vermaak. Het lijkt erop dat Paulus in zijn brief aan de christenen in Rome vanaf 2:1 eerst vooral zulke mensen aanspreekt. Hoe oordeelt God over mensen die van nature het goede lijken te doen? Ontvangen zij het eeuwige leven? Zo'n vraag geldt vooral ook voor mensen die het evangelie van Gods genade in Christus nooit hebben gehoord. Gaan zij verloren? In dit artikel willen we dit nader bekijken, vooral aan de hand van wat Paulus in Rom. 2:1-16 schrijft.

Steden speelden een belangrijke rol in het leven van Paulus. Dat is begrijpelijk, want wie mensen voor een overtuiging wil winnen, zal zich allereerst richten op de plaatsen waar veel mensen wonen en werken. Steden waren in de oudheid de bestuurlijke, militaire en economische centra, maar zij hadden vaak ook een belangrijke culturele en religieuze functie. Het waren bij uitstek de plaatsen waar men de identiteit van een volk of staat voelde tintelen en bruisen.

Begin dit jaar presenteerde Daan Kroeze de nieuwe cd 'Onverklaarbaar bewoond'. In een stampvolle zaal in Stadskanaal kon men genieten van een bijzonder concert waarbij Daan werd ondersteund door een groep talentvolle muzikanten. Een van de hoogtepunten was het moment dat Daan samen met zijn dochters Minke en Sanne het nummer 'U zorgt voor mij' zong.

Auteurs van het boek: dr. ir. Jan van der Stoep, dr. Roel Kuipen, mr. drs. Timon Ramaker, e.a.. Christelijke oriëntatie in een op beleving gerichte cultuur. Deel 24 in de reeks Verantwoording, wordt uitgegeven in samenwerking met de Stichting voor Reformatorische Wijsbegeerte te Soest.

De profetie van Maleachi werd gegeven op het kantelpunt van het Oude en het Nieuwe Testament. Als laatste profeet trad hij op onder de ballingen die waren teruggekeerd uit Babel,om de tempel te herbouwen en te wonen in het land dat God aan hun vaderen beloofd had. Een profetie, een woord van God gericht aan het hart het het geweten, had het volk hard nodig. Het enthousiasme over de herbouw van de tempel had plaatsgemaakt voor plichtmatige vormendienst en het hart van toewijding aan de dienst van God had zich gecompromitteerd aan de wereld. In de donkere dagen voorafgaand aan de komst van de Heer klonk Maleachi's boodschap als een heldere bazuin in de nacht, een boodschap voor onze tijd.

Nog niet zo lang geleden had een jonge man een droom. Hij stond bij de bushalte te wachten samen met zijn gelovige familieleden en bekenden. De bus kwam, iedereen stapte in en de bus reed weg. Terwijl hij achter bleef. Voor zover ik weet, heeft hij dat beeld zelfs meer dan één keer gehad. Ik moest daaraan denken toen ik in het boek Job las en aankwam bij hoofdstuk 33 vers 14, God antwoordt en zelfs op meer dan één manier.

In kinderclubs en op zondagsholen werd vroeger en misschien nog steeds het liedje aangeleerd: 'Lees je Bijbel bid elke dag, als je groeien wilt'. De kinderen van toen zijn de volwassenen van nu en nog steeds lezen ze hun Bijbeltje en bidden elke dag. Bij het groeien mag het begrijpen en uitleggen van de Bijbel niet blijven op het niveau van een kind. Worden als een kind, wordt door de Bijbel positief gezien, maar blijen denken en begrijpen als een kind is niet zo positief.

Wat kunnen wij over God leren als we kijken naar het boek van de schepping? Hoe komt het dat zo weinig messen daardoor tot erkentenis van de ene ware God komen? Paulus neemt ons mee op een ontdekkingsreis.

Over Europa is altijd veel te doen. Het 'Oude Continent' heeft n de afgelopen decannia een ongekende ontwikkeling doorgemaakt, die volgens sommigen een bedreiging is voor de autonomie van de afzonderlijke naties, terwijl ze volgens anderen nog maar het schamele resultaat is van een halfslachtige houding van Europa's politieke leiders voor de Europese zaak. In dit artikel gaan we, na een korte historische inleiding, in op de grondslagen van de Europese Unie, de actualiteit, de ontwikkeling van de toekomstige 'tien staten bond' en haar relatie met het volk Israël.

Het zou voor Simon (hierna: Petrus) één van de gedenkwaardigste dagen van zijn leven blijven, toen hij aan het Meer van Gennezareth door de Heer Jezus werd geroepen als 'visser van mensen' (Luk 5:1-11). Die dag, toen de Heer Jezus bij hem in zijn boot stapte, zal Petrus de draagwijdte daarvan niet begrepen hebben. Het zou echter een dag worden om nooit te vergeten! De Heer Jezus wilde Petrus testen voor zijn nieuwe taak, en we kunnen op z'n minst vier vragen stellen bij de hier beschreven gebeurtenissen. Ons antwoord daarop zal duidelijk maken of wij (voor)bereid zijn om de Heer Jezus te volgen.

Het Spreukenboek is een mooi voorbeeld van familieonderwijs: een vader wijdt zijn zoon in in de gehiemen van het leven. Hoe blijf je in het leven bewaard voor grote misstappel? Hoe kun je een gelukkig leven leiden? Het sleutelwoord is wijsheid. In Spreuken 4 geeft de vader zijn zoon dezelfde praktische lessen die hij zelf lang geleden geleerd heeft van zíjn vader, en waarvan hij in het leven heeft ondervonden dat het écht werkt. Het is dus echt praktijkonderwijs.

De geschiedenis van Jozef kan in veel opzichten naast het leven van Jezus gelegd worden. Er zijn veel treffende en duidelijke overeenkomsten te vinden. In Jozef mogen we een zeer mooi type vinden van de Heer Jezus Christus. Ongetwijfeld is dat de reden waarom de beschrijving van zijn leven zoveel plaats inneemt in het boek Genesis. In dit artikel bekijken we de hoofdlijnen van het leven van Jozef en tegelijk krijgen we meer zicht op de Heer Jezus.

'Galilese mannen, wat staat u naar de hemel te kijken?' Met deze woorden werden de elf discipelen, die sprakeloos naar de wolk stonden te staren waarachter zij zojuist hun Heer hadden zien verdwijnen, door twee mannen in witte kleren aangesproken. De twee voegden er aan toe dat de discipelen 'deze Jezus' die zij zojuist naar de hemel hadden zien gaan, net zo weer zouden zien terugkomen. In dit artikel staan we bij de hemelvaart in het algemeen stil, en in het bijzonder bij die opmerkelijke openingszin van de twee mannen in witte kleren, opgetekend in Handelingen 1:11.

Het verlangen van alle ouders is dat hun kinderen de waarheid van Gods Woord zullen vasthouden en naleven. Hoe kunnen wij in onze gezinnen op natuurlijke en ongedwongen manier de Bijbel centraal stellen? Hoe kunnen wij onze kinderen stimuleren om te leven in gehoorzaamheid? Welke ol spelen de ouders daarbij en welke rol spelen de ouderen in de plaatselijkegemeente daarbij?

Eén van de redenen waarom de brieven van Paulus, geschreven halverwege de eerste eeuw, ook christenen in de 21e eeuw nog aanspreken, is dat de auteur zo echt en persoonlijk overkomst. Hij schrijft niet zoals veel filosofen in de oudheid, afstandelijk en zich vaak richtend tot niet bestaande personen. Paulus schrijft daarentegen aan mensen van vlees en bloed én vanuit zijn hart.